TARİH ÜZERİNE BIR SORUŞTURMA: TARİH Mİ İNSAN İÇİNDIR, İNSAN MI TARİH İÇİNDİR?

Bu çalışmada, tarih, metin ve tarihçi arasındaki ilişki merkeze alınarak söz konu-su ilişkinin zamanla bir uzmanlık alanına dönüştüğü noktaları çözümlemeye ça-lışmak ve insanın tarih ile diyalektik ve böylece aktüel ilişki kurma imkânlarını sorgulamak amaçlanmaktadır. Yazının icadı, tarihsel olayların kayda geçirilmesi ve matbaanın icadı ile birlikte tarih bilimi, artık insanın geçmişte yaşadığı olay-lar bütünlüğü olmaktan ziyade metinselleşmiş ve böylece insandan bağımsız ilerleyen bir sürece dönüşmüştür. Bu sürecin yeniden değerlendirilmesini sağ-layacak noktalardan birinin tarih “uzmanı” olarak tarihçinin ve tarihi “yapan” olarak insanın tarih ile kurduğu ilişkinin sorgulanması olduğunu düşünmekteyiz. Bu amaçla felsefe tarihinde tarih ve metin ilişkisinin sorgulandığı metin olan Platon’un Phaidros diyaloğu ile Walter Benjamin’in tarih üzerine çalışmalarını bir arada okumaya çalışacağız. Platon ve Benjamin’i bir arada okumak bize, ta-rih, tarihçi ve metin arasındaki bağıntıyı çözümleme ve insanın aktüelliğine dair öneriler düşünme imkânı sunmaktadır. Benjamin’in hikâye anlatıcılığına dahil ettiği tarih önerisi ile Platon’un geçmiş olayların insanın yaşamına katkısını aynı düzlemde değerlendirmenin, tarihin bilim aracılığıyla ulaştığı mitik karakterini çözümlemeye olanak sağlayacağını düşünmekteyiz.

AN INQUIRY INTO HISTORY: IS HISTORY FOR MAN OR MAN FOR HISTORY?

The aim of this work is to focus on the relations between the history, text, and historian and by doing so, to attempt at analysing the points where these relations have with time become the area of specialisation as well as to inquire into the possibility of establishing an actual relation between the history of mankind and dialectics. The science of history, which has developed together with the invention of writing, registering the historical events, and the invention of the press, wasn’t an entirety of past experiences anymore, it became textualised and, therefore, turned into a process developing independently from a human. We assume that one of the points which would allow us to evaluate this process anew is the inquiry into the relations established between the history, historian as the ‘specialist’ in it, and man as its ‘maker’. With this goal in mind, we will attempt to read the Plato’s Phaidros which examines the connection between the history and text together with Walter Benjamin’s works on history. Reading Plato and Benjamin concomitantly provides us with the opportunity to scrutinise the relation between history, historian, and text as well as to ponder on the proposals regarding the actuality of man. We think that putting together Benjamin’s proposal on history included by him in storytelling and Plato’s proposal regarding the contribution of past events on man’s life makes it possible to analyze mythical character of history itself.

___

Agamben, Giorgio; Kutsal İnsan: Egemen, İktidar ve Çıplak Hayat, Çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2013.

Benjamin Walter; “Alman Faşizminin Kuramları: Ernst Jünger’in Denemeler Derlemesi ‘Savaş ve Savaşçı’ Üzerine”, Estetize Edilmiş Yaşam: Sanattan Savaş ve Siyasete Alman Faşizminin Kuramları, Der. ve Çev. Ünsal Oskay, İstanbul: İnkılap Yayınları, s. 101-127.

Benjamin Walter; “Hikâye Anlatıcısı”, Son Bakışta Aşk: Walter Benjamin’den Seçme Yazılar, Sunuş ve Hazırlayan: Nurdan Gürbilek, İstanbul: Metis Yayınları, 2012, s. 77-101.

Benjamin Walter; “Deneyim ve Yoksulluk”, Parıltılar, Çev. Yılmaz Öner, İstanbul: Belge Yayınları, 2016, s. 25-33.

Bıçak, Ayhan; Tarih Düşüncesi I: Tarih Düşüncesinin Oluşumu, İstanbul: Dergâh Yayınları, Kasım 2004.

Bıçak, Ayhan; Tarih Düşüncesi II: Felsefe ve Tarih, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2004.

Bıçak, Ayhan; Tarih Düşüncesi III: Tarih Felsefesinin Oluşumu, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2004.

Colingwood, R.G.; Tarihin İlkeleri ve Tarih Felsefesi Üstüne Başka Yazılar, Çev. Ahmet Hamdi Aydoğan, İstanbul: YKY, 2005.

Haşlakoğlu, Oğuz; Platon Düşüncesinde Tekhnê: Sanat ve Felsefenin Ortak Kökeni Üzerine Bir İnceleme, İstanbul: Sentez Yayıncılık, 2016.

Herodotos; Tarih, Çev. Müntekim Ökmen, İstanbul: Türkiye İş Bankası, 2007.

Rancière, Jacques; Tarihin Adları, Çev. Cemal Yardımcı, İstanbul: Metis Yayınları, 2011.

Ricoeur, Paul; Zaman ve Anlatı -4: Anlatılan (Öykülenen) Zaman, Çev. Umut Öksüzan, Atakan Altınörs, İstanbul: YKY, 2013.

Platon; Phaidros ya da Güzellik Üzerine, çev. Birdal Akar, Ankara: Bilgesu Yayınları, 2014.

Vico, Giambattista; Yeni Bilim, Çev. Sema Önal, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2007.