Öğretmenlerin Görüşlerine Göre İlkokul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları ile Çatışma Yönetme Stratejileri Arasındaki İlişki*
Öz Bu araştırmada öğretmenlerin görüşlerine göre ilkokul yöneticilerinin etik liderlik davranışları, çatışma çözme stratejileri ve etik liderlik yaklaşımlarıyla çatışma çözme stratejileri arasında ilişki olup olmadığı ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırma ilişkisel genel tarama modelindedir. Araştırmanın hedef evreni 2012-2013 Eğitim-Öğretim yılı Batman İl merkezindeki kamuya ait ilkokullardaki görev yapan 1195 öğretmen oluşturmuştur. Hedef evrenin tümüne ulaşılmaya çalışılmış, örneklem alınma yoluna gidilmemiştir. Hedef evrenin %86'sına (1030 öğretmen) ulaşılmıştır. Verilerin toplanmasında etik liderlik ölçeği ve çatışma yönetimi stratejileri ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, ANOVA, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. Araştırmada öğretmenler yöneticilerinin yüksek düzeyde etik liderlik davranışı gösterdiklerini belirtmişlerdir. Yöneticilerin etik liderlik davranışları ile çatışma yönetim stratejilerine ilişkin öğretmen görüşleri cinsiyet, mesleki kıdeme göre farklılaşmaktadır. Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticileri çatışma yönetim stratejilerinden en çok tümleştirmeyi daha sonra sırasıyla; uzlaşma, kaçınma, ödün verme ve hükmetme stratejilerini uygulamaktadırlar. Etik liderlik davranışıyla çatışma yönetimi stratejilerinden; tümleştirme, ödün verme stratejileri arasında anlamlı, pozitif ve orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Yine etik liderlik davranışıyla kaçınma stratejisi arasında anlamlı, pozitif fakat düşük bir ilişki bulunmuştur. Etik liderlik davranışıyla hükmetme yönetimi arasında anlamlı ama negatif ve düşük bir ilişki bulunmuştur.
According to the TeachersÂ’ Opinions the Relationship between the Ethical leadership Behaviors of the Elementary School Principals and their Conflict Management Strategies
In this study it has been tried to establish whether there is a relationship between ethical leadership behaviors of school principals, conflict resolution strategies, ethical leadership approach and ethical leadership with ethical leadership behaviors according to the opinion of the teachers. The research is the relational survey method. The target population of the study consisted of 1195 teachers working in public primary schools in 2012-2013 academic year in the center of Batman. The entire target population was tried to reach but sampling was not taken. 86% of the target population has been reached. Scale of ethical leadership and conflict management strategies have been used for collecting the data. Frequency, percentage, mean, standard deviation, t-test, ANOVA and Pearson Moment Correlation Coefficient have been used in the analysis of the data. In the study teachers stated that managers show a high level of ethical leadership behavior. The opinion of teachers related to ethical leadership behavior and conflict management strategies has varied according to gender and their seniority. According to teachersÂ’ views, school principals implement the integration most as conflict management strategies and respectively compromise, avoidance and rule strategies. A significant, positive, moderate correlation was found between the integration and compromise strategies of ethical leadership behavior and conflict management strategies. Yet, a significant, positive but low correlation was found between ethical leadership behavior and avoidance strategy. A significant but negative and low correlation was found between ethical leadership behavior and rule management. Keywords:
___
- Arslantaş, İ.H. ve Özkan, M. (2012 ). Okul müdürlerinin çatışma çözmede yapıcı–yıkıcı olmaları ile öğretim liderliği arasındaki ilişki. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(11), 231-240.
- Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi, kavramlar, kuramlar, süreçler, ilişkiler; örgütsel davranış (9. Baskı). Ankara: Hatipoğlu.
- Aydın, İ. (2012). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik (5.Baskı). Ankara: Pegem. Aydın, İ. (2013). Eğitim ve öğretimde etik (2.Baskı). Ankara: Pegem.
