Fransız Lâikliğinde Yeni Evre: Kato-Laisizmden İslâm Karşıtlığına Laikliğin Fransa’daki Evrimi

Alexis de Tocqueville, Fransa üzerine yaptığı çalışmada, “dünya üzerinde bu kadar çelişkilerle dolu, tüm eylemlerinde bu kadar aşırı giden, ilkelerden çok duygularıyla bu kadar hareket eden bir millet olsa olsa Fransa’da bulunur” der.1 Gerçekte Fransız toplumu, çoğu zaman tutum ve davranışlarında itidal ve muvazene denen şeyin dozunu kaçırarak aşırı uçlara savrulur. Fransa’da devrimin gerçekleştiği 1789 yılından Beşinci Cumhuriyet’in ilân edildiği 1958 yılına kadarki 170 yıllık süre içinde kurulan rejimleri dikkate aldığımızda bu yargının ne kadar haklı olduğu anlaşılır. Fransa’da bu süre içinde tam 11 rejim kurulmuş ve yıkılmıştır. Bunlardan beşi cumhuriyet, üçü monarşi, ikisi imparatorluk, biri de İkinci Dünya Savaşı esnasında kurulan yarı faşist bir rejimdir.