6112 Sayılı Kanun Çerçevesinde Yayın Hizmeti İlkeleri ve İhlalleri

Toplumsal sorumluluk teorisine göre, yayıncılar özgür olmakla birlikle bu özgürlüklerini kamu yararına uygun bir biçimde kullanmalıdır. Teoriye göre, izleyici denetimi ve özdenetimin yanı sıra, yayıncı kuruluşların aşırıya kaçmayan bir hukukî denetime tabi olmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de radyo ve televizyon yayıncılığını düzenleyip denetlemek için çıkarılan 6112 Sayılı Kanun’un kurduğu sistemin uygulamadaki işlerliğini ölçmek amacıyla RTÜK’ün 2020 yılı içerisinde aldığı tüm kararlar incelenmiş; Kanun’un 8. maddesinde öngörülen yayın hizmeti ilkelerinin ihlâlleri ve bu ihlâller için uygulanan yaptırım verileri analiz edilmiştir. Çalışmada betimleyici araştırma yöntemi uygulanmıştır. Kanunda öngörülen yaptırımlar oldukça katı olmasına rağmen yayın hizmeti ilkelerinin televizyon kuruluşları tarafından 1876 kez ihlâl edildiği, bu ihlâllerinin medya hizmet sağlayıcılarının yalnızca %16’sı tarafından gerçekleştirildiği ve bazı kuruluşların bir yıl içerisinde 140’ın üzerinde ihlâl gerçekleştirdiği tespit edilmiştir. Yaptırıma uğrayan programların yaklaşık %77’si ticarî iletişim yayınlarıdır. Kanun’un bazı hizmet sağlayıcı kuruluşlar için caydırıcı olmaması ciddi bir problem teşkil etmektedir. Bu problemi çözmenin en etkili yolu, ifade özgürlüğünün toplumun tüm kesimleri tarafından benimsenmesi ve izleyici denetimi ile özdenetimin etkin hale getirilebilmesidir.

Anahtar Kelimeler:

RTÜK, yayıncılık, yayın hizmeti ilkeleri, denetim, 6112 sayılı Kanun

Broadcast Service Codes and Violations within the Framework of Law No. 6112

According to the social responsibility theory, while broadcasters are free, they should use these freedoms in the public interest. In theory, along with audience control and self-regulation, broadcasters should be subject to moderate legal control. In this study, the system established by the Law No. 6112, which was enacted to regulate and control the radio and television broadcasting in Turkey, was emphasized. The purpose is to determine whether the law is functioning properly. In this regard, the violations of the broadcasting codes in Article 8 of the Law and the sanction data were analyzed. In the study, descriptive research method was applied. Although the sanctions envisaged in the law are quite strict, broadcasting principles have been violated 1876 times by televisions. These violations were committed by only 16 percent of broadcasting organizations, and some organizations were found to have committed more than 140 violations in one year. About 77% of sanctioned programs are commercial communication broadcasts. The fact that the law is not a deterrent for some broadcasters is a serious problem. The most effective way to solve this problem is to adopt the freedom of expression by all segments of the society and to activate audience control and self-regulation.

Keywords:

RTUK, broadcasting, broadcasting service codes, control, Law No. 6112,

PDF

___

Aziz, Aysel (2014). “6112 Sayılı ‘Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’ Üzerine”. İletişim, Anlam, Arayış, Erol Mutlu’ya Armağan. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Baykal, Kemal Cem (2007). “Radyo ve Televizyonda Yayın İlkelerinin İhlâli ile Yaptırım Uygulaması Sorunları”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 25: 85-116.
Cankaya, Özden (1997). Dünden Bugüne Radyo Televizyon. İstanbul: Beta Yayınevi.
Cohen-Almagor, Raphael (2000). Liberal Democracy and the Limits of Tolerance. USA: The University of Michigan Press.
Coşkun, Sena (2018). Radyo ve Televizyon Yayın Hizmetlerinde Denetim. Ankara: Adalet Yayınevi.
Çaplı, Bülent (2001). Televizyon ve Siyasal Sistem. Ankara: İmge Kitabevi.
Çiftci, Ahmet (1999). Radyo ve Televizyon Hukuku. Ankara: GÜ İletişim Fakültesi Basımevi.
Elden, Müge (2009). Reklam ve Reklamcılık. İstanbul: Say Yayınları.
Gürsoy, Yusuf (2011). 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun, Getirdiği Değişiklikler ve Yenilikler. İstanbul: Scala Yayıncılık.
İçel, Kayıhan (2018). Kitle İletişim Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi.
Kaya, Raşit (2009). İktidar Yumağı. Ankara: İmge Kitabevi.
Siebert, Fred S. vd., (1984). Four Theories of the Press. Urbana and Chicago: University of Illinois Press.
Taş, Oğuzhan (2012). Gazetecilik Etiğinin Meslekî Sınırları. İstanbul: İletişim Yayınları.
URL-1: “RTÜK”. www.rtuk.gov.tr. (Erişim Tarihi: 20.09.2021).
URL-2: “T24, 18.10.2020, RTÜK Başkanı Şahin'den Kaldırılan Evlilik Programları İçin Yeşil Işık”. https://t24.com.tr/haber/rtuk-baskani-sahin-den-kaldirilan-evlilik-programlari-icin-yesil-isik,909919 (Erişim Tarihi: 25.09.2021).
URL-3: “Evrensel, 30.12.2019. RTÜK 2019’da 3,8 Milyon TL Ceza Kesti”. https://www.evrensel.net/haber/394327/rtuk-2019da-3-8-milyon-tl-ceza-kesti-en-yuksek-ceza-fox-tvye-verildi (Erişim Tarihi: 25.09. 2021).