RAHMİYE FİGEN CEYLAN, Çağrı BAYRAKTAR, Selma DEMİRTAŞ, Zehra KURT

Tohum Dış Ticaretinde Rekabet Gücünün Analizi ve Değerlendirilmesi

Günümüzün dış ticarete açık dünyasında tarımsal faaliyetlerde içyeterlilik hem üretim hem de tüketim aşamalarında ticaretavantajlarının elde edilmesi ile mümkündür. Ancak, sağlıkduyarlılıkları ile birlikte verim artışının da sağlanması gerekenmevcut bitkisel üretim düzeninde, tarımsal girdilerde dışabağımlılığın azaltılmasına özel önem verilmesi gerekmektedir.Önemli bir üretici ülke olan Türkiye’nin tohum dış ticaret açığı 2000’liyılların başından beri azalmaktadır. 2015 yılında Türkiye’nintohumluk ihracatının ithalatı karşılama oranı % 59 iken, 2016 yılındabu oran daha da yükselmiştir. Bu değişimin, ihracat yapılan ülkelereve zamana göre analiz edilmesi istenmiştir. Türkiye’nin on ticaretortağı ülkeye olan tohumluk ihracatı 2000-2017 yılları için oransaldeğişimler aracılığıyla incelenmiştir. Bu değerlendirme sonrasında,temel ticaret ortaklarından Irak’ın veri yetersizliği nedeniyle dışarıdabırakılmasının ardından, Türkiye’nin 2000-2015 yılları arasında eldeettiği tohum ihracat geliri panel veri analizi aracılığıyla 9 ithalatçıülke için analiz edilmiştir. Uygulanan yer çekimi modeli analizsonuçlarına göre, ithalatçı ülkenin kişi başı milli gelir artışı, buülkenin nüfus artışı ve Türk Lirası’nın Dolar’a karşı değer kaybıtohum ihracat gelirini artıran etkenler olarak belirmiştir. Ayrıca,Türkiye’de tohum üretim artışı ve ithalatçı ülkenin Avrupa Birliğiüyesi olma durumu, Türk tohum ihracat gelirinin dönemler arasıfarkını pozitif yönde etkilemektedir. Bu hususta önceliğin üretimartışına verilmesi ve tohum üreticilerinin daha fazla desteklenmesineyönelik çalışmalara gerek duyulduğunu belirtmekte fayda vardır.

Analysis of Turkey’s Competitiveness in Seed Foreign Trade

Internal competence in agricultural activities in today's outdoor trade open world is possible both by the advantages of trade in both production and consumption stages. There is a need in order to plan the future planning of the seed production and foreign trade that can adapt to the developing production technologies and to bring high efficiency and to direct the investments towards the sector. Turkey's seed foreign trade deficit decreased since the early 2000s, which is one of the important producer countries. Turkey's seed import coverage ratio of exports in 2015 was 59%, this rate is increased further in 2016. It was intended to analyse this change due to export destinations and time. Turkey’s seed export to trade partner countries was investigated with rational changes for 2000-2017 years. After this evaluation, following exclusion of Iraq, which is one of the main trade partners, due to data availability, Turkey’s seed export value for 2000-2015 was analysed for 9 importer countries with panel data analysis. Applied gravity model analysis results indicated that rising in importer country’s per capita income and population and devaluation of Turkish Lira against Dollar appeared as factors rising seed export revenue. In addition, the rise in seed production in Turkey, and European Union membership status of importer country affected inter-period difference of Turkish seed export revenue in a positive direction.

PDF

___

Anonim 2013. Production and Trade Statistics. http://www.fao.org/economic/ess/ess-trade/en/ (Erişim tarihi: 08.05.2018).

Anonim 2014. Seed Exports and Imports. http://www.worldseed.org/resources/seed-statistics/ (Erişim tarihi: 07.05.2018)

Anonim 2015a. 5553 Sayılı Tohumculuk Kanununun 10.Yılı, Tohumculuk 2015, İstatistikler, Göstergeler, Çalıştaylar(1), web: (Erişim tarihi tarihi: 20.04.2018).

Anonim 2015b. TSÜAB, Tohumculuk Sektörünün Durumu ve Geleceği. Web: www.tsuab.org.tr (Erişim tarihi: 14.12.2017)

Anonim 2015c. TÜRKTOB, www.turktob.org.tr (Erişim tarihi: 18.03.2018).

Anonim 2015d. GTHB, www.tarim.gov,tr (Erişim tarihi: 24.02.2018).

Anonim 2015e.BÜGEM,https://www.tarim.gov.tr/sgb /Belgeler/SagMenuVeriler/BUGEM.pdf (Erişim tarihi: 24.02.2018)

Anonim 2016. https://mordorintelligence.com/indus try-reports. (Erişim tarihi: 18.04.2018)

Anonim 2017. TODAB, Tohumluk Dağıtım Sektörü Ulusal Strateji Raporu.

Arellano M 2003 Panel Data Econometrics. Oxford University Press, New York, 231 ss.

Anderson EJ, Wincoop Van E 2003. Gravity with Gravitas: A Solution to the Border Puzzle. The American Economic Review, 93(1):170-192.

Ahcar J, Siroën MJ 2017. Deep Integration: Considering the Heterogeneity of Free Trade Agreements Pontificia Universidad Javeriana, Cali, Colombia Jean-Marc Université ParisDauphine PSL IRD LEDa UMR [225] DIAL, Paris, France. Journal of Economic Integration. September 2017. 32(3):615-659

Altındal D, Akgün Ü 2007. Yeni Tohumculuk Yasası ve Türk Tarımına Etkileri SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 2(2):27-35.

