TÜRK EDEBİYATI’NDA SECİ’ VE GÜLŞEN-İ ŞU’ARÂ ÖRNEĞİ

İfade, kişinin kendisini karşısındakine anlatmasıdır. İnsan; duygu, düşünce istek ve hayallerini farklı şekillerde anlatabilir. Yazı ve söz, insanın kullandığı iletişim araçlarındandır. Yazılı iletişim ise iki şekilde gerçekleştirilebilir: Şiir ve nesir. İnsanoğlu duygularını, daha çok şiirle ifade ederken düşüncelerini ise nesir (düzyazı) ile anlatmaktadır. Şiir; ifadeyi daha etkili ve estetik bir şekilde aktarabilmek için kafiye, redif gibi ahenk unsurlarından faydalanmaktadır. Nesir (düzyazı) ise ifadenin etkisini arttırmak ve ifadeye güzellik katmak için, bir nevi nesirdeki kafiye diyebileceğimiz, seci gibi ahenk unsurlarını kullanmaktadır. Bu çalışmamızda; düzyazının kafiyesinin (seci); Türk edebiyatındaki gelişimini, Türk edebiyatının farklı dönemlerine ait metinler üzerinden örneklendirmeler yaparak açıklamayı hedefledik. Bu maksatla; Orhun Abideleri, Divanu Lügati’t- Türk, Dede Kokut Kitabı ve Ahdî’nin Gülşen-i Şu’arâ adlı eserleri inceledik. Makalemizde; Türk edebiyatında nesrin en önemli ahenk unsurlarından olan secinin tanımı, seci üzerine yapılan belli başlı tasnifler ve seci türleri, secinin kaynağı, secinin nesre kattığı estetik hususiyetler, Ahdî’nin Gülşen-i Şu’arâ adlı tezkiresinin giriş kısmındaki seci kullanımı ile ilgili örnekler ele alınacaktır. 
Anahtar Kelimeler:

Seci, nesir, belegât

___

  • SOLMAZ, Süleyman (hzl.) (2009). Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Denizli
  • YETİŞ, Kazım (1996). Talim-i Edebiyat’ın Edebiyat Nazariyesi ve Retorik Sahasına Getirdiği Yenilikler. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu AKM yay.
  • YILDIZ, Ayşe (2007). Bazı Belâgat Kitaplarına Göre Secinin Tanım Ve Tasnifi Üzerine Düşünceler, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 2/4 Fall 2007