HOPA-ARHAVİ BÖLGESİNİN JEOLOJİSİ, YAPISAL ÖZELLİKLERİ İLE SÜLFİT VE MANGANEZ ZUHURLARI (NE TÜRKİYE)

İnceleme sahası, bilinen Hopa-Murgul-Artvin madencilik bölgesinde yer almakta olup, volkanik-sedimenter, efüzif ve İntruzif kayaçlardan oluşmaktadır. Bu kayaçların yaşı, Senoniyenden Kuvaternere kadar uzanmaktadır. Bölgedeki bazik volkanik-sedimenter seri etüt edilmiş ve detaylı olarak alt bölümlere ayrılmıştır. Bölgedeki mevcut mikrofauna, Santoniyen-Kampaniyen-Mestrihtiyene işaret etmektedir. Bazik seri üzerinde, asit volkanik-sedimenter kompleks yer almakta olup, bu kompleks farklı fasiyeslerin oluşturdukları ritmik alterasyonlar tarafından karakterize edilmektedir. Söz konusu fasiyesler de gerek yanal, gerekse düşey yönde incelerek, yaşı Mestrihtiyenle Lütesiyen arasında uzanan homotaksiyal tüflü, arjilli ve marnlı kumtaşlarına geçiş gösterirler. İntruzif kayaçlar, diyorit ve gabro, granodiyorit, kuvars diyorit, biyotit granitten oluşmuşlardır. Bunlar büyük bir ihtimalle Oligosen-Miyosende oluşmuşlardır. Tersiyerde volkanizmanın yeniden canlanması sonucu, ojit-hornblend andezit, ojit-diyabaz ve bazaltlar teşekkül etmiş olup, bu kayaçlar çoğunlukla damar ve siller şeklinde görülürler, inceleme sahası, jeotektonik bakımdan, Pontid-Adjaro-Trialet tektonik ünitesine mensuptur. Bu jeotektonik ünitedeki tüm kayaçlar, petrolojik karakteri volkanik-sedimenter olan bir öjeosenklinalde oluşmuşlardır. Tektonik olarak, faylar hâkimdir; bununla beraber, eksenleri ENE-WSW doğrultulu olan ince kıvrımlı (plicative) formlara da rastlanır. Mineral zuhurları, bileşimleri ve jenezlerine göre pirit, manganez ve skarn tipi olmak üzere üç bölüme ayrılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

HOPA-ARHAVİ BÖLGESİ, MANGANEZ ZUHURLARI, SÜLFİT

GEOLOGY, STRUCTURAL FEATURES AND SULPHIDE AND MANGANESE OCCURRENCES OF THE HOPA-ARHAVİ AREA (NE TURKEY)

The area investigated is situated in the well-known mining district of Hopa-Murgul-Artvin. It is built of volcanic-sedimentary, effusive and intrusive rocks. The age of rocks ranges from Senonian to Quaternary. The basic volcanic-sedimentary series have been studied and subdivided in detail. Microfauna points to the SantonianCampanian-Maestrichtian stage. Acid volcanic-sedimentary complex overlies the basic series. This complex is characterized by rhythmical alternations of different facies, which vertically and laterally thin out passing into homotaxial facies of tuffaceous, argillaceous and marly sandstones whose age ranges from Maestrichtian to Lutetian. Intrusive rocks are built of diorite and gabbro, granodiorite and quartz diorite and biotite granite. They were most likely formed in OligoceneMiocene period. Reactivated volcanism in Tertiary produced augite-hornblende andesite and augite-diabase and basalt, mostly in the form of veins and sills. Geotectonically the region under investigation belongs to the Pontid-Adjaro-Trialete tectonic unit. All rocks of this geotectonic unit were formed in the eugeosyncline whose petrological character is volcanic-sedimentary. Tectonically, faults are predominant although the plicative forms are noticed, whose folds axes have ENE-WSW strike, in general. Mineral occurrences are divided into pyrite, manganese and skarn type according to their composition and genesis.

