Coğrafya dersi öğretim programına göre dijital haritaların kullanılabilirliğinin incelenmesi
Coğrafi referanslı bilgileri güncel bir biçimde yazılım firmaları tarafından hazırlanan Web sayfaları aracılığıyla kullanıcılara ulaştıran dijital haritalar Coğrafi Bilgi Sistemleri’nin (CBS) gelişimine paralel olarak ortaya çıkmış ve 1990’lı yılların ortalarından itibaren kamusal alanda yaygınlaşmaya başlamıştır. Sahip oldukları birtakım özellikler ve sağladıkları avantajlardan dolayı günümüzde sağlık, turizm, nüfus, ulaşım ve meteoroloji gibi daha pek çok alanda yaygın olarak kullanılmaya başlanan dijital haritaların kullanıldığı alanlardan biri de eğitimdir. Nitel araştırma desenlerinden doküman incelenmesi ile tasarlanan bu çalışmada da Coğrafya Dersi Öğretim Programı’nda (CDÖP) yer alan kazanımlara göre dijital haritaların kullanılabilirliğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çeşitli dijital harita uygulamaları maliyet, kolay kullanım ara yüzüne sahip olma, erişilebilirlik gibi kriterlere göre incelenerek yürürlükte olan mevcut coğrafya öğretim programında yer alan harita bilgisi ile harita becerilerinin yer aldığı kazanımların öğretiminde kullanılabilirliğine dair örnekler sunulmuştur. Çalışmanın sonunda ise elde edilen bilgiler doğrultusunda coğrafya derslerinde dijital haritaların kullanımıyla ilgili olarak önerilerde bulunulmuştur.
Examination of the usability of digital maps according to the geography course curriculum
Digital maps, delivering up-to-date geographically referenced information to users through Web pages prepared by software companies, have emerged in parallel with the development of Geographic Information Systems (GIS) and have become widespread in the public sphere since the mid-1990s. Education is one of the areas where digital maps are widely used in many fields such as health, tourism, population, transportation and meteorology due to their features and advantages. This study, designed with document analysis, one of the qualitative research designs, aimed to examine the usability of digital maps according to the achievements in the Geography Course Curriculum (GCC). In line with this purpose, various digital map applications were examined according to criteria such as cost, having an easy-to-use interface, accessibility, and examples of their usability in teaching the objectives in the current geography curriculum, which includes map knowledge and map skills. At the end of the study, suggestions were made about the use of digital maps in geography lessons in line with the information obtained.
___
- Aktürk, V. (2012). Sosyal bilgiler dersinde animasyon ve dijital harita kullanımının öğrencilerin mekânı
algılama becerilerine yönelik etkileri (Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Afyon).
- Aladağ, E. (2007). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde coğrafi bilgi sistemleri kullanımının öğrencilerin
akademik başarı ve derse karşı motivasyonlarına etkisi (Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Ankara).
- Baker, T. R. (2005). Internet-based GIS mapping in support of K-12 education. The Professional Geographer,
57(1), 44–50.
- Baydil, E. (2008). Genel coğrafya. H. Yazıcı & M. K. Koca (Ed.), Coğrafya nedir? içinde (2. bs., s. 1–14). Ankara:
Pegem Akademi.
- Biçki, T. (2020). Lise coğrafya öğretiminde story maps uygulamasının akademik başarıya etkisi (Yüksek lisans
tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir).
- Bildirici, İ. Ö., Böge, S. & Alpsal, B. S. (2009, Kasım). Ücretsiz Veri ve Teknolojiler ile Web Haritalarının
Oluşturulması: Google Map Apı Teknolojisi. Tmmob Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, İzmir.
https://obs.hkmo.org.tr/show-media/resimler/ekler/becf26e9f32353e_ek.pdf
- Bilgin, T. (1996). Genel kartografya I. İstanbul: Filiz Kitabevi.
