YURT DIŞINDAN GETİRİLEREK SERMAYE OLARAK KONAN YABANCI PARALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KUR FARKLARINDA ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR

Muhasebenin temel işlevi, işletmede gerçekleşen finansal nitelikli işlemlerin tanımlanarak kaydedilmesi, sınıflandırılması ve özetlenmesidir. Muhasebenin kayıt ve sınıflamayla topladığı bilgileri, işletmeyle ilgili taraflarca çeşitli amaçlarla kullanılmasına olanak vermek için özetlenerek gösterildiği tablolar ise finansal tablolardır. Bu açıdan finansal tablolar işletmenin muhasebe sistemi içinde kaydedilen ve sınıflandırılan bilgilerin belirli zaman aralıklarıyla bu bilgilere ihtiyaç duyan ve bu bilgileri kullanacak olanlara iletilmesini sağlayan araçlardır. Muhasebenin genel ilkelerinden olan dönemsellik ilkesi gereği işletmeler, işletmede bulunan ikdisadi kıymetlerin envanterini çıkarmak ve bu ikdisadi kıymetlerin bilanço günü itibari ile durumlarını tespit etmek durumundadırlar. Envanter işletmeye dahil kıymetlerin mevcudiyetinin tespiti, değerleme ise Vergi Usul Kanun 258’inci maddesine göre vergi matrahının hesaplanmasında envanter çalışmaları sonucunda var olduğu saptanan ve miktarı tespit edilen ikdisadi kıymetlerin para cinsinden ifade edilmesidir. Değerleme ile bilançonun dönem sonunda sahip olunan değerleri fiili olarak gösterir hale getirilmesi sağlanmaktadır. 213 sayılı Vergi Usul Kanunun 185 ve 186’ıncı maddeleri uyarınca bilanço usulüne göre defter tutan mükellefler hesap dönemi sonu itibari ile mevcutları alacakları ile borçlarını tespit etmek için envanter çıkarmak zorundadır. Envanter çıkartma neticesinde fiili durum ile muhasebe kayıtlarındaki durum arasında fark olmaması halinde, yapılacak bir işlem bulunmamakla birlikte arada fark çıkması durumunda, işletmelerin vergi matrahını doğru tespit edecek şekilde düzeltme kayıtlarını yapması gerekmektedir. Yani finansal tabloların oluşturulmasında fiili envanter sonuçları dikkate alınmaktadır. 213 Sayılı VUK nun 3. Maddesinde de belirtildiği gibi Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya, ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır. Nakit paraların değerlendirilmesinde iki ayrım yapılmış ve Türk lirası paralar itibari değeri ile Döviz bedelli paralar ise Maliye Bakanlığınca yayınlanmış efektif alış kuru ile değerleneceği belirtilmiş olup; Ancak 7103 sayılı yasa ile, Yurt dışından sermaye olarak getirilen ve yatırım teşvik belgesi kapsamında harcanan yabancı paraların değerlemesinde de kanun oyucu özellikli durumlar getirmiştir.

___

  • Beyanname Düzenleme Rehberi(2018). Ankara: Vergi Müfettişleri Derneği Yayınları
  • Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü (09.12.2001). B.07.0.GEL.0.44/4417-324/66094 sayılı Özelge
  • Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü (18.05.1994) GEL 0.04/475 4932 sayılı makam onayı
  • Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü(02.12.1998). B.07.0.GEL.0.28/2880-5314 sayılı Özelge
  • Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü(20.04.2005) B.07.0.GEL.0.40/4001-115/17574 sayılı özelge
  • Ozansoy, Ahmet(2015). “Olmalı mı Olmamalı mı? : Uzlaşma” Uzman Bakış Dergisi, 3: 8
  • Özyer, Mehmet Ali(2014). Açıklamalı ve Örneklerler Vergi usul Kanunu Uygulamasıı 6.bs. [y.y.]:[yayl.y.]
  • T.C. Yasalar (10.01.1961)213 sayılı Vergi Usul Kanunu. Ankara : Resmi Gazete (10705 sayılı)