Keywords:

THE HOPA-ARHAVİ, GEOLOGY, STRUCTURAL,

PDF

___

AZIZBEKOV, S.A.; DZOCENIDZE, G.I.; KOTLAR, M.V.; MAGAKLJAN, I.G. & LEYE, Y.A. (1965): Metalogenia vulkanogenih formacij Malogo Kavkaza. Voprosi metalogenii, XXII sessia, Dokladı sovetskih geologov, Nedra, Moskva.
& (1970): Magmatism of the Caucasus, Iran and Turkey. Geological series, no. 12, Moskva.
BOJADZIJEV, S.t. (1967): Vrhu razvitieto na magmatizma v Blgaria. Acta Geologica, XI/1-3, Sofia.
BUSER, S. (1970): Geologie der Umgebung des Kupferbergwerks Murgul. M.T.A. Rep., no. 5073 (unpublished), Ankara.
DIMITRIJEVIC, D. M. & PETROVIC, S.R. (1965): Upotreba projekcije lopte u geologiji, Ljubljana (Yugoslavia).
DZOCENIDZE, G.S. & TVALCRELIDZE, G.A. (1968): Sravnitel'naya harakteristika magmatizma i metalogenii Kavkaza, Kryma i Karpat. Serija geologiceskaja, no. 8, Moskva.
GATTINGER, T.E.; ERENTÖZ, C. & KETİN İ. (1962): Explanatory text of the Geological Map of Turkey on 1: 500,000 scale, Trabzon sheet. M.T.A. Publ, Ankara.
KOPRIVICA, D.; MARKOV, C. & PEJATOVIC, S. (1971a): Report of geological mapping in 1: 10,000 scale in the Hopa-Kavak-Gürgençlik area. M.T.A. Rep. (unpublished), Ankara.
& (1971b): Report of geological mapping in 1: 10,000 scale at the Yukarı M. -Şehitlik M. localities SE of Pazar. M.T.A. Rep. (unpublished), Ankara.
& POKRAJAC, S. (1973): Report of geological structural mapping in 1: 10 000 scale and prospection in the Artvin-Ahlat area. M.T.A. Rep. (unpublished), Ankara.
KOVENKO, V. (1941): Notes sur les gisements de Peronit. M.T.A. Rep. no. 307 (unpublished), Ankara.
KRAEFF, A. (1963): Geology and mineral deposits of the Hopa-Murgul region (western part of the province of Artvin, NE Turkey), M.T.A. Bull., no. 60, Ankara.
MAGAKLJAN, I.G. (1960): Structural-metallogenic zones of Minor Caucasus. In the book «Regularities in distribution of the mineral raw materials», vol. 3, Ac. Sci. U.S.S.R., Moskva.
; MKTCAN, S.S. &PIDZAN, O.G. (1962): Uslovia obrazovania i razmestenia medno-molibdenovih porfirovih mestorozdenij Armjanskoj SSR. Zakonomernosti rasmestenija poleznih iskopaemih, V, Moskva.
PEJATOVIC, S. (1971): Metallogenic zones in the eastern Black Sea-Minor Caucasus regions and distinguishing features of their metallogeny. M.T.A. Bull., no. 77, Ankara.
SMIRNOV, V.I. (1970): Faktor vremeni v obrazovanii stratiformnyh mestorozdenij. Geologia rudnyh mestorzdenij, tom. XII, Moskva.
SOPKO, F. (1971): Kolcedanie mestorozdenija Malogo Kavkaza. Moskva.
STERN (Ivan) Janez (1971): Bericht über geologische Arbeiten der Jugoslavischen Geologen-Gruppe im Gebiet Murgul-Akarsen-Başköy (Türkei). M.T.A. Rep., Ankara.
STRUVE, A. (1902): Gisements pres des villages Peronit et Pançoli. M.T.A. Rep., no. 624 (unpublished), Ankara.
VUJANOVIC, V. (1974): The basic mineralogic, paragenetic and genetic characteristics of the sulphide deposits exposed in the eastern Black-Sea coastal region (Turkey). M.T.A. Bull., no. 82, Ankara.
ZARIDZE, M.G. (1968): O geosinklinalnom tektono-magmaticeskom sikle razvitiya Malogo Kavkaza v Alpiskuju Epohu. Geologia i razvedka, no. 6, Moskva.
ZIMMER, E. (1937): Les gisements de cuivre de la region d'Archavi et Peronit. M.T.A. Rep., no. 344 (unpublished), Ankara.
(1938): Rapport sur quelques gisements de manganese de la region entre Hopa et Vice. M.T.A. Rep., no. 502 (unpublished), Ankara,