- Buğdaycı, İ. & Bildirici, İ. Ö. (2009, Mayıs). Harita kullanımının coğrafya eğitimindeki önemi. TMMOB Harita ve
Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı. https://obs.hkmo.org.tr/show-
media/resimler/ekler/f489f642a0ddb10_ek.pd
- Demiralp, N. (2007). Coğrafya eğitiminde öğretim materyalleri. S. Karabağ & S. Şahin (Ed.), Kuram ve
uygulamada coğrafya eğitimi içinde (s. 137–174). Ankara: Gazi Kitabevi.
- Doğanay, H. (1996). Coğrafya’ya giriş (1. bs.). Konya: Öz Eğitim.
- Eker, S. (2018). Coğrafya öğretiminde haritanın ve Cihannüma’nın önemi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları
Dergisi, 5(1), 1–15.
- Evci, N. (2021). Sosyal bilgilerde dijital harita uygulamalari. B. Akbaba, E. Erdoğan & E. Yeşiltaş (Ed.), Sosyal
bilgilerde bilişim destekli materyal geliştirme içinde (s.257-279). Ankara: Pegem Akademi.
- Geçit, Y. (2008). Cumhuriyet dönemi lise coğrafya öğretim programları üzerinde bir çalışma. Marmara
Coğrafya Dergisi, 18, 149–173.
- Geller, T. (2007). Imaging the world: The state of online mapping. IEEE Computer Graphics and Applications,
27(2), 8–13.
- Giannakou, O. & Klonari, A. I. (2019). Digital storytelling in education using Webgis. European Journal of
Geography, 10(3).
- Gümüşçü, O. (2008). Tarih incelemelerinde arazi araştırması ve harita kullanımı. Erdem, 58, 111–136.
- Günel, K. (2002). Coğrafyanın siyasal gücü. İstanbul: Çantay Kitabevi.
- Gürsoy, C. R. (1961). Kartoğrafya: Projeksiyonlar bilgisi (Birinci Cilt). Ankara: Ankara Üniversitesi Dil Tarih Tarih
ve Coğrafya Fakültesi Yayınları.
- Hanilçe, M. (2010). Coğrafi keşiflerin nedenlerine yeniden bakmak. Tarih Okulu Dergisi, 2010(VII).
- İneç, Z. F. (2023). Dinamik Web haritalamada yeni bir dönem: Google Earth Engine . TÜRKAV Kamu Yönetimi
Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi , 3(4) , 233-258 . Retrieved from
https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkav/issue/77993/1283476
- Jones, A., Blake, C., Davies, C. & Scanlon, E. (2004). Digital maps for learning: A review and prospects.
Computers & Education, 43(1–2), 91–107.
- Karakuş, U. (2013). Şehir coğrafyası öğretiminde fotoğraf kullanımı. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, 5(1).
- Koçak, F. (2020). İklim konularının öğretiminde Google Earth programının öğrenci başarısına etkisi (Doktora
tezi, Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun).
- MEB. (1942). Tebliğler Dergisi. 29.03.2023 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/tebligler-
dergisi/1942/1942_1943_Sayi_187_236_1942_1943_22554.pdf adresinden edinilmiştir.
- MEB. (1957). Tebliğler Dergisi. 29.03.2023 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/tebligler-dergisi/1957/976-ekim-
1957.pdf adresinden edinilmiştir.
- MEB. (1971). Tebliğler Dergisi. 29.03.2023 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/tebligler-dergisi/1971/1652-nisan-
1971.pdf adresinden edinilmiştir.
- MEB. (1974). Tebliğler Dergisi. 30.03.2023 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/tebligler-dergisi/1974/1775-ocak-
1974.pdf adresinden edinilmiştir
- MEB. (1982). Tebliğler Dergisi. 30.03.2023 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/tebligler-dergisi/1982/2128-aralik-
1982.pdf adresinden edinilmiştir.
- MEB. (1983). Tebliğler Dergisi. 30.03.2023 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/tebligler-
dergisi/1983/Cilt_46_Sayi_2129_2154_1983_22595.pdf adresinden edinilmiştir.
- MEB. Tebliğler Dergisi. (1992). 30.03.2023 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/tebligler-dergisi/1992/2357-nisan-
1992.pdf adresinden edinilmiştir.
