DİJİTAL EKONOMİNİN VERGİLENDİRİLMESİNE YÖNELİK ÜLKEMİZ UYGULAMALARININ BAZI AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ İLE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ VE SORUNLARA YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Enformasyon ve iletişim teknolojisi alanında yaşanan hızlı gelişmeler ile birlikte dijital alanda faaliyet gösteren çok uluslu şirketler, mukimi olmadıkları ülkelerde herhangi bir fiziksel varlığa sahip olmadan ticari faaliyette bulunma ve kazanç elde etme imkanına kavuşmuştur. Dijital dönüşüm ile birlikte fiziki varlığın artık önemini kaybetmesi bu faaliyetlerin vergilendirilmesinde temel sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun sonucu olarak matrah aşındırma ve kar aktarımı gündeme gelmekte ve ülkeler bu alanda elde edilebilecek vergi gelirlerinden maalesef mahrum kalmaktadır. Dijital hizmet sektöründe faaliyet gösteren çok uluslu şirketlerin, ticari faaliyet gösterdikleri ülkelerin kamu gelirlerine adil bir katkıda bulunması gerektiğine yönelik genel bir kabul bulunmakla birlikte bu alanda yaşanan hızlı gelişme ve dönüşüme ülkeler aynı hızda uyum sağlayamadığı için henüz global olarak uygulanan ortak bir vergilendirme rejimi oluşturulamamıştır. Bir başka ifade ile dijital faaliyetlerden elde edilen gelirlerin/kazançların kavranmasında yaşanan zorluklar mali idarelerin ortak bir sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun sonucu olarak, şirketlerin gelirlerini vergilendirmeye yönelik ülkelerin tek taraflı önlemler alındığı görülmektedir. Bu çerçevede çalışmada, dijital ekonomi ve vergilendirilmesi ile ilgili sorunlar incelenmiş ayrıca Türkiye’nin ve bazı Avrupa Birliği üyesi ülkelerin yürürlüğe koyduğu önlemler/tek taraflı uygulamalar değerlendirilmiştir.

COMPARATIVE ANALYSIS OF OUR COUNTRY’S PRACTICES FOR THE TAXATION OF THE DIGITAL ECONOMY WITH SOME EUROPEAN UNION COUNTRIES AND SOLUTION SUGGESTIONS FOR THE PROBLEMS

With the developments in information and communication technology; multinational companies, which are operating in the digital field, have been able to engage in commercial activities without having any physical presence in countries where they are not resident. With digital transformation, the loss of physical assets is now a major problem in the taxation of these activities. As a result, base erosion and profit transfer (BEPS) are on the agenda and unfortunately, countries are deprived of tax revenues that can be obtained in this area. Although it is generally accepted that multinational companies, which operates in the digital service sector, should make a fair contribution to the public revenues of the countries, a common taxation regime has not yet been established around the world, as countries have not been able to adapt to the rapid development and transformation in this field. In other words, the difficulties in covering the revenues from digital activities are a common problem of fiscal administrations. As a result, countries have taken unilateral measures to tax the revenues of companies. In this context, the study examined the problems related to the digital economy and taxation and also evaluated the measures/unilateral practices put into effect by Turkey and some European Union member states.

