KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE KIZILELMA

Kızılelma, Türklerin fetih ve hâkimiyet anlayışını temsil eden en eski sembollerden birisidir. Bir ideal olarak uzak ve erişilmez bir hedefi temsil eder. Bazen de İstanbul, Roma, Viyana, Estergon, Budin gibi çeşitli şehirlerin ifadesinde kullanılır.  Bununla beraber kavram Osmanlı döneminde yazılmış edebî metinlerde uzun bir süre Roma’nın karşılığı olarak kullanılmıştır. Kızılelma, sahip olduğu değerle ve anlamla beraber kaynaklarda ve bilhassa Türk Edebiyatında en çok işlenen konulardan birisidir. Dolayısıyla Klâsik Türk şiirinde de kavram çeşitli şekillerde ele alınmıştır. Kızılelma bu şiir geleneği içerisinde genellikle sevgilinin güzellik unsurlarından birini ifade eder. Kimi zaman, sevgilinin yaptıkları karşısında âşığın feryâdının duyulduğu uzak bir diyarı ifade eder. Bununla birlikte Kızılelma, târihî bağlamına uygun olarak da ele alınmıştır. Kânunî Sultan Süleyman’ın fetihlerini konu alan bazı şiirlerde bunları görebiliriz. Bu kavram özellikle fethedilmek istenen şehirleri ifade etmede ve övülen kişinin özelliklerini vurgularken kullanılır. Sonuç olarak Kızılelma, Klasik Türk şiirinin kendine özgü dünyası içinde önemli diyebileceğimiz bir yere sahiptir.
Anahtar Kelimeler:

Kızılelma, Klâsik şiir, âşık

___

  • Aksoyak, İ. Hakkı (2006). Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Divanları (Divan-II). The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University, Sources of Oriental Languages and Literatures 74.