ÇAM BURNU (ORDU) İLE GÜL BURNU (GİRESUN) ARASI KIYI ÇİZGİSİNİN ZAMANSAL DEĞİŞİMİ VE KIYI KULLANIMI
Kıyı çizgisinde doğal ve beşerî faktörlerden kaynaklanan değişimler meydana gelmektedir. Bu değişimlerden doğal yapıdaki bozulma çeşitli sorunlara sebep olabildiğinden, değişimin tespiti ve sürecin izlenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada Çam Burnu (Ordu) ile Gül Burnu (Giresun) arasında kıyı çizgisinin zamansal değişimi ve değişim sonrası kıyı kullanımı incelenmiştir. Anolog hava fotoğrafları, ortofoto görüntüler ile Google Earth Pro yazılımının sunduğu yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri çalışmanın temel veri kaynaklarını oluşturmuştur. ArcGIS 10.8.1 yazılımı kullanılarak bu görüntülerden 1956, 1975, 2013 ve 2020 yıllarına ait kıyı çizgileri üretilmiştir. Daha sonra çakıştırma yapılarak kıyı çizgisinde görülen ilerleme ve gerilemeler dönemsel olarak belirlenmiştir. Özellikle Karadeniz Sahil Yolu Projesi kapsamında birçok koy doldurulmuş, kıyıya dik uzanan sırtlar kazılarak yarılmıştır. Doldurma yoluyla deniz tabanı morfolojisi, kazıp yarma işlemleriyle de kıyı topografyası değişime uğramıştır. İnceleme sahasında doğal kıyıların yapay kıyıya dönüştüğü tespit edilmiştir. Bu değişimde en fazla insana ait faaliyetler etkili olmuştur. Dalga ve akıntı sistemleri ile aşınım ve birikim alanlarında değişimler yaşandığı görülmüştür.
TEMPORAL CHANGE OF SHORELINE AND COASTAL USAGE BETWEEN ÇAM CAPE (ORDU) WITH GÜL CAPE (GİRESUN)
Due to natural and human reasons, changes occur in the shoreline. It is important to detect the change and to monitor the process in the shoreline due to the deterioration in the natural structure. In this study, the temporal change of the shoreline between Çam Cape and Gül Cape and the use of the coastal after this change were examined. In the study, analog aerial photographs, orthophoto images and high resolution satellite images provided by Google Earth Pro software were used. With these images, shorelines for the years 1956, 1975, 2013 and 2020 were produced using ArcGIS 10.8.1 software. By superimposing these data, the areas where progress and regression are seen on the shoreline are determined periodically. In particular, many coves were filled with the Black Sea Coastal Road Project and steep ridges were excavated and split. Seafloor morphology has changed with the filling processes. With the digging operations, the coastal topography has changed. It has been determined that natural coasts have turned into artificial coasts in the study area. In addition, the changes in the wave and current systems have affected the erosion and accumulation areas.
___
- Albuquerque, M., Espinoza, J., Teixeira, P., de Oliveira, A., Corrêa, I., &
Calliari, L. (2013). Erosion or coastal variability: An evaluation of the
DSAS and the change polygon methods for the determination of
erosive processes on sandy beaches. Journal of Coastal Research, 65,
1710-1714.
- Alesheikh, A. A., Ghorbanali, A., & Nouri, N. (2007). Coastline change
detection using remote sensing. International Journal of Environmental
Science & Technology, 4(1), 61-66.
- Altun, E. (2013). 1/100.000 ölçekli Türkiye jeoloji haritaları Giresun-G40
paftası no:186. Ankara: MTA Yayını.
- Apaydın, A., & Durmaz, M. (2020). Giresun-Piraziz arasında Karadeniz
sahil yoluna bağlı kıyı çizgisi değişimi ve güncel plaj oluşumları.
Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 9(1), 150-166.
- Ataol, M., Kale, M. M., & Tekkanat, İ. S. (2019). Assessment of the changes
in shoreline using digital shoreline analysis system: A case study of
Kızılırmak Delta in northern Turkey from 1951 to 2017. Environmental
Earth Sciences, 78(19), 1-9.
- Aydın, M., & Uysal, M. (2013). Kıyı çizgisi değişiminin uydu görüntüleri
yardımıyla izlenmesi: Sakarya-Karasu. Harita Teknolojileri Elektronik
Dergisi, 5(3), 24-32.