PDF

___

Cumhurbaşkanlığı Kararı (19.12.2018). 476 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı. Ankara: Resmi Gazete (30630 sayılı).
Akçura, A. (2019). Dijital Ekonominin Vergilendirilmesinde Dünya Uygulamaları ve Türkiye’nin Pozisyonu. Erişim Adresi: https://www. verginet.net/dtt/1/dijital-ekonomi-vergilendirilmesi-dunya-Turkiyeuygulamalari. aspx, Erişim Tarihi: 11.04.2020.
Akyazı, H.ve Kalça, A. (2003). Yeni Ekonomi ve İktisat Bilimi. Liberal Düşünce Dergisi, 29, 221-242.
Aslan, Ö. (2009). Yeni Ekonomi: Özellikleri ve Endüstrileri. 300-318. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/9106, Erişim Tarihi: 09.04.2020.
Birinci, N. (2019). Dijitalleşmenin Vergi Matrahına Etkisi ve Tek Taraflı Önlemler. Maliye Dergisi, 176, 505-527.
Boccia, F. (2016). Introduction: The Digital Economy and Fiscal Policy in the Age of E-Commerce. The Challenge of the Digital Economy, Market, Taxation and Appropriate Economic Models, Boccia, Leonardi (Ed.), (s.1-16), Palgrave Macmillan,
Braume, C. (2019). Taxe Gafa. Erişim Adresi: https://www. linformaticien.com/actualites/id/51641/taxe-gafa-la-liste-des-29-entreprisesqui- seraient-concernees.aspx, Erişim Tarihi: 11.04.2020.
Budak, T. (2017). The Transformation of International Tax Regime: Digital Economy. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(2), 297-330.
Colombiani, D. G. (2019). Italy Unilaterally Implements the European Commission’s Digital Service Tax Proposal. Erişim Adresi: http://www. rivistadirittotributario.it/2019/02/21/italy-unilaterally-implements-theeuropean- commissions-digital-service-tax-proposal/, Erişim Tarihi: 11.04.2020.
Bülbül, D. ve Ülkü, Y. E. (2019). Dijital Ekonominin Vergilendirilmesinde Avrupa Birliği Yaklaşımının İncelenmesi. Vergi Sorunları Dergisi, 375, 26-44.
Ergin, N. E. (2020). Dijital Hizmet Vergisi. Vergi Dünyası Dergisi, 462, 107-112.
Eroğlu, O. ve Aksu, H. (2019). Dijital Ekonominin Getirdiği Vergilendirme Sorunlarının Değerlendirilmesi: Kurumlar Vergisi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(4), 59-78.
Ernst&Young. (2019). Italy Introduces New Digital Services Tax. Erişim Adresi: https://taxinsights.ey.com/archive/archive-news/italy-introducesnewdigital- services-tax.aspx, Erişim Tarihi: 11.04.2020.
European Commission. (2018). Proposal For A Council Directive On The Common System Of A Digital Services Tax On Revenues Resulting From The Provision Of Certain Digital Services. Erişim Adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/ PDF/?uri=CELEX:52018PC0148&from=EN, Erişim Tarihi: 11.04.2020.
European Parliament. (2016). Tax Challenges in the Digital Economy. European Parliament, Impact of Digitalisation on International Tax Matters, 2019.
Güvendi, S. A. (2020). Dijital Ekonominin Vergilendirilmesinde Karşılaşılan Sorunlara Çözüm Yolu Olarak Dijital Hizmet Vergisi ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi. Vergi Dünyası Dergisi, 463, 50-61.
Hazine ve Maliye Bakanlığı (20.03.2020). Dijital Hizmet Vergisi Uygulama Genel Tebliği. Ankara: Resmi Gazete (31074 sayılı).
HM Treasury. (2018). Budget 2018-Digital Services Tax. Erişim Adresi: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/ attachment_data/file/752172/DST_web.pdf, Erişim Tarihi: 12.04.2020.
HM Revenue&Customs. (2018).Diverted Profits Tax: Guidance. Erişim Adresi: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/768204/Diverted_Profits_Tax_-_Guidance__ December_2018_.pdf, Erişim Tarihi: 12.04.2020.
KPMG. (2019). France: Digital Services Tax (3%) is Enacted. Erişim Adresi: https://home.kpmg/us/en/home/insights/2019/07/tnf-france-digitalservices- tax-enacted.html, Erişim Tarihi: 11.04.2020.
Li, J. (2014). Protecting the Tax Base in the Digital Economy. United Nations Paper, 9, 1-49.
Maliye Bakanlığı (30.12.2013). 433 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. Ankara: Resmi Gazete (28867 Mükerrer sayılı).
Maliye Bakanlığı (24.12.2015). 464 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. Ankara: Resmi Gazete (29572 sayılı).
Maliye Bakanlığı (31.01.2018). 17 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ. Ankara: Resmi Gazete (30318 sayılı).
Meyer, D. (2019). France Hits Google and Amazon With New Digital Tax to ‘Restore Fiscal Justice. Erişim Aadresi: https://fortune.com/2019/03/06/ france-digital-tax-tech/, Erişim Tarihi: 11.04.2020.
OECD. (2013). Action Plan on Base Erosion and Profit Shifting. Erişim Adresi: https://www.oecd.org/ctp/BEPSActionPlan.pdf, Erişim Tarihi: 12.04.2020.