- MEB. (2018). Ortaöğretim Coğrafya Dersi Öğretim Programı (9,10,11,ve 12. Sınflar). Milli Eğitim Bakanlığı Talim
Terbiye Kurulu Başkanlığı.
- Mehta, H., Kanani, P. & Lande, P. (2019). Google maps. International Journal of Computer Applications, 178(8),
41–46.
- Muehrcke, P. (1981). Maps in geography. Cartographica: The International Journal for Geographic Information
and Geovisualization, 18(2), 1–41. https://doi.org/10.3138/Y0U7-U48P-617N-27R4
- Narin, B. (2018). Evrensel tasarım ilkelerinin mayınlı alanı: Dijital haritalar ve gazetecilik. Erciyes İletişim Dergisi,
5(4), 163–177.
- Öztürk, C. (2007). Coğrafya: Gelişimi, içeriği, eğitimi. S. Karabağ & S. Şahin (Ed.), Kuram ve uygulamada
coğrafya eğitimi içinde (s. 1–51).Ankara: Gazi Kitabevi.
- Revuelto, R. M. L. (2011). The use of digital image mapping and resource training as secondary. Some details
about a Google Earth. Boletín De La Asociación De Geógrafos Españoles, 55, 417–422.
- Sarıgül, O. (2021). Yaşantımızın vazgeçilmez araçları: Haritalar. H. Koç & A. Ergün (Ed.), Bilginin görsel ifadesi
haritalar içinde (1. bs., s. 1–32). Ankara: Pegem Akademi.
- Şahin, B. & Bozyiğit, R. (2023). Ortaöğretim coğrafya ders kitaplarında tematik harita kullanımının
incelenmesi. lnternational Journal of Geography and Geography Education, 48, 1–20.
http://dx.doi.org/10.32003/igge.1179363
- Sönmez, V. & Alacapınar G, F. (2019). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (7. bs.). Ankara: Anı
Yayıncılık.
- Tanrıkulu, M. (2017). Haritaya davet (2. bs.). İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
- Tokat İl Özel İdaresi. (2023). Tokat İl Özel İdaresi CBS Yatırım Bilgi Sistemi.
https://cbs.tokatozelidaresi.gov.tr/TIOI_YBS_1/
- Uzun, M. & Özcan, S. (2015). Coğrafya çalışmalarında panoramik fotoğraf kullanımı. Journal of International
Social Research, 8(38), 534–549.
- Üçışık, S., Ünlü, M. & Özey, R. (2002). Coğrafya eğitim ve öğretiminde fotoğrafların önemi. Marmara Coğrafya
Dergisi, 5, 1–8.
- Ünlü, M., Üçışık, S. & Özey, R. (2002). Coğrafya eğitim ve öğretiminde haritaların önemi. Marmara Coğrafya
Dergisi, 5, 9–25.
- Warburton, J. & Higgitt, M. (1997). Improving the preparation for fieldwork with ‘IT’: Two examples from
physical geography. Journal of Geography in Higher Education, 21(3), 333–347.
https://doi.org/10.1080/03098269708725440
- Yeşiltaş, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde interaktif ortam ve bilgisayar kullanımı. R. Sever & E. Koçoğlu
(Ed.), Sosyal bilgiler öğretiminde eğitim teknolojileri ve materyal tasarımı içinde (s. 105–130). Ankara: Pegem
Akademi.
- Yeşiltaş, E. & Pehlivan, A. (2015). Sosyal bilgiler öğretiminde çevrimiçi haritaların kullanımının akademik
başarıya etkisi. Electronic Turkish Studies, 10(11), 1626–1636. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8601
- Yeşiltaş, E. (2021). Dijital harita uygulamaları. H. Koç & A. Ergün (Ed.), Bilginin görsel ifadesi haritalar içinde (1.
bs., s. 435–450). Ankara: Pegem Akademi
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Nitel araştırma yöntemleri (9. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, S. (2023). Alan eğitiminde Web 2.0 uygulamalarının coğrafya dersi bağlamında değerlendirilmesi.
International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 49, 41-58.
http://dx.doi.org/10.32003/igge.1300037