- AYGM. (2016). Kıyı yapıları planlama ve tasarım teknik esasları. T.C.
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel
Müdürlüğü.
- Aykut, N. O. (2019). İnsansız hava araçlarının kıyı çizgisinin
belirlenmesinde kullanılabilirliğinin araştırılması. Geomatik Dergisi, 4(2),
141-146.
- Bahadır, M. (2012). Eber ve Akşehir göllerinin bütünleşik kıyı alanları
yönetimi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(1), 63–90.
- Bahadır, M. (2013). Akşehir Gölü’nde alansal değişikliklerin uzaktan
algılama teknikleri ile belirlenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 246–
275.
- Balık, İ., & Topçu, T. (2013). Ordu ili balıkçı barınakları ve sorunları. Ordu
Üniversitesi Mavi Yaşam Araştırma Bülteni, 4(2), 8-14.
- Baştuğ, İ. (2013). Fotoğraf ve kartpostallarla yüz yıl önce Ordu şehri.
İstanbul: Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.
- Bekdemir, Ü., & Güner, İ. (1999). Giresun Limanı ve hinterlandı. Türk
Coğrafya Dergisi, 34, 597–624.
- Benassai, G. (2006). Introduction to coastal dynamics and shoreline
protection. UK: Wit Press.
- Bera, R., & Maiti, R. (2019). Quantitative analysis of erosion and
accretion (1975-2017) using DSAS-A study on Indian Sundarbans.
Regional Studies in Marine Science, 28, 1-17.
- Beyazıt, I., Öztürk, D., & Kılıç, F. (2014). Kızılırmak Deltası kıyı çizgisinin
zamansal değişimi. 5. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS
2014)'te sunulmuştur. İstanbul, Türkiye.
- Bheeroo, R. A., Chandrasekar, N., Kaliraj, S., & Magesh, N. S. (2016).
Shoreline change rate and erosion risk assessment along the Trou Aux
Biches-Mont Choisy beach on the northwest coast of Mauritius using
GIS-DSAS technique. Environmental Earth Sciences, 75(5), 444.
- Çakaroz, D., Öztürk, B., & Özelkan, E. (2018). Umurbey deltası kıyı
çizgisinin zamansal değişiminin uzaktan algılama ve coğrafi bilgi
sistemleri ile belirlenmesi. TÜCAUM 30. YIL Uluslararası Coğrafya
Sempozyumu'nda sunulmuştur. Ankara, Türkiye.
- Carter, R. W. G., & Woodroffe, C. D. (1994). Coastal evolution Late
Quaternary shoreline morphodynamics. UK: Cambridge University
Press.
- Çoban, H., Koç, Ş., & Kale, M. M. (2020). Çoruh Deltası
(Gürcistan/Batum) kıyı çizgisi değişimi (1984-2019). Lnternational
Journal of Geography and Geography Education, 42, 589-601.
- Dervişoğlu, T., & Işık, A. (2011). Ey gidi Giresun. Ankara: Özyurt
Matbaacılık.
- DSİGM. (2013). Türkiye akarsularında süspanse sediment gözlemleri
(2006-2012). Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü.
https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetFile/425/KonuIcerik/767/1
115/DosyaGaleri/t%C3%BCrkiye-akarsular%C4%B1nda-
s%C3%BCspanse-sediment-g%C3%B6zlemleri-2006-2012.pdf
adresinden edinilmiştir.
- Erdem, F., Derinpınar, M. A., Nasirzadehdizaji, R., Oy, S., Şeker, D. Z., &
Bayram, B. (2018). Rastgele orman yöntemi kullanılarak kıyı çizgisi
çıkarımı İstanbul örneği. Geomatik Dergisi, 3(2), 100-107.
- Evcimen, Ö. (2018). 1/100.000 ölçekli Türkiye jeoloji haritaları serisi
Giresun-F41 ve G41 paftaları No:241. Ankara: MTA Yayını.
- Güney, Y., & Polat, S. (2015). Uzaktan algılama verileri ile kıyı çizgisi
değişiminin belirlenmesi: Aliağa ve Çandarlı örneği. Havacılık ve Uzay
Teknolojileri Dergisi, 8(1), 11-17.