OECD. (2015a). Addressing the Tax Challenges of the Digital Economy. Action 1-2015 Final Report.
OECD. (2015b). OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project Explanatory Statement 2015 Final Reports. Erişim Adresi: https://read.oecdilibrary. org/taxation/beps-project-explanatory-statement_9789264263437- en#, Erişim Tarihi: 12.04.2020.
OECD. (2019a). Programme of Work to Develop a Consensus Solution to the Tax Challenges Arising from the Digitalisation of the Economy, OECD/ G20 Inclusive Framework on BEPS.
OECD. (2019b). Tax and Digitalisation, Erişim Adresi: https://www.oecd. org/going-digital/tax-and-digitalisation.pdf, Erişm Tarihi: 12.04.2020.
OECD. (2019c). Addressing The Tax Challenges of the Digitalisation of the Economy. Erişim Adresi: https://www.oecd.org/tax/beps/publicconsultation- document-addressing-the-tax-challenges-of-the-digitalisationof- the-economy.pdf, Erişim Tarihi: 12.04.2020.
Oktay, C. (2020). Dijital Ekonominin Boyutu, Vergilendirilmesine Yönelik OECD Çalışmaları, Öneriler, Örnek Ülke Uygulamaları ve Türkiye’de Yapılan Düzenlemeler ve Dijital Hizmet Vergisi. Vergi Sorunları Dergisi, 376, 95-116.
Özcan, P. M. (2016). Dijital Ekonominin Vergilendirilmesinde Karşılaşılan Sorunlar: BEPS 1 No’lu Eylem Planı Kapsamında Bir Değerlendirme. Electronic Journal of Vocational Colleges, 6(2), 73-82.
PwC. (2016). The UK’s New Diverted Profits Tax, Erişim Adresi: https:// www.pwc.com/jg/en/media-article/the-uks-new-diverted-profits-tax-article. html, Erişim Tarihi: 12.04.2020.
PwC. (2019). Italy’s 2019 Budget Law Introduces a Digital Service Tax. Erişim Adresi: https://www.pwc.com/gx/en/tax/newsletters/tax-policybulletin/ assets/pwc-italy-2019-budget-law-introduces-a-digital-service-tax. pdf, Erişim Tarihi: 11.04.2020.
Rençber, A. (2020). Dijital Hizmet Vergisi İlk İzlenimler, Sorun ve Sorunsallar. Vergi Sorunları Dergisi, 376, 27-35.
Saraçoğlu, F. ve Kahraman, B. (2020). Dijital Hizmet Vergisi Üzerine Değerlendirmeler. Vergi Sorunları Dergisi, 376, 9-17.
Statista. (2019). Digital Economy Compass 2019. Erişim Adresi: https:// cdn.statcdn.com/download/pdf/DigitalEconomyCompass2019.pdf, Erişim Tarihi: 20.03.2020.
Statista. (2020). Global Retail E-Commerce Sales 2014-2023. Erişim Adresi: https://www.statista.com/statistics/379046/worldwide-retail-ecommerce- sales/#statisticContainer, Erişim Tarihi: 19.03.2020.
Szczepański, M. (2018). Corporate Taxation of a Significant Digital Presence. Erişim Adresi: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/ BRIE/2018/623571/EPRS_BRI(2018)623571_EN.pdf, Erişim Tarihi: 11.04.2020.
Şahin, I. F. O. (2019). Dijitalleşme ve Uluslararası Vergilendirmeye Etkisi. Vergi Sorunları Dergisi, 372, 109-121.
Tax Journal. (2018). Taxation of the Digital Economy: Unilateral Measures. Insight and Analysis for the Business Tax Community, 1389, 7-13.
The 10 Largest E-commerce Markets in the World by Country. (2020). Erişim Adresi: https://www.business.com/articles/10-of-the-largestecommerce- markets-in-the-world-b/, Erişim Tarihi: 19.03.2020.
T.C. Yasalar (05.11.2014). 6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun. Ankara: Resmi Gazete (29166 sayılı).
T.C. Yasalar (07.09.2016). 6745 Sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Ankara: Resmi Gazete (29824 sayılı).
T.C. Yasalar (05.12.2017). 7061 Sayılı Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Ankara: Resmi Gazete (30261 sayılı).
T.C. Yasalar (07.12.2019). 7194 Sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. Ankara: Resmi Gazete (30971 sayılı).
Ülkü, Y. E. (2020). Türkiye’deki “Dijital Hizmet Vergisi” Önerisinin İncelenmesi. Vergi Sorunları Dergisi, 377, 106-125.
Yavaşlar, F. B. (2020). Dijital Hizmet Vergisi. Vergi Sorunları Dergisi, 377, 9-20.
Yayla, İ., Türedi, E. ve Bayar, E. (2010). Dijital Hizmet Vergisi. Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, 194.
Yıldız, B. ve Günay, H. F. (2018). Türk Vergi Hukuku Ekseninde Dijital Ekonomiye Genel Bir Bakış. III. Uluslararası Mesleki ve Teknik Bilimler Kongresi, 4004-4012.
Yılmaz, G. H. ve Değer, A. A. (2020). Dijital İktisadi Faaliyetlerde İşyeri Paradoksu ve Vergisel Boyutu. Erişim Adresi: https://www.verginet.net/ dtt/18/DijitalIktisadiFaaliyetlerdeIsyeriParadoksuveVergiselBoyutu.aspx, Erişim Tarihi: 10.04.2020.
Yüce, M. ve Akbulut, N. (2018). BEPS Kapsamında Dijital Ekonominin Vergilendirilmesine İlişkin Alınan Önlemler. Akademik Bakış Dergisi, 68, 105-123.