Nadire KARADEMİR, Yeşim ORTAÇ, Şerife BİLİNİR

SAMSAT’TA (ADIYAMAN) DEPREM ALGISI VE YERLEŞME İLİŞKİSİ

Türkiye’nin deprem kuşakları üzerinde bulunan bir coğrafyada yer alması, geçmişten günümüze ülkemizde yıkıcı depremlerin meydana gelmesine sebep olmuştur. Adıyaman iline bağlı Samsat İlçesi’nde de depremsellik ile yerleşme arasındaki ilişki önemlidir. Ayrıca yörede var olan deprem riskinin burada yaşayan insanlar tarafından göz önünde bulundurulması gereklidir. Bu araştırma ile Samsat halkı üzerindeki mevcut algının değerlendirilmesi ve oluşabilecek herhangi bir depreme karşı algı ve duyarlılık düzeyinin arttırılması amaçlanmıştır. Çalışma, deprem afeti karşısında zararı azaltmaya yönelik tedbirlerin alınması ve değerlendirmelerin yapılması açısından önem arz etmektedir. Bu araştırmada söz konusu ilçe ve yakın çevresinin mekânsal gelişimi, yöre halkının depremi algılayış biçimi ile depremsellik ve yerleşme arasındaki ilişkilerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Ayrıca ilçe ve yakın çevresini etkisi altında bulunduran faylara değinilmiş, ilçenin kentsel gelişimi, nüfus özellikleri, şehrin jeolojik-jeomorfolojik özellikleri ve zemin durumu özellikleri birbiriyle ilişkilendirilerek yörenin depremselliğinin açıklanması hedeflenmiştir. Bu nedenle Samsat ilçe merkezi ve civar köylerinde yaşayan halkın deprem ile ilgili düşüncelerini ortaya koyabilmek amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan anket uygulaması yapılmıştır. Anket sonuçları SPSS paket programı kullanılarak verilerin analizi yapılmıştır. Çalışma ile ilişkili olan sayısal veriler ilgili kurumlardan elde edildikten sonra Arc Map 10.3 paket programıyla yörenin lokasyonunu, topografyasını, jeolojisini ve Türkiye diri fay ve topografik zemin üzerinde mahallelerin dağılışını gösteren haritalar üretilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Samsat, Deprem, Algı, Yerleşme

EARTHQUAKE PERCEPTION AND SETTLEMENT RELATIONS IN SAMSAT (ADIYAMAN)

Turkey's earthquake taking place in a region located on the generations, past to present our country has led to the occurrence of the devastating earthquake. Relation between seismicity and settlement is important in Samsat District of Adıyaman province. In addition, the risk of earthquake in the region should be taken into consideration by the people living here. This research aims to evaluate the current perception on the people of Samsat and to increase the level of perception and awareness against any earthquake. The study is important in terms of taking measures to reduce the damage in the face of earthquake disaster and making evaluations. In this study, it is aimed to reveal the spatial development of the district and its close surroundings, the perception of the earthquake of the people and seismicity and settlement. In addition, the faults involving the district and its surroundings are mentioned and the urban development of the district, population characteristics, geological-geomorphological characteristics of the city and soil condition are related to each other and the seismicity of the region is aimed to be explained. For this reason, a questionnaire was prepared by the researchers in order to reveal the thoughts of the people living in the Samsat district center and the surrounding villages. The results of the survey were analyzed by using SPSS package program. After the numerical data obtained from the relevant institutions associated with the Arc Map 10.3 Working with local software packages to the location, topography, geology and Turkey showing the distribution of the neighborhood on active faults and topographic maps are produced ground.

Keywords:

Samsat, Earthquake, Perception, Settlement,

PDF

___

Adıyaman İl Yıllığı (1967). Adana: Kemal Matbaası.
Akdur, R. (2000). Afetler ve afetlerde sağlık hizmetleri. Ankara: Türkiye Sorunlarına Çözüm Konferansı-3, 21. Yüzyılda Türkiye, 25-27 Ocak 2000.
Atabey, E. (2000). Deprem. Ankara: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları.
Aydıner, T. (2014). Doğal Afet Yönetişimi: Türkiye’de doğal afet yönetimi uygulamalarının tarihsel bağlamda değerlendirilmesi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın).
B.Ü. Kandilli Rasathanesi ve DAE. Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi (2018). 24 Nisan 2018 Kırmacık-Samsat (Adıyaman) Depremi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü.
Bakırcı, M. (1997). Türkiye’de yer değiştiren şehirlere yeni bir örnek: Samsat. Türk Coğrafya Dergisi, 34, 365-391.
Baxter, S. J. (2000). Earthquake Basics. Newark: Delaware Geological Survey, University of Delaware.
Demirci, A. & Karakuyu, M. (2004). Afet yönetiminde coğrafi bilgi teknolojilerinin rolü. Doğu Coğrafya Dergisi, 9(12), 67-100.
Ergünay, O. (2007). Türkiye’nin Afet Profili. Ankara: TMMOB Afet Sempozyumu Bildiriler Kitabı.
Geller, R. J. (1997). Earthquake prediction: a critical review. Geophys, 131, 425-450.
Gökçe, O., Özden, Ş. & Demir, A. (2008). Türkiye’de Afetlerin Mekansal ve İstatiksel Dağılımı Afet Bilgileri Envanteri. Ankara: T.C Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Afet Etüt ve Hasar Tespit Daire Başkanlığı.
Güler, Ç. & Çobanoğlu, Z. (1994). Afetler. Ankara: Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi.
Irmak, S. T., Bulut, İ., Doğan, B. & Yavuz, E. (2018). Adıyaman-Samsat (Türkiye) Bölgesinin Sismik Aktivitesi: İlksel Sonuçlar. İstanbul: Uluslararası Marmara Fen ve Sosyal Bilimler Kongresi 2018, Bildiriler Kitabı.
Işık, B. C. Depremler ve Türkiye. 10 Şubat 2019 tarihinde https://www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/TD92_54dda4b1ba34c6f_ek.pdf, adresinden edinilmiştir.
İmamoğlu, Ş., Bedirhanoğlu, İ., Öncü, M.E. & Şimşek, Z. (2017). 02 Mart 2017 Adıyaman Samsat Depremi Ön Değerlendirme Raporu. Diyarbakır: TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubesi. 04 Mart 2017.
Kan, C. (2018). Bingöl şehrinin depremselliği ve yerleşme ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü)
Karadoğan, S. & Tonbul, S. (2013). Adıyaman Havzasının jeomorfolojik özellikleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 182-217.
Karadoğan, S., & Tonbul, S. (2005). Adıyaman Havzasında Kuvaterner’deki Doğal Ortam Koşullarının Yerleşmelerin Dağılışı ve Diğer İnsan Faaliyetleri Üzerindeki Etkileri. Türkiye Kuvaterner Sempozyumu TURQUA, 2, 5.
Karakuş, U. (2013). Depremi yaşamış ve yaşamamış öğrencilerin deprem algılarının, metafor analizi ile incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi. 18(29), 97-116.
Kop, A. (2017). Adıyaman ili, Samsat ilçe merkezini kapsayan 733 hektarlık alanın imar planına esas jeolojik jeoteknik etüt raporu kapsamında, Samsat fayı ve inceleme alanı içerisinde belirlenen çizgisellikler üzerinde yapılan paleosismolojik çalışmalara ilişkin etüt raporu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, s. 1-50.
Lahn, E. (1949). Türkiye yer depremleri ile tektonik arasındaki münasebetler hakkında. Türk Coğrafya Dergisi. 11-12, 95-101.
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (2018). 24 Nisan 2018 Samsat (Adıyaman) Depremi (Mw: 5,1) Bilgi Notu. Ankara: Jeoloji Etütleri Dairesi, Yer Dinamikleri Araştırmaları Koordinatörlüğü, Aktif Tektonik Araştırmaları Birimi.
Oda Raporu, (2012). Türkiye’de Deprem Gerçeği ve TMMOB Makine Mühendisleri Odası’nın Önerileri. İstanbul: TMMOB Makine Mühendisleri Odası.
Öcal, A. (2007). İlköğretim okullarında deprem hazırlıkları: Kırıkkale ili örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 1-12.
Özcan, Z., Mert, N., Özocak, A., Utkucu, M. & Doğan, E. (2017). 2 Mart 2017 Samsat (Adıyaman) Depremi Ön Değerlendirme Raporu. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Rektörlüğü Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi.
Özdemir, M.A. & Sunkar, M. (2002). Çelikhan Ovası (Adıyaman) ve çevresinin jeomorfolojisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 25-46.
Öztürk, M. K. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının deprem deneyimleri üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 308-319.
Pampal, S. & Özmen, B. (2007). Türkiye’nin Deprem Bölgeleri Haritaları ve Deprem Yönetmeliklerinin Tarihsel Gelişimi Gerçeği. Ankara: Ümit Ofset Matbaacılık.
Savaş-Durduran, S. & Geymen, A. (2008). Türkiye’de Afet Bilgi Sistemi Çalışmalarının Genel Bir Değerlendirilmesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi 2. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, 13-15 Ekim 2008.
Silva, V., Yepes-Estrada, C. & Weatherill, G. (2017). Words into action guidelines: national disaster risk assessment, 1. earthquake hazard and risk assessment. UNISDR, 1-10.
Toprak, S. V. (2018). 1835 Tarihli Nüfus Sayımına Göre XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Hısnımansur (Adıyaman). Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi Yayınları.
Vatan, F. & Salur, D. (2010). Yönetici hemşirelerin hastanelerdeki deprem afet planları konusundaki görüşlerinin incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanat Dergisi. 3(1) , 32-44.
Yazıcı, Ö & Ulu Kalın, Ö. (2018). “Doğal afet” için kavramsal metaforların karşılaştırmalı analizi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 25-40.
Yörür, C. (2006). 259 numaralı Adıyaman Kadı sicili H (1312)(1895) (1-90. Sayfalar). (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş).
Yücemen, S. (1982). Sismik Risk Analizi. Ankara: ODTÜ İdari Bilimler Fakültesi Yayını.