- Harita Genel Müdürlüğü [@harita_türkiye]. (2019, 5 Ağustos). Batlama
Çayı/Giresun 1952. Instagram. https://www.instagram.com/p/B0xp-
V3JS8H/ adresinden edinilmiştir.
- Kadıoğlu, Y., & Güner, Ö. (2018). Kıyı çizgisi değişimine etkileri açısından
Yoroz Burnu-Sera Deresi arasındaki kıyı sanat yapıları (2002-2016).
Studies of The Ottoman Domain (Osmanlı Hakimiyet Sahası
Çalışmaları), 8(15), 41–54.
- Kadıoğlu, Y., Güner, Ö., & Özkan, G. (2019). Kocadere deltasında (Muğla/
Ören) kıyı çizgisi değişimi (1964-2014). Uluslararası Sosyal Araştırmalar
Dergisi, 12(68), 379-385.
- Kale, M. M., Ataol, M., & Tekkanat, İ. S. (2019). Assessment of shoreline
alterations using a Digital Shoreline Analysis System: A case study of
changes in the Yeşilırmak Delta in northern Turkey from 1953 to 2017.
Environmental Monitoring and Assessment, 191(6), 1-13.
- Keskin, İ. (2011). 1/100.000 ölçekli Türkiye jeoloji haritaları Perşembe-F39
ve Giresun-G39 paftaları No: 152. Ankara: MTA Yayını.
- Kılar, H., & Çiçek, İ. (2018). Göksu Deltası kıyı çizgisi değişiminin DSAS
aracı ile belirlenmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 16(1), 89-104.
- Kılar, H., & Çiçek, İ. (2019). Kıyı çizgisinin gelecekteki konumunun
belirlenmesinin önemi: Göksu deltası örneği, Mersin (Türkiye). Coğrafi
Bilimler Dergisi, 17(1), 193-216.
- Kıyı Kanunu. (1990, 17 Nisan). Resmi Gazete (Sayı: 3621).
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3621.pdf adresinden
edinilmiştir.
- Köle, M. M., Ataol, M., & Erkal, T. (2016). Eber ve Akşehir gölleri’nde 1990-
2016 yılları arasında gerçekleşen alansal değişimler. TÜCUAM
Uluslararası Coğrafya Sempozyumu'nda sunulmuştur. Ankara, Türkiye.
- Kopar, İ., & Sevindi, C. (2013). Tortum Gölü’nün (Uzundere-Erzurum)
güneybatısında aktüel sedimantasyon ve siltasyona bağlı alan-kıyı
çizgisi değişimleri. Türk Coğrafya Dergisi, 60, 49–66.
- Kuleli, T., Guneroglu, A., Karsli, F., & Dikhan, M. (2011). Automatic detection
of shoreline change on coastal Ramsar wetlands of Turkey. Ocean
Engineering, 38(10), 1141-1149.
- Nassar, K., Mahmod, W. E., Fath, H., Masria, A., Nadaoka, K., & Negm, A.
(2019). Shoreline change detection using DSAS technique: Case of
North Sinai coast, Egypt. Marine Georesources & Geotechnology, 37(1),
81-95.
- Oyedotun, T. D. (2014). Shoreline geometry: DSAS as a tool for historical
trend analysis. Geomorphological Techniques, 3(2.2), 1-12.
- Öztürk, D., & Sesli, F. A. (2015). Kızılırmak lagünlerinin kıyı çizgisinde
meydana gelen değişimlerin analizi. TUFUAB VIII. Teknik
Sempozyumu'nda sunulmuştur. Konya, Türkiye.
- Sesli, F. A. (2006). Sayısal fotogrametri ile kıyı alanlarındaki değişimin
izlenmesi. Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi, 2(95), 11-
17.
- Süme, V., & Yüksek, Ö. (2018). Doğu Karadeniz kıyılarında balıkçılık kıyı
yapılarının sığlaşmasının incelenmesi. Mühendislik Mimarlık Fakülte
Dergisi, 33(3), 843-852.
- Tağıl, Ş., & Cürebal, İ. (2005). Altınova sahilinde kıyı çizgisi değişimini
belirlemede Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri. Fırat
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 51-68.
- Terlemez, İ., & Yılmaz, A. (1980). Ünye-Ordu-Koyulhisar-Reşadiye
arasında kalan yörenin stratigrafisi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 23(2), 179-
191.
