ETKİN BİR İÇ KONTROL SİSTEMİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA: COSO MODELİ ÖRNEĞİ
Günümüzde her alanda yaşanan ekonomik ve teknolojik gelişmeler sonucunda işletmelerin alanları genişlemiş, faaliyetleri artmış ve bunun sonucunda organizasyon yapıları karmaşık bir hale bürünmüştür. İşletme faaliyetlerinin artmasıyla birlikte iç kontrol sisteminin önemi ve gerekliliği giderek daha çok hissedilmiştir. İşletme hedeflerine ulaşılmasında ve faaliyetlerin gerçekleşmesinde işletme yapısına tesis edilmiş iç kontrol sistemi büyük önem arz etmektedir. İç kontrol sisteminin her geçen gün önem kazanmasıyla birlikte, iç kontrol sistemi pek çok ulusal ve uluslararası çalışma ve düzenlemelere konu olmuştur. Bu çalışmaların en önemlilerinden biri ‘‘COSO İç Kontrol Modelidir’’. Bu model, 1992 yılında Treadway Komisyonunu Destekleyen Kuruluşlar Komitesi (COSO) tarafından ‘‘İç Kontrol Bütünleşik Çerçeve’’ adlı raporda yayımlanmıştır. COSO iç kontrol modeli, iç kontrol kavramı için ortak bir anlayış ve kapsayıcı bir çerçeve oluşturulması amacıyla geliştirilmiştir. COSO iç kontrol sistemi; işletmenin yönetim kurulu, üst yönetimi ve diğer personeli tarafından etkilenen; faaliyetlerin etkinliği ve verimliliği, raporlamanın güvenilirliği ve ilgili yasa ve düzenlemelere uygunluk amaçlarına ulaşılıp ulaşılmadığı konusunda makul güvence sağlamak üzere tasarlanmış bir süreçtir. COSO, iç kontrol sisteminin tasarlanmasını, uygulanmasını ve yürütülmesini içeren bir çerçeve olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada, COSO iç kontrol modeline değinilip, işletme yapısına tesis edilmiş COSO tabanlı iç kontrol sisteminin etkileri değerlendirilmektedir.
A QUALITATIVE RESEARCH ON AN EFFECTIVE INTERNAL CONTROL SYSTEM: EXAMPLE OF COSO MODEL
As a result of today’s economic and technologic development in every industry, companies ranges expanded and their organizations have become a complex structure. Within the increase of companies activities, internal control system’s importance and necessity have been felt way more than ever. Internal control system presents a big importance for achieving companies’ goals and realizing the activities. Internal control system was under debate by many national and international studies and regulations since it has gained importance. One of the most important of these studies is ‘‘COSO Internal Control System’’, and this model was published with the report named ‘‘Internal Control – Integrated Framework’’ by Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO) in 1992. COSO internal control model has beed developed to create a common sense and a comprehensive framework for internal control notion. COSO internal control system is a process to assure the efficiency and productivity of activities which being affected by company’s board of directors, senior management and other staff, the reliability of reporting and the relevance with related laws and regulations. COSO is accepted as framework that evaluates internal control’s efficiency and contains the design, the implementation and the execution of internal control. In this study, the effects of COSO based internal control system that built into operation will be evaluated by referring COSO internal control model.
___
- COSO (1994): Internal Control — Integrated Framework: Evaluation Tools, New Jersey: the Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission
- COSO (2013): Internal Control — Integrated Framework Executive Summary, Durham: American Institute of CPAs.
- Graham, L. (2015): Internal Control and Compliance, New Jersey: John Wiley & Sons Inc.
- Köse, E. ve Bekci, İ. (2017): “1992-2013 COSO Modeli: İç Kontrol — Entegre Çerçevesi’’, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 7 (2017): 12-23.
- Lietz, T. (2014): COSO 2013, 19.06.2018 tarihinde 00https://chapters. theiia.org/raleigh-durham/Events/Training%20Presentations/2013%20 COSO%20Framework%20Update%20-%20Raliegh%20IIA%20April%20 2014.pdf adresinden erişildi.
- Martin, A. (2015): “Implementing COSO 2013 Internal Control-Integrated Framework’’, Todays CPA, July-August, pp. 42-44, 19.06.2018 tarihinde https://www.tscpa.org/docs/default-source/default-document-library/coso2013_ julyaugust2015.pdf?sfvrsn=2, adresinden erişildi.
- Martinez, R. (2014): 2013 COSO Framework Overview, 19.06.2018 tarihinde https://chapters.theiia.org/losangeles/Events/Documents/COSO%20 Risk%20Assessments%20by%20Roger%20Martinez%20and%20Vasquez%20Co.pdf, adresinden erişildi.
- Rittenberg, L. E. (2013a): COSO Internal Control — Intagrated Framework Turning Principles Into Positive Action, Florida: The Institute of Internal Auditors Research Foundation.
- Rittenberg, L. E. (2013b): COSO 2013: A Reflection of the Times, 03.04.2018 tarihinde https://iaonline.theiia.org/coso-2013-a-reflection-of-the-times, adresinden erişildi.
- Sobel, P. J., Anderson, U. L., Head, M. J., Ramamoorti, S., Riddle, C. ve Salamasick, M. (2009): Internal Auditing Assurance & Advisoy Services, Florida: The Institute of Internal Auditors Research Foundation
- Tığdemir, S. (2014): “COSO 2013’ün Yol Haritası’’, KPMG Gündem Dergisi, 19, (Temmuz-Eylül 2014) : 24-25.
- Türkiye İç Denetm Enstitüsü. (2016a): İç Kontrol — Bütünleşik Çerçeve Dış Finansal Raporlama Üzerinde İç Kontrol: Bir Yaklaşımlar ve Örnekler Özeti, İstanbul: Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yayınları.
- Türkiye İç Denetm Enstitüsü. (2016b): İç Kontrol — Bütünleşik Çerçeve Yönetici Özeti, İstanbul: Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yayınları.
- Türkiye İç Denetm Enstitüsü. (2016c): İç Kontrol — Bütünleşik Çerçeve: Çerçeve ve Ekler, İstanbul: Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yayınları.
- Türedi, H., Koban A. O. ve Karakaya, G. (2015): “COSO İç Kontrol (ABD) Modeli ile İngiliz (Turnbull) ve Kanada (COCO) Modellerinin Karşılaştırılması’’, Sayıştay Dergisi. 99, (Ekim-Aralık 2015) : 95-119.
- Yılancı, M. (2006): İç Denetim Türkiye›nin 500 Büyük Sanayi İşletmesi Üzerine Bir Araştırma. , 2. bs. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Yılancı, M. (2015): İç Denetim ve İç Kontrol Değerleme Rehberi.3.bs. Ankara: Detay Yayıncılık.
- ISSN: 1303-5444
- Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
- Başlangıç: 1991
- Yayıncı: İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
Sayıdaki Diğer Makaleler
ETKİN BİR İÇ KONTROL SİSTEMİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA: COSO MODELİ ÖRNEĞİ
Muhammet Fatih ÇOŞKUN, Özgür TERAMAN
ŞİRKETLERİN İÇ DENETİM BİRİMLERİNDE HİLE DENETİMİ VE BİR VAKA İNCELEMESİ
BEDRİYE TUNÇSİPER, ÖZKAN BİLGİLİ
KİRALAMA İŞLEMLERİNİN TFRS 16’YA GÖRE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE ÖLÇÜLMESİ