Bacchetta P, Van Wıncoop E 2000. Does ExchangeRate Stability Increase Trade and Welfare? American Economic Review, 90 (5): 1093-1109.DOI: 10.1257/aer.90.5.1093

Baltagi Badi H 1995. Econometric analysis of panel data /ISBN 0-470-01456-3

Breitung J 2000. The local power of some unit root tests for panel data. In;Nonstation-ary Panels, Panel Cointegration, and Dynamic Panels, Baltagi, B.H. (Ed), Elsevier, Amsterdam, pp 161-177

Bergstrand Jeffrey H 1985. The gravity equation in international trade: Some microeconomic foundations and empirical evidence. Review of Economics and Statistics. 67:474-481.

Bergstrand Jeffrey H 1989. The generalized gravity equation, monopolistic competition, and the factorproportions theory in international trade. Review of Economics and Statistics. 71(1): 143-153

Breusch T and Pagan A 1979. A Simple Test for Heteroscedasticity and Random Coefficient Variation. Econometrica, 1979. 47(5):1287-1294

Cho G, Sheldon I, Mccorriston S 2002. American Journal of Agricultural Economics, 84(4):931-942. https://doi.org/10.1111/1467-8276.00044

Chowdhury AR 1993. Does Exchange Rate Volatility Depress Trade Flows? Evidence from ErrorCorrection Models. The Review of Economics and Statistics, 75(4):700-706

Disdier AC and Marette S 2010.The Combination Of Gravity And Welfare Approaches For Evaluating Nontariff Measures. Am. J. Agr. Econ. 92(3):713- 726.

Deardorff A 1998. Determinants of Bilateral Trade: Does Gravity Work in a Classical World? In: Frankel, J., Ed., The Regionalization of the World Economy, University of Chicago Press, Chicago.

Elçi A 2000. Türkiye’de Tohumculuğun Durumu ve Değişimi. Türkiye Ziraat Mühendisleri V. Teknik Kongresi. 2: 859-870.

Gençtan T, Tugay ME, Geçit HH, Bozkurt B, Ergün E, Ekiz H, Yalvaç K, Gevrek MN, Elçi A, Balkan A 2007. Türkiye’de Tohumluk, Fide ve Fidan Üretimi ve Tüketimi. Türkiye Ziraat Mühendisleri VI. Teknik Kongresi. 803-823.

Gujaratı DN 2003. Basic Econometrics. New York: McGraw Hill Book Co.

Godfrey L 1978. Testing against General Autoregressive and Moving Average Error Models When the Regressors Include Lagged Dependent Variables. Econometrica, 46(6):1293-1301

Hilbun B, Keneddy P, and Dufour AE 2006. ‘A Determination of the Trade Creation and Diversion Effects of Regional Trade Agreements in the Western Hemisphere’. Department of Agricultural Economics and Agribusiness 101 Ag.

Administration Bldg. Louisiana State University, Ag Center Baton Rouge, LA 70893

Jarque CM, Bera AK 1980. Efficient tests for normality, homoscedasticity and serial independence of regression residuals, Economics Letters 6(3): 255–259

Kabir M and Salim R 2010. ‘Can Gravity Model Explain BIMSTEC’s Trade?’.Bangladesh Institute of International and Strategic Studies Curtin University of Technology. Journal of Economic Integration 25(1): 144-166

Kao WW, Karemera D and Taylor R 1994. ‘A gravity model analysis of meat trade policies’. Agricultural Economics, 10(1):81-88.

Levin A, Lin CF 1992. “Unit Root Test in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties”, Discussion Paper, 92-93, Department of Economics, University of California at San Diego (PDF) Panel Unit Root Tests: A Review. Available from: https://www.researchgate.net/publication/2527569 53_Panel_Unit_Root_Tests_A_Review [Accessed Aug 14 2018].

Levin A, Lin CF 1993. “Unit Root Test in Panel Data: New Results”, Discussion Paper, 93-56, Department of Economics, University of California at San Diego. (PDF) Panel Unit Root Tests: A Review. Available from: https://www.researchgate. net/publication/252756953_Panel_Unit_Root_Tests _A_Review [Accessed Aug 14 2018].

Levin A, Lin CF, Chu CJ 2002. Unit root tests in panel data: asymptotic and finite sample properties. Journal of Econometrics 108(1):1-24.

Pedroni P 1999. Critical Values for Cointegration Tests in Heterogeneous Panels with Multiple Regressors. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61(S1): 653-670.

Pezikoğlu F 2008. The EU CAP Reforms. Türktarım, May-June (181):34-37, Ankara.

Şahin A, Meral Y, Can M 2013. Türkiye Tohumculuk Sektörünün Analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2): 73-88.

Yağdı K, Yılmaz K, Sezer N, Aydemir T, Bağcı SA 2010. Türkiye’de Tarla Bitkileri Tohumluk Üretimi ve Kullanımı ile Tohumculuk Sisteminin Genel Değerlendirmesi. Türkiye Ziraat Mühendisleri VII. Teknik Kongresi Erişim: http://www.zmo.org.tr /resimler/ekler/77ecc17109b1b80_ek.pdf

Yağdı K, Aydoğan EA, Kurt Polat PÖ 2015. Tarla Bitkileri Tohumluğu Üretimi ve Kullanımında Değişmeler ve Yeni Arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisleri VIII. Teknik Kongresi. 2:971-984.