Friedrich August von Hayek’in Bireycilik Perspektifinde Özgürlük ve Sorumluluk Kavramı

Bu çalışmada 20. Yüzyılın en önemli liberal düşünürlerinden biri olan Friedrich August von Hayek’in özgürlük düşüncesinin temellerini kurduğu bireycilik anlayışı, bir toplum için bizatihi gerekli olan özgürlük fikri ve özgürlükle her zaman ilintili olan sorumluluk düşüncesi irdelenmiştir. Hayek’in bireycilik, özgürlük ve sorumluluk düşüncesi çağdaş klasik liberal geleneğe damgasını vuran kendiliğinden doğan düzen fikrinin açılımıyla belirtilmiş ve toplum içerisinde somut hale getirilmesi savunulmuştur. Hatta Hayek bütün çalışmalarını ve yazılarını kendiliğinden doğan düzen düşüncesi etrafında sistematize etmiştir. Hayek bireylere ve onların özgürlüklerine verdiği değerle, toplumsal düzenin tasarımlı bir şekilde kontrol edilmesine karşı çıkışı temsil etmiştir. Yine Hayek’e göre liberal geleneğin niteliği olan birey, özgürlük ve sorumluluk gibi kavramların bir sosyal düzen için gerekli olduğunu savunmuş ve genel liberal gelenekten ayrılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hayek, Kendiliğinden Düzen, Özgürlük, Sorumluluk, Bireycilik.

The Concepts of Freedom and Responsibility in the Individualist Perspective of Friedrich August von Hayek

In this study, the individualist understanding which Friedrich August von Hayek, one of the most important liberal thinkers of 20. Century, set the bases of his freedom thought on; the freedom thought particularly required for a society; and the responsibility thought related to freedom are examined. The individualism, freedom and the responsibility thoughts of Hayek are stated within the concept of spontaneous order which defined the contemporary classical liberal tradition and are defended to be concretized. Indeed Hayek systematizes all his studies and writings around his thought of spontaneous order. Hayek stands for opposing against being regulated in a designed social order, via giving importance to individuals and their freedoms. Hayek defends that the individual as the quality of the liberal tradition, freedom and responsibility are the essentials for a social order as well; and thus he is featured in the general liberal tradition.

Keywords:

Hayek, Spontaneous Order, Freedom, Responsibility, Individualism,

PDF

___

Aktaş, Sururi, Hayek’in Hukuk ve Adalet Teorisi, Liberte Yayınları, Ankara 2001.
Bentham, Jeremy, Yasamanın İlkeleri, (Çev. Barkın Asal), On İki Levha Yayınları, İstanbul 2011.
Butler, Eamonn, Hayek: Çağımız İktisat ve Siyaset Felsefesine Katkısı, (Çev. Yusuf Ziya Çelikkaya), Liberte Yayınları, Ankara 2001.
Crespigny, Anthony de, “F. A. Hayek: İlerleme İçin Özgürlük”, (Çev. Huri Türsan), (Der. A. De Crespigny-K. R. Minogue), Çağdaş Siyaset Felsefecileri, (ss.59-75), (2. Baskı), Remzi Kitabevi, İstanbul 1994.
Çelik, Fikret ve Usta, Sefa, “Liberal Düşünür Hayek’in Özgürlük Düşüncesi ve Bu Perspektiften Yerel Yönetimlere Bakışı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 2011, 89-104.
Fromm, Erich, Özgürlükten Kaçış, (Çev. Selçuk Budak), Öteki Yayınevi, Ankara 1993.
Fukuyama, Francis, Büyük Çözülme, İnsan Doğası ve Toplumsal Düzenin Yeniden Oluşturulması, (2. Baskı), (Çev. Hasan Kaya), Profil Yayıncılık, İstanbul 2009.
Güriz, Adnan, Faydacı Teoriye Göre Ahlak ve Hukuk, Ajans-Matbası, Ankara 1963.
Hayek, Friedrich August von, Hukuk, Yasama ve Özgürlük, I. Kitap, Kurallar ve Düzen, (Çev. Atilla Yayla), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
Hayek, Friedrich August von, Hukuk, Yasama ve Özgürlük, II. Kitap, Sosyal Adalet Serabı, (Çev. Mustafa Erdoğan),Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
Hayek, Friedrich August von, Hukuk, Yasama ve Özgürlük, III. Kitap, Özgür Bir Toplumun Siyasi Düzeni, (Çev. Mehmet Öz), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
Hayek, Friedrich August von, Kölelik Yolu, (4. Baskı), (Çev. Turhan Feyzioğu-Yıldıray Arsan-Atilla Yayla), Liberte Yayınları, Ankara 2010.
Hayek, Friedrich August von, Özgürlüğün Anayasası, (Çev. Yusuf Ziya Çelikkaya), BigBang Yayınları, Ankara 2013.
Heywood, Andrew, Siyasi İdeolojiler, (2. Baskı), (Çev. Ahmet Kemal Bayram), Adres Yayınları, Ankara 2010.
Horwitz, Steven, “Smith’ten Menger’e ve Hayek’e: Kendiliğinden Doğan Düzen Geleneğinde Liberalizm”, (Çev. Atilla Yayla), Liberal Düşünce Dergisi, 16 (64), 2011, 91-107.
Karakaş, Âdem ve Alp, Salih, “F. A. Hayek’in Yaklaşımıyla Piyasa Mekanizması ve Özgürlük”, Liberal Düşünce Dergisi, 11 (43), 2006, 5-29.
Kudret Bülbül, “Locke, Mill, Hayek ve Liberal Özgürlük Düşüncesinin Gelişimi”, Liberal Düşünce Dergisi, 2 (8), 1997, 122-133.
Macit, M. Hanifi, Max Stirner, Etik Yayınları, İstanbul 2010.
Mill, John Stuart, Hürriyet, (Çev. Mehmet Osman Dostel), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1997.
O’Neill, John, Piyasa: Etik, Bilgi ve Politika, (Çev. Şen Süer Kaya), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2001.
Pennington, Mark, “Hayekçi Siyasal İktisat ve Müzakereci Demokrasinin Sınırları”, Liberal Düşünce Dergisi, 12 (45-46), 2007, 167-185.
Shearmur, Jeremy, “Friedrich August von Hayek”, Blackwell’in Siyasal Düşünce Ansiklopedisi, (Çev. Bülent Peker-Nevzat Kıraç), Ümit Yayıncılık, Ankara 1994, I, 333-334.
Turan, Müslüm, “Modern Düşüncede İnsan Doğası Kavrayışı”, Felsefe Logos Dergisi, 10 (32), 2007, 45-63.
Yayla, Atilla, Hayek’in Liberalizm Anlayışı, Kesit Yayınları, İstanbul 2012.
Yayla, Atilla, Liberalizm, (4. Baskı), Turhan Kitapevi Yayınları, Ankara 1992.
Yayla, Atilla, Özgürlük Yolu: Hayek’in Sosyal Teorisi, (2. Baskı), Liberte Yayınları, Ankara 2010.
Yılmaz, İlkay, “Friedrich August von Hayek”, (Ed. Çetin Veysel), 1900’den Günümüze Büyük Düşünürler-İkinci Cilt, Etik Yayınları, İstanbul 2010.