Okul Örgütlerinde Paylaşılan Liderlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması*
İşlevleri gereği çok boyutlu bir özellik gösteren okullarda eğitsel ve yönetsel süreçlerin başarılı bir biçimde yürütülmesi, tüm paydaşların yetkinlikleri doğrultusunda ve kubaşık biçimde çalışmalarıyla sağlanabilir. Böylesi bir örgütsel işleyişin gerçekleştirilebilmesi ve sürdürülebilmesi, okullarda paylaşılan liderlik yaklaşımının öngördüğü anlayışla elde edilebilir. Paylaşılan liderlik, ortak bir örgütsel amacı gerçekleştirme doğrultusunda tüm paydaşların yetkinlikleri ölçüsünde gönüllü işbirliği ve etkileşimi ile içselleştirilmiş sorumluluk bilincine dayalı çağdaş liderlik anlayışıdır. Bu çalışmada paylaşılan liderlik olgusunun okul örgütlerinde ne düzeyde bulunduğuna ilişkin öğretmen algılarını saptamak amacıyla geçerli ve güvenilir bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın verileri Malatya il merkezinde yer alan resmi ve özel ilköğretim okullarında görev yapan 228 öğretmenden elde edilmiştir. Araştırmanın geçerlik çalışmaları için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile madde-toplam test korelasyonu; güvenirlik çalışmaları için ise Cronbachs Alpha iç tutarlılık katsayısı ve test-tekrar test korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Elde edilen veriler üzerinden yapılan analizler sonucunda ölçeğin beş faktörlü bir yapıya sahip olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonuçları ilgili ölçeğin eğitim örgütlerinde kullanılabilecek düzeyde geçerli ve güvenilir olduğunu ve Okul Örgütlerinde Paylaşılan Liderlik Ölçeğinin (OÖPLÖ) okullarda paylaşılan liderliğe ilişkin öğretmen algılarının betimlenmesinde kullanılabileceğini göstermektedir. Anahtar sözcükler:
The Validity and Reliability Studies of Distributed Leadership Scale for School Organizations
Schools, which have a multi-structured body because of their functions, need all the staff to work together in means of their abilities and expertise in order to realize the educational and administrative procedures in success. Such an organizational function to be realized and continued may only be possible through the distributed leadership approach. Distributed leadership can be defined as a leadership perception which depends on the idea of responsibility and voluntariness among all stakeholders about realizing the organizations goals. The aim of this study is to develop a valid and reliable scale measuring teachers perceptions of distributed leadership in their schools. 228 state and private school teachers working in province of Malatya constitute the study group of the research. In order to test validity of the scale, the data obtained were subjected both exploratory and confirmatory factor analysis and also item-total correlations besides Cronbachs Alpha (α) coefficient and test-retest correlation coefficient were estimated. Findings have shown that the scale has five-factor structure. All the validity and reliability analysis carried out show that Distributed Leadership Scale for School Organizations (DLSSO) has high internal consistency and validity and can be used for measuring the teachers perceptions of distributed leadership in their schools. Keywords: Distributed leadership scale, validity, reliability, school
___
- Kaynaklar/References Ağıroğlu-Bakır, A. (2013). Öğretmenlerin paylaşılan liderlik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin analizi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
- Baloğlu, N. (2011). Dağıtımcı liderlik uygulamaları: Eklektik bir tasarım çalışması. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4),163-181.
- Baloğlu, N. ve Karadağ, E. (2011). Dağıtımcı liderlik: Okullarda yönetiminin yeniden yapılandırması sürecinde dikkate alınması gereken bir liderlik yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 127-148.
- Baloğlu, N. (2012). Değerler temelli liderlik ile dağıtımcı liderlik arasındaki ilişkiler: Okul müdürünün davranışını değerlendirmeye dönük nedensel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, (Ek Özel sayı) 12(2), 1367-1378.
- Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler (5. Baskı). Ankara: Pegem A. Bennett, N., Harvey, J. A., Wise, C., & Woods, P. A. (2003). Distributed leadership: A desk study. Retrieved from www.ncsl.org.uk/literature reviews Beycioğlu, K., & Aslan, M. (2007). The need for organizational innovations in public elementary schools. International Journal of Educational Reform, 16 (1), 27-37.
- Bolden, R. (2007). Distributed leadership. In Marturano, A. and Gosling, J. (Eds.), Leadership: The key concepts (pp. 42-45). Abingdon, Routledge, England: University of Exeter Press. Bolden, R., Petrov, G., & Gosling, J. (2007). Tensions in higher education leadership: Towards a multi-level model of leadership practice. Annual Conference of the Society for Research into Higher Education (SRHE) 358-376.
- Bostancı, A. (2012). Paylaşılan liderlik algısı ölçeğinin Türkçe uyarlaması. International Journal of Human Sciences [Online], 9(2), 1619-1632.
- Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. baskı). Ankara: Pegem Akademi Castaneda, P. (2010). What is distributed leadership? Retrieved from http://www.articlesbase.com/business-articles/what-is-distributed- leadership-2068671.html
- Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
- Diamond, J. (2007). A new view: Distributed leadership. Boston: Harvard University. Duignan, P., & Bezzina, M. (2006). Building a capacity for shared leadership in schools teachers as leaders of educational chance. Educational Leadership Conference February, University of Wollongong.
- Elmore, R. (2000). Building a new structure for school leadership. Washington, DC: The Albert Shanker Institute.
