MİNKÂRÎ ALÎ HALÎFE’NİN RİSÂLE-İ SÂ‘ADET NEVÂLESİ

Minkârî Alî Halîfe’nin hayatı hakkında kaynaklarda çok kısıtlı bilgi bulunmaktadır. Lakabından ve eserlerini sultanın işaret etmesi ile yazdığından anlaşıldığına göre sarayda görevli bir şahıstır. Ölüm tarihi kesin olmamakla birlikte eserini sunduğu padişahtan hareketle ölümünün 1666’dan sonra olduğu tahmin edilmektedir. Elimizdeki kaynaklardan hareketle tarihimizde iki Alî Halîfe olduğu anlaşılmaktadır. Bunlara atfedilen eserler ve ölüm tarihleri ile ilgili bilgiler arasında bir karmaşa söz konusudur. Hazırlanan çalışmada bu konu ile ilgili bilgilerin de sunulması amaçlanmaktadır. Minkârî Alî Halîfe’nin eserinden bahsedilecek olursa, eserin adı “Risâle-i Sa‘âdet Nevâle”dir. Yazma Topkapı Sarayı Müzesi Türkçe Yazmaları bölümünde K. 825 numara ile kayıtlıdır. Eser dönemin padişahı Sultan IV. Mehmed’in işareti ile yazılmıştır. Eserin içerisindeki konulara bakıldığında 17. yüzyılın meşhur tartışması “zındıklık” ile ilgili fikirler beyan ettiğini ve farklı fetva yazan şahıslardan hareketle nelerin küfür olduğunu, nelerin küfür olmadığını ve söylenilen ifadelerin nasıl tevil edilmesi gerektiği hakkında bilgiler verildiği görülür. Hazırlanan çalışma Minkârî Alî Halîfe ve eseri Risâle-i Sa‘âdet Nevâle hakkında bilgi vermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Minkârî Alî Halîfe, Risâle-i Sa‘âdet Nevâle, fetva

PDF

___

Akkaya, Hüseyin (1999). XVIII. Yüzyıl Osmanlı Devleti’nde Görülen Fikir Hareketlerinde Kadızâdeliler-Sivâsîler Tartışması. Osmanlı. 7. Cilt. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. Bardakoğlu, Ali (1993).Câmiü’l- Fusûleyn, DIA, C.7 s.108-109.Bedir, Murteza (2012). Usûlü’s-Serahsî, DIA C. 42, s. 221-22.Bilkan, Ali Fuat (2016). Fakihler ve Sofuların Kavgası: 17. Yüzyılda Kadızâdeliler ve Sîvâsîler. İstanbul: İletişim Yayınları.Duman, Musa (2000). Birgili Muhammed Efendi Vasiyyet-nâme, İstanbul R yayınları.Göçmen, Muammer (2012). Üstüvânî Mehmed Efendi. DİA. C. 42, s. 396-397.Gündoğdu, Cengiz (1998). XVII. Yüzyılda Tekke-Medrese Münasebetleri Açısından Sivâsîler-Kadızâdeliler Mücadelesi. İLAM Araştırma Dergisi. C. 3, S. 1, s. 37-72.İdiz, Ferzende. (2015). Kâtip Çelebi’nin Mizanü’l Hakk Adlı Eseri Bağlamında Kadızadeliler-Sivasiler Mücadelesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. C. 8, S. 39, s. 1052-1063.Kaçar, Mücahit (2018). Kadızâdelilerin Din ve Ahlâk Anlayışını Yansıtan Bir Eser: Seyyidî’nin Şifâ-i Kulûb’u, Amasya üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.2, S.3, s.1-19.Ocak, Ahmet Yaşar (1984). XVII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda Dinde Tasfiye (Pürütanizm) Teşebbüslerine Bir Bakış: Kadızâdeliler Hareketi. Türk Kültürü Araştırmaları. C. 17-19, S. 1-2, s. 208-225.Özel, Ahmet (1992). el- Fetâva’ı- Bezzâzîyye, DIA, C.6, s. 113-114, Özel, Ahmet (2001). Kâdîhan, DIA, cilt: 24, s. 121-123.Özkan, Mehmet (2016). Osmanlı’da İlmihal Geleneği: Kadızâde Mehmed Efendi (1045/1635) ve “Risâle-i Kadızâde” Adlı Çalışması. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi. S. 27, s. 553-574.Martı, Huriye (2011). Et-Tarîkatü’l-Muhammediyye, DIA, C. 40, s.106-108.Üzüm, İlyas (2001). Ebû Nasr İyâzî, DIA, C. 23, s.499.Yaman, Ahmet (2002). Bahrü’r-Râik (Kenzü’d-Dekâik), DIA C. 25, s.261-262. Yazıcı, İshak (2009). Ebü’l-Leys Semerkandî, DIA, C. 36, s.475. Yüksel, Emrullah (1992). Birgivî, DIA, C.6, s.191-194.