- Thieler, E. R., & Danforth, W. W. (1994). Historical shoreline mapping (II):
Application of the digital shoreline mapping and analysis systems
(DSMS/DSAS) to shoreline change mapping in Puerto Rico. Journal of
Coastal Research, 10(3), 600–620.
- To, D. V., & Thao, P. T. P. (2008). A shoreline analysis using DSAS in Nam
Dinh coastal area. International Journal of Geoinformatics, 4(1), 37–42.
- Topuz, M. (2018). Sarıkum Lagünü (Sinop) kıyı çizgisinde meydana
gelen değişimlerin uzaktan algılama teknikleriyle incelenmesi. The
Journal of Academic Social Science Studies, 71, 481–493.
- Tulan, H., & Yalçıner Erçoşkun, Ö. (2019). Dolgu havalimanlarının
çevresel etkileri: Hong Kong Havalimanı ve Ordu-Giresun Havalimanı
karşılaştırması. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 104-
116.
- Türk, H. (2015). Ordu Giresun Havalimanı (mekan seçimi ve muhtemel
etkileri). (Yüksek lisans tezi, Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Giresun).
- Turoğlu, H. (2005). Trabzon-Sarp arası, Karadeniz sahil yolu inşaatının
jeomorfolojik etkileri. Ulusal Coğrafya Kongresi 2005 (Prof. Dr. İsmail
Yalçınlar Anısına)'da sunulmuştur. İstanbul, Türkiye.
- Turoğlu, H. (2009). 3621 sayılı kıyı kanunu ve onun uygulama
problemleri. Türk Coğrafya Dergisi, 53, 31-40.
- Turoğlu, H. (2019). Yapay kıyıların jeomorfolojik tanımlanması: Diliskelesi
kıyıları Örneği (Kocaeli, Türkiye). Coğrafya Dergisi, 39, 11-17.
- Uzun, A. (2000). Karadeniz sahil yolunun doğal kıyılar üzerindeki etkileri
ve ulaşım sorununa coğrafi bir bakış. OMÜ Fen Ed. Fak. Dergisi,
Coğrafya Serisi, 1, 59-80.
- Uzun, A. (2006). Samsun deltaları ve beklenen değişimler. C. Yılmaz
(Ed.), Geçmişten geleceğe Samsun içinde (Cilt1, s. 541–548). Samsun:
Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Eğitim Hizmetleri Daire
Başkanlığı Yayınları.
- Uzun, A., Zeybek, H. İ., & Yılmaz, C. (2011). Atakum kıyılarında inşası
devam eden dolgu ve sanat yapılarının akıntı desenine etkisi ve kıyı
morfolojisinde beklenen değişmeler. Samsun Sempozyumu 2011'de
sunulmuştur. Samsun, Türkiye.
- Uzun, M. (2020). Hersek Deltasında (Yalova) kıyı çizgisi-kıyı alanı
değişimleri ve etkileri. Doğu Coğrafya Dergisi, 19(32), 27-42.
- Yılmaz, C. (2008). Karadeniz sahil yolunun kıyı kentleri üzerine etkileri.
TÜCAUM V. Coğrafya Sempozyumu (16-17 Ekim 2008)'de sunulmuştur.
Ankara, Türkiye.
- Yılmaz, C. (2005). Kızılırmak Deltasında meydana gelen erozyonun
coğrafi analizi. Türkiye Kuvaterner Sempozyumu'nda sunulmuştur.
- Yüksek, Ö. (2008). Samsun’un batı kıyılarındaki erozyonun incelenmesi.
TMMOB Samsun Kent Sempozyumu'nda sunulmuştur. Samsun, Türkiye.
- Zeybek, H. İ., Uzun, A., Yılmaz, C., Bahadır, M., & Dinçer, H. (2013). Kızılırmak
Deltası’nda kıyı çizgisi değişikliklerinin CBS ve uzaktan algılama
teknikleriyle değerlendirilmesi. III. Ulusal Sulak Alanlar Kongresi 23-25
Ekim 2013'te sunulmuştur. Samsun, Türkiye.
- Zeybek, H. İ., Uzun, A., Yılmaz, C., & Özdemir, S. (2010). Kızılırmak delta
bütçesine yapılan müdahalelerin delta sahası ve morfolojisi üzerine
etkileri. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu'nda sunulmuştur. Afyon:
Türkiye.