TÜRKİYE'DEKİ MURGUL BAKIR YATAĞI YÖRESİNİN JEOLOJİSİ

Bu raporda, Karadeniz sıradağlarının doğu kısmındaki Murgul bakır yatağının geniş yöresinde hâkim olan litostratigrafik ve tektonik yapı tanımlanmıştır. Bu sahanın büyük kısmı, aralarında piroklastillerin çoğunlukta olduğu Jura, Kretase ve Tersiyer volkanitlerinden meydana gelmiştir. Bazik tiplerle başlayıp asitli tiplerle sona eren üç magmatik dönem tespit edilmiştir. Yükselmiş ve çökmüş bloklarıyle tipik bir kınk yapısı saptanmıştır. Fakat kıvrımlı yapıya da rastlanmıştır. Ekonomik yönden önemli olan cevher yatakları subvolkanik-hidrotermal kökenlidir. Bunlar, SenonienMestrihtiende oluşmuştur. Esas cevherleşmeler Jura ve Alt Kretase volkanik kayaçları içindeki geniş, uzun ve fazla ölçüde silisleşmiş zonlara bağlıdır. Cevher filonlar, «stockwerk»ler, kompakt cevher ve emprenyasyonlar halinde gözükmektedir. Esas mineraller arasında pirit ve kalkopirit sayılabilir. Tali olarak da çinkoblend, galen, tetrahedrit, manyetopirit, ankerit, barit, kovellin ve kalkosin* görülebilir.

GEOLOGIE DER UMGEBUNG DER KUPFERERZLAGERSTATTE MURGUL IN DER TURKEI

In der Arbeit ist der lithostratigraphische und tektonische Aufbau der weiteren Umgebung der Kupfererzlagerstatte Murgul im östlichen Teil des Pontus-Gebirges beschrieben. Dieses Gebiet ist überwiegend aus Jura-Kreide- und Tertiaren-Vulkaniten aufgebaut, unter denen die Pyroklastiten vorherrschen. Es wurden drei magmatische Zyklen festgestellt, die mit basischen Differenziaten beginnen und mit saueren Differenziaten enden. Es wurde ein typischer Bruchaufbau mit gehobenen und gesenkten Blöcken festgestellt. Es wurde aber auch gefalteter Bau vorgefunden. Die wirtschaftlich wichtigen Erzlagerstatten sind aus Ikanischsubvu-hydrothermaler Herkunft. Sie sind im Senon-Maastricht entstanden. Die Hauptvererzungen sind an Breite und Lange stark silifizierte Zonen in den jurassischen und unterkreidisch vulkanischen Gesteinen gebunden. Das Erz erscheint in Form von Gangen, Stockwerken, aus massigem Erz und Impragnationen. Unter den hauptsachlichsten Mineralen sind Schwefelkies und Kupferkies zu nennen. Untergeordnet treten noch Zinkblende, Bleiglanz, Fahlerz Magnetkies, Ankerit, Baryt, Kupferindig und Kupferglanz auf.

___

KLEINSORGE, H. (1946): Geologie und Vererzung des Murgultales. Manuskript. Etibank Rap. no. 432, Ankara.

KOVENKO, V. (1942): Artvin bölgesi Kuvarshan bakır madenleri. M.T.A. Mecm. no. 27, s. 230-251, 251-266, Ankara.

KRAEFF, A. (1963): Hopa-Murgul bölgesi jeolojisi ve maden yatakları. M.T.A. Derg. no. 60, s. 44-59, Ankara.

MAUCHER, A. (1959): Die Kieserze von Keltaş ein Beispiel submariner Gleitfalten in exhalativ-sedimentaeren Erzlagerstaetten. Neues Jahrb. f. Min. Abh. Bd. 94 H.L. Stuttgart.

(1962): Geologisch-Lagerstaettenkundliche Untersuchungen im Ostpontischen Gebirge. Bayer. Akad. d. Wiss. math. nat. Kl. Abh. N.F.H. 109. München.

OSWALD, F. (1912): Armenien. Handbuch der regionalen Geologie. H. 10. Heidelberg.

POLLAK, A. (1961): Murgul'da 1961 senesinde tatbiki teklif edilen bir etüt programının dayandığı esaslar. M.T.A. Rap. no. 3091, Ankara.

(1961): 1961 yılında Murgul'da yapılan çalışmalar hakkında muvakkat rapor M.T.A. Rap. no. 2907, Ankara.

POLLAK, A. (1962): 1961 yılında Murgul'da yapılan çalışmalara ait tamamlayıcı rapor. M.T.A. Rap. no. 3200, Ankara.

RADOİCİC, R. (1970): Miocroliostratigraphic analyses of some sediments from Artvin-Murgul area. Manuscript M.T.A., Ankara.

SCHNEİDERHÖHN, H. (1955): Die Kupferlagerstaette Murgul im Schwarzmeer-Küstengebiet, Provinz Çoruh, Nordost-Türkei, Erzmetall, Bd. 8, H. 10.

SCHULTZE-WESTRUM, H.H. (1962): Geologisch-Lagerstattenkundliche Untersuchungen im Ostpontischen Gebirge. Bayer. Akad. d. Wiss. math.-nat. KL Abh. N.F.H. 109. München.

VUJANOVİC, V. (1969): Mineralogie, paragenetic relations and genesis of the sulfide deposits in the Murgul area. (1970): The results of ore microscopic examinations of the speciments from Murgul area. Manuscript M.T.A., Manuscript M.T.A., Ankara



WIJKERSLOOTH, P. de (1946): Karadeniz doğu sahilleri cevher bölgesi ve bilhassa Kuvarshane bakır yatakları (vilâyet Çoruh) hakkında bazı malumat. M.T.A. Derg., no. 35. s. 102-111, 111-120, Ankara. Ankara

ZANKL, H. (1959): Murgul-Çoruh-Kuvarshan bölgesinde yapılan jeolojik etütlere dair rapor. M.T.A. Rap. no. 3067, Ankara.

(1962): Magmatismus und Bauplan Des Ostpontischen Gebirges im Querprofil des Harşit-Tales. Bayer, Akad. d. Wiss. math.-nat. Kl. Abh. N.F. 109. München.

ZİMMER, E. (1938): Murgul bakır madeni. M.T.A. Mecm. no. 2. s. 13-21, 22-28, Ankara.