İstanbul'da bir Alman filozof: Hans Reichenbach (1891-1953)

Mantıksal Empirizmin önde gelen temsilcilerinden Alman filozof Ord. Prof. Dr. Hans Reichenbach, felsefe, matematik ve fizik alanlarında yüksek öğrenim gördükten sonra, çalışmalarını özellikle bilimsel felsefe ve olasılık mantığı üzerinde yoğunlaştırmıştır. Almanya'da Nasyonal Sosyalistlerin işbaşına gelmesinden sonra, uğradığı baskılar sebebiyle ülkesini terk ederek Türkiye'ye gelmiştir. 1933 yılından itibaren İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nde çalışmaya başlamış; bilim felsefesi, mantık ve felsefe tarihi alanlarında dersler vermiştir. İstanbul Üniversitesinde verdiği dersler ve yaptığı yayınlarla, olasılık mantığının, Türk felsefe öğretimine ve araştırma alanına girmesinde etkili olmuştur. 1938 yılında Türkiye'den ayrılarak Amerika Birleşik Devletlerine yerleşmiş ve hayatının sonuna kadar çalışmalarını bu ülkede devam ettirmiştir.

A German philosopher in Istanbul: Hans Reichhenbach (1891-1953)

German philosopher Ord. Prof. Dr. Hans Reichenbach, one of the leading representatives of logical empiricism concentrated in his works particularly on scientific philosophy and probability logic after studying in the fields of philosophy, mathematics and physics. After the National Socialists came to power in Germany he left his country due to the oppressions he suffered from and came to Turkey. From 1933 he started to work in Istanbul University Faculty of Literature, Department of Philosophy and lectured in the fields of philosophy of science, logic and history of philosophy. He was influential in the introduction of logic qf probability in Turkish philosophy teaching and research field through the lectures he gave in Istanbul University and his publications. In 1938 he left Turkey and started.to live in the United States of America and continued his studies in this country till the end of his life.

___

Adıvar, Abdülhak' Adnan, Bilgi Cumhuriyeti Haberleri, T Neşriyatı, İstanbul 1945, s. 128-129.

Büttner, Stefan, "Reichenbach, Hans Friedrich Herbert Günther", Neue Deutsche Biographie, 21, 2003, s. 304-305.

"Chronological List of Reichenbach's Publication", http://plato.stanford.edu/entries/reichenbach/publications.html.

Dölen, Emre, Türkiye Üniversite Tarihi 3: Darülfünun 'dan Üniversiteye Geçiş (Tasfiye ve Yeni Kadrolar), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2010.

"Hans Reichenbach", İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Özlük Dosyası.

"Hans Reichenbach", Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/reichenbach/.

Hempel, Carl G., "The Old and the New 'Erkenntnis"', Erkenntnis, 9, D. Reidel Publishing Company, Dordrecht-Holland 1975, s. 1-4.

http://philsci-archive.pitt.edu/archive/00003211/01/Reichenbach.doc.

http://'www.felsefeekibi.com/Site/default.asp?PG= 1800.

Istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi 1937-1938 Ders Yılı Talebe Kılavuzu, İstanbul 1938.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi 1938-1939 Ders Yılı Talebe Kılavuzu, İstanbul 1938.

Kaynardağ, Arslan, Felsefecilerle Söyleşiler, İstanbul 1986.

"Katalog der Deutschen Nationalbibliothek", https://portal.d-nb.de/opac.htm7query =Hans+Reichenbach&method=simpleSearch.

Köz, İsmail, "Modern Türk Düşüncesinde Mantık Çalışmaları", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt XLIII, sayı 1, 2002, s. 135-169.

Reichenbach, Hans, "Zur Einführung", Erkenntnis, I, Felix Meiner Verlag, Leipzig 1930-1931, s. 1-2.

Reichenbach, Hans, "Descartes ve Rasyonalizm", Üniversite Konferansları (1935-1936), İstanbul Üniversitesi Yayınları No. 47, Ülkü Basımevi, İstanbul 1937, s. 35-44.

Reichenbach, Hans, "İlmi Felsefenin Bugünkü Meseleleri", Üniversite Konferansları (1936-1937), İstanbul Üniversitesi Yayınları No. 50, Ülkü Basımevi, İstanbul 1937, s. 148-158.

Reichenbach, Hans, Lojistik, çev. H. Vehbi Eralp, Türkiye Basımevi, İstanbul 1939.

Reichenbach, Hans, "Toplum Biliminde Olasılık Yöntemleri", çev. Mete Tunçay, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, XIX/2, Ankara (Haziran) 1964, s. 305-315.

Reichenbach, Hans, Bilimsel Felsefenin Doğuşu, çev. Cemal Yıldırım, Remzi Kitabevi, İstanbul 1981.

Reismann, Arnold, Turkey's Modernization (Refugees from Nazism and Atatürk's Vision), New Academia Publishing, 2006.

Schuster, Cynthia A., "Reichenbach, Hans", Dictionary of Scientific Biography, ed. Charles Coulston Gillispie, Vol. 11, New York 1981, s. 355-359.

Şen, Faruk, Ayyıldız Altında Sürgün (Herbert Scurla 'nın Nasyonal Sosyalizm döneminde Türkiye'ye sığınan Alman bilim adamları hakkında yazdığı rapor), çev. Fatma Artunkal, Günizi Yayıncılık, İstanbul 2008.

Widmann, Horst, Atatürk ve Üniversite Reformu, çev. Aykut Kazancıgil, Serpil Bozkurt, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 1999.