- Elmore, R. (2004). School reform from the inside out. Cambridge, MA: Harvard Education Press. Fabrigar, L. R., & Wegener, D. T. (2011). Exploratory factor analysis. Oxford University Press. Flessa, J. (2009). Educational micropolitics and distributed leadership. Peabody Journal of Education, 84(3), 331-349.
- Flowers, A. H. (2007). Distributed leadership. Childhood Education Journal, 83(5), 331. Fullan, M. (2002). The change. Educational leadership, 59(8), 16-20.
- Gronn, P. (2000). Distributed properties: a new architecture for leadership, Educational Management & Administration, 28(3) 317-338.
- Gronn, P. (2002). Distributed leadership as a unit of analysis. The leadership Quarterly, 13(4), 423-451.
- Gronn, P. (2008). The future of distributed leadership. Journal of Educational Administration, 46(2), 141-158.
- Halverson, C. A. (2001). Activity theory and distributed cognition: Or what does CSCW need to DO with theories? Computer Supported Cooperative Work (CSCW), 11(1-2), 243-267.
- Harris, A. (2003). Teacher leadership as distributed leadership: Heresy, fantasy or possibility? School Leadership & Management: Formerly School Organisation. 23(3), 313-324.
- Harris, A. (2004). Distributed leadership and school improvement leading or misleading?. Educational Management Administration & Leadership, 32(1), 11-24.
- Harris, A. (2008). Distributed leadership: According to the evidence. Journal of Educational Administration, 46(2), 172188.
- Harris, A., & Spillane, J. (2008). Distributed leadership through the looking glass. Management In Education, 22(1), 31-34.
- Heenan, D., & Bennis, W. (1999). Co-leaders: The power of great partnerships. New York: John Wiley & Sons. Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modelling: a Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
- Hulpia, H., Devos, G., & Rosseel, Y. (2009). Development and validation of scores on the distributed leadership inventory. Educational and Psychological Measurement, 69(6), 1013-1034.
- Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. London: Routledge. Kline, R. B. (2005). Principles and practices of structural equation modelling (2nd ed.). New York: Guilford.
- Korkmaz, E. ve Gündüz, H.B. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 123-153).
- Leithwood, K., & Jantzi, D. (2000). The effects of transformational leadership on organisational conditions and student engagement. Journal of Educational Administration, 38(2), 112129.
- McCarthy, D. (2010). Establishing a culture of distributed leadership. Retrieved from http://www.greatleadershipbydan.com/ Oğuz, E. (2010). Dağıtılmış liderlik. İçinde H. B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Eds.), Yönetimde yeni yaklaşımlar (ss. 157-174) Ankara: Pegem A. Özdemir, M. (2012). Dağıtımcı liderlik envanterinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(4), 575-598.
- Özer, N. ve Beycioğlu, K. (2013). Paylaşılan liderlik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. İlköğretim Online, 12(1), 77-86.
- Rivers, S. D. (2010). Leadership as a distributed phenomenon: a study of shared roles and 3rd grade student achievement (Unpublished doctoral dissertation). Capella University, USA. Spillane, J. P. (2003). Educational leadership. Educational Evaluation and Policy Analysis, 25(4), 343-345.
- Spillane, J. P. (2005). Distributed leadership. The Educational Forum, 69(2), 143-150.
- Spillane, J. P. (2006). Distributed leadership. San Francisco: Jossey-Bass. Spillane, J. P., Halverson, R., & Diamond, J. B. (2001). Investigating school leadership practice: a distributed perspective. Educational Researcher, 30(3), 23-28.
- Spillane, J. P., Halverson, R., & Diamond, J. B. (2004). Towards a theory of leadership practice: a distributed perspective. Journal of Curriculum Studies, 36(1), 3-34.
- Spillane, J. P., Camburn, E. M., Pustejovsky, J., Pareja, A. S., & Lewis, G. (2008). Taking a distributed perspective: epistemological and methodological trade-offs in operationalizing the leader-plus aspect. Journal of Educational Administration, 46(2), 189-213.
- Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks. Taştan, M. ve Oğuz, E. (2013). İlköğretim öğretmenleri için dağıtımcı liderlik ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 11, 103-124.
- Tucker, L. R., & MacCallum, R. C. (1997). Exploratory factor analysis (Unpublished manuscript). Ohio State University, Columbus. Uslu, B. ve Beycioğlu, K. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ile müdürlerin paylaşılan liderlik rolleri arasındaki ilişki. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 323-345.
- Woods, P. A. (2010). Democratic leadership: Drawing distinctions with distributed leadership. International Journal of Leadership in Education, 7(1), 3-26.
- Yukl G. A. (1999). An evaluation of conceptual weaknesses in transformational and charismatic leadership theories. The Leadership Quarterly 10(2), 285-305.
- ISSN: 1300-4832
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1995
- Yayıncı: Pegem Akademi Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.
Sayıdaki Diğer Makaleler
Okul Örgütlerinde Paylaşılan Liderlik Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması*
MAHİRE ASLAN, Aslı Ağıroğlu BAKIR
Türkiye'de Ortaöğretim Kurumlarında Okul Büyüklüğü ve Disiplin İlişkisine Dair Ampirik Bir Çalışma*
Derya YILMAZ, Selahattin Turan
Öğretmen Adaylarına Yönelik Eleştirel Düşünme Standartları Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
BİRSEL AYBEK, SERKAN ASLAN, SERKAN DİNÇER, Betül Coşkun ARISOY