Göç ve uyum: 1984-1989 göçü ve Bulgaristan Türklerinin deneyimleri

Bu araştırmanın amacı 1984-1989 yıllarında Bulgaristan Türklerinin Türkiye’ye göçleri sürecinde yaşananları yine onların deneyimlerine dayanarak ortaya koymaktır. Bu doğrultuda araştırmanın yöntemi fenomenoloji olarak belirlenmiştir. Fenomenolojinin amacı, fenomeni deneyimleyen ve onun açık bir tanımını sağlayabilen bireyler için fenomenin ne anlama geldiğini belirlemektir. Bu, katılımcıların, araştırmacının araştırma problemini derinlemesine anlamasına yardımcı olacak, ilgili bilgileri sağlama yeteneklerine göre seçildiği amaçlı örneklemeyi gerektirir. Yaşanılan tecrübelere odaklanan fenomenolojik yöntem ile kurgulanan çalışma, 1984-1989 dönemindeki olayları tecrübe etmiş 10 katılımcı ile yapılan görüşmeler üzerine yapılandırılmıştır. Katılımcılarla yapılan görüşmelerden elde edilen veriler araştırmanın temel veri kaynağını oluşturmaktadır. Sonuç olarak Bulgaristan sınırları içinde yaşayan Türkler, bu ülke topraklarındaki tarihlerinde zaman zaman daha ılımlı yönetimlerle idare edilmişler, bazen çeşitli menfaatler dolayısıyla iyi muamele görürken, bazen farklı siyasi ve ekonomik hesaplar dolayısıyla zulüm ve baskıya maruz kalmışlardır. Ancak 1984-1989 dönemi bu yaşanılanların içerisinde belki de en büyük mağduriyetlere ve insan hakları ihlâllerine sahne olmuştur. Bu durum beraberinde büyük göçü zorunlu kılmış ve Türkiye’ye geldiklerinde her ne kadar tek millet kökenine sahip olsalar da geldikleri ülkenin dillerini farklılaştırması, siyasi uygulamalar gibi faktörler dolayısıyla Türkiye alışılmadık bir kültür olarak karşılarına çıkmış ve uyum sağlama süreci meşakkatli olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

göç, uyum, asimilasyon

Migration and adaptation: 1984-1989 migration and the experiences of Turks in Bulgaria

The aim of this research is to reveal what happened during the migration of Bulgarian Turks to Turkey in 1984-1989, based on their experiences. In this direction, the method of the research was determined as phenomenology. The purpose of phenomenology is to determine what the phenomenon means to individuals who experience it and can provide a clear definition of it. This entails purposive sampling, in which participants are selected based on their ability to provide relevant information that will help the researcher gain an in-depth understanding of the research problem. The study, which was constructed with the phenomenological method focusing on lived experiences, was structured on interviews with 10 participants who experienced the events in the 1984-1989 period. The data obtained from the interviews with the participants constitute the main data source of the research. As a result, Turks living within the borders of Bulgaria have been ruled by more moderate administrations from time to time in the history of this country, sometimes they have been treated well due to various interests, and sometimes they have been subjected to persecution and pressure due to different political and economic plans. However, the 1984-1989 period was the scene of perhaps the greatest grievances and human rights violations among these experiences. This situation necessitated great immigration and when they came to Turkey, although they had a single national origin, Turkey came across as an unusual culture due to factors such as the differentiation of the languages of the country they came from and political practices, and the adaptation process was arduous.

Keywords:

Migration, integration, assimilation,

PDF

___

Bojkov, V. D. (2004) Bulgaria's Turks in the 1980s: a minority endangered. Journal of Genocide Research, 6(3), 343-369. https://doi.org/10.1080/1462352042000265846
Bourke, R., O’Neill, J., & Loveridge, J. (2018) Children’s conceptions of informal and everyday learning, Oxford Review of Education, 44(6), 771-786. https://doi.org/10.1080/03054985.2018.1450238
Chambers, R., & Conway, G. (1991). Sustainable Rural Livelihoods: Practical Concepts for the 21st Century. IDS Discussion Paper 296. Retrieved February 3, 2010, from http://www.smallstock.info/reference/IDS/dp296.pdf
Crampton, R. (1987) A Short History of Modern Bulgaria. Cambridge: Cambridge University Press.
Cudd, A. E. (2006). Analyzing Oppression, Studies in Feminist Philosophy. New York: online edn, Oxford Academic.
Çakmak, S. (2022). 1989 Bulgaristan zorunlu göçünün nedenleri ve sonuçları: Belene Kampı. International Academic Social Resources Journal, 7(39). 784-792. http://dx.doi.org/10.29228/ASRJOURNAL.63539
Çöl Güder, G. (2020). Öteki olmak: 1989 Bulgaristan’dan Türkiye’ye yapılan göç üzerine sosyolojik bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir).
Dişbudak, C., Akgün, G., & Balmumcu, Ö. (2012). Göçmenlerin Türkiye’de “yaşamaya devam etme kararlarının” sosyo-ekonomik belirleyenleri: 1989 Bulgaristan Göçmenleri Örneği. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1-10.
Firmansyah, M. R., Amelia, R., Jamil, R. A., Faturochman, F., & Minza, W. M. (2019). Benevolence, competency, and integrity: which is more influential on trust in friendships?. Jurnal Psikologi, 18(1), 91-105. https://doi.org/10.14710/jp.18.1.91-105
Helsinki W. (1986). Destroying Ethnic Identity: The Gypsies of Bulgaria. New York: Human Rights Watch.
İnginar, A. (2010). Bulgaristan'dan Türk Göçü (1985-1989). (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. İstanbul).
Karpat, K. (1990). Introduction: Bulgarian way of nation building and the Turkish minority. In K. Karpat (ed). The Turks of Bulgaria: The History, Culture and Political Fate of a Minority (1st ed., pp. 1-22). Istanbul: The ISIS Press).
Kazan, H., & Aslan, S. (2017). Etnik terörizm ve Bulgaristan'da etnik gruplara uygulanan asimilasyon politikaları. Turan-Sam Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 9(36), 655-668. http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041
Kim, Y. Y. (2017). Cross-Cultural Adaptation. Oxford University Press 2022. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190228613.013.21
Korkmaz, N., & Öztürk, A. (2017). Bulgaristan Türklerinin göç süreci ve göçmenlerin Türkiye’deki iskân ve iş gücüne dayalı entegrasyonu. Journal of Regional Studies, 1(3), 268–289.
Kurtuluş, G. (2017). 1989 Bulgaristan göçü: Bornova örneğinde sözlü tarih çalışması. (Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir).
Küçük, H. (2020). 1989 zorunlu göçünün Türkiye-Bulgaristan ilişkilerine etkileri. (Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa).
Lippert-Rasmussen, K. (2013). Born Free and Equal? A Philosophical Inquiry into the Nature of Discrimination. Oxford: Oxford University Press.
Morrow, R., Rodriguez, A., & King, N. (2015) Colaizzi’s descriptive phenomenological method. The psychologist, 28(8), 643-644.
Mutlu, N. (2022). Bulgaristan Türklerinin yaşadıkları ve göç hadisesi (1980-1990). (Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli).
Nedelcheva, T. (1996) “Will the ethnic crisis be overcome in Bulgaria?,” in J. Coenen‐Huther, (ed). Bulgaria at the Crossroads (pp. 137-154) New York: Nova Science.
Neuburger, M. (1997). “Bulgaro‐Turkish encounters and the re‐imagening of the Bulgarian nation, 1878–1995,”. East European Quarterly. 31(1): pp 1–20.
Stamatov, P. (1999 February). The making of a ‘bad’ public: ethnonational mobilization in post‐communist Bulgaria. Paper presented at the First Annual Graduate Student Workshop of the Socrates Kokkalis Program on Southeastern and East–Central Europe. Harvard Kenedy School. Athens. Retrivied from https://www.kokkalisfoundation.gr/harvard-kennedy-school.
Şimşir, B. (1990). The Turks of Bulgaria in International Fora: Documents II. Ankara: Turkish Historical Society Printing House.
Türker Yıldız, N. (2021). Bulgar Komünist Partisi iktidarı döneminde uygulanan politikalara karşı Türk azınlığın gündelik direnişi. (Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
Williams, J., Allen Jr., & Ortega, S. T. (1990). Dimensions of ethnic assimilation: an empirical appraisal of Gordon's Typology. Social Science Quarterly, 71(4), 697-710.
Vasileva, D. (1992). Bulgarian Turkish emigration and return. International Migration Review, 26(2), 342–352.
Vaksberg, T. (2001). “Technology of evil,” a documentary on the renaming campaign and the exodus of Bulgarian Turks in the 1980s broadcast by Bulgarian National Television, January 9. Accessed Aug 3, 2015.
Yayıntaş, Y. (2021, Mayıs). Bulgaristan Muhacirlerinin Anlatımıyla 1989 Göçü. Uluslararası Göç Kongresinde sunulmuştur. Ankara, Türkiye.
Yılmaz, M.E., Demir, S., & Kalfa, Z. (2021). 1989 sonrası dönemde Bulgaristan'daki Türk Azınlığına yönelik ayrımcılık sorunu. TESAM Akademi Dergisi, 8(2), 407-427. . http://dx.doi.org/10.30626/tesamakademi.956254
Yılmaz, R. (2008). Jivkov döneminde Bulgaristan Türkleri ve Türkiye’ye göç olayı (Türk basınına göre). (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü. Ankara).
Ying, Y., Huang, L., Shen, L., Zhou, C., Zhu, X., & Yin, Z. (2022) Rehabilitation psychological experience of the elderly within 6 months of initial disability: a qualitative study, Disability and Rehabilitation, 44(11), 2332-2339. http://dx.doi.org/10.1080/09638288.2020.1833091