- Balcı, A. (2010). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü (2.Baskı). Ankara: Pegem A.
- Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (3.baskı). Ankara: Üniversite Basımevi.
- Çelik, V. (2000). Eğitimsel liderlik (4.Baskı). Ankara: Pegem A. Doğan, M. (2006). Etik liderlik. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi.
- Erdem, M. ve Uçar. H. İ. (2013). Öğretmenlere göre ilköğretimde öğrenen örgüt algısı ve öğrenen örgütün örgütsel bağlılığa etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1515-1534.
- Ertürk, M. (1994). Organizasyonlarda çatışma, çatışma nedenleri, çatışmanın yöntemi ve Erciyes üniversitesinde bir anket uygulaması. Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(27),121-147.
- Gülcan, G. M.; Kılıç, A. ve Çağatay, O. Ç. (2012) . İlköğretim okulu müdürlerinin etik liderlik davranışları gösterme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal Of Turkish Educational Sciences, 10(1), 123-142.
- Gültekin, M. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışı gösterme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Gümüşeli, A. İ. (1994). İzmir ortaöğretim okulları yöneticilerinin öğretmenler ile aralarındaki çatışmaları yönetme biçimleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Gümüşeli, A. İ. (2001). İlköğretim okulu müdürlerinin çatışma yönetim stilleri ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Y.T.Ü. Fen Edebiyat Fak. İstanbul.
- Güneş, A. (2008). Okul müdürlerinin çatışma yönetimi ile yönetim stilleri arasındaki farklar (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
- Helvacı, M. A. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışı gösterme düzeyleri. Zfwt. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken. Journal Of World of Turks, 2(1), 391-410. 90
- Etik Liderlik ile Çatışma Yönetme Stratejileri Karaköse, T. (2007). Okul yöneticilerinin etik liderliği. Çağdaş Eğitim Dergisi. 338(21), 78-85.
- Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (16.Baskı). Ankara: Nobel.
- Karip, E. (2013). Çatışma yönetimi (5.Baskı). Ankara: Pegem A. Kaya, O. (1998). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlerle aralarında çıkan çatışmaları yönetme biçimleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Kılıç, S. (2006). Özel okul öğretmenlerinin çatışma yaklaşımları ile çatışmayı yönetme stilleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul. Koçel, T. (2001). İşletme yöneticiliği (8.Baskı). İstanbul: Beta.
- Özdemir, T. Y. (2013). Öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşlerine göre il/ilçe milli eğitim müdürlükleri yöneticilerinin etik liderlik davranışları. International Journal of Social Science, 6(3), 509-527.
- Rahim, M. A. (1992). Managing conflict in organizations. Praeger: Connecticut. Sezgül, İ. (2010). Liderlik ve etik: Geleneksel, modern ve postmodern liderlik tanımları bağlamında bir değerlendirme. Toplum Bilimleri Dergisi, 4(7), 239-251.
- Sungur, D. (2008). Eskişehir ili Yenikent eğitim bölgesi ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin çatışma yönetimi yaklaşımlarına ilişkin algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Şahin, A. (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinin kişiler arası iletişim becerileri ve çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
- Şentürk, N. (2006). İlköğretim okullarında yaşanan çatışma türleri ve yöneticilerin izledikleri çözüm yöntemleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
- Türnüklü, A. (2005). Lise yöneticilerinin çatışma çözüm strateji ve taktiklerinin sosyal oluşturmacılık kuramı perspektifinden incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 42, 255-278.
- Ural, A. (1997). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlerle aralarındaki çatışmaları yönetme yöntemleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Yağcıoğlu, B. D. (1997). Örgütlerde çatışma düzeyleri ve çatışmanın ele alınış stilleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
- Yılmaz, E. (2005). Etik liderlik ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Denizli XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. 28-30 Eylül, Denizli.
- ISSN: 1300-4832
- Yayın Aralığı: 4
- Başlangıç: 1995
- Yayıncı: Pegem Akademi Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.