Adıyaman İli Ticari Badem Bahçelerinde Badem İçkurdu (Eurytoma amygdali End.)’ nun Pupa Gelişiminin ve Ergin Çıkış Zamanın Belirlenmesi

Bu çalışmada; Adıyaman İlinde Besni (Merkez) ve Kahta (Tuğlu köyü ve Hacı Yusuf köyü) ilçelerinde bulunan badem bahçelerinde Badem İçkurdu (Eurytoma amygdali End. (Hymenoptera: Eurytomidae))’nun ergin çıkış zamanın ve pupa gelişme süresinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Badem İçkurdu’nun pupa gelişimini ve ergin çıkışlarını takip etmek amacıyla her bir badem bahçesinin farklı bölgelerinden badem ağaçları seçilmiş ve her bir ağacın güney, kuzey ve güney-batı yönlerinde bulunan dallara şifon dal kafesler yerleştirilerek içerine E. amygdali ile bulaşık mumyalaşmış badem meyveleri konulmuştur. Çalışma sonucunda, üç farklı örnekleme yerindeki badem ağaçların farklı yönlerine (güneybatı, kuzey ve güney) yerleştirilen kafesler içerisinde bulunan E. amygdali ile bulaşık mumyalaşmış badem meyveleri içerisindeki diyapozdaki larvaların ilk beyaz pupa ve ilk ergin çıkış tarihleri ve pupa ile ergin çıkış süreleri arasında istatistiki olarak önemli farklılığın olmadığı görülmüştür (P>0,05). İlk beyaz pupa oluşumu Kahta ilçesi 1. bahçede (Tuğlu köyü), Kahta 2. bahçede (Hacıyusuf köyü) ve Besni ilçesindeki bahçede sırasıyla 26, 28 ve 26 Şubat’ta gerçekleşirken badem ağacı pembe çiçek tomurcuğu döneminde olduğu görülmüştür. İlk ergin çıkışı Kahta ilçesi 1., 2. bahçede ve Besni ilçesindeki bahçede sırasıyla 27, 27 ve 24 Mart’ta gerçekleşirken badem ağaçları çağla mercimek iriliği döneminde olduğu belirlenmiştir. Ergin çıkış süresi Kahta ilçesi 1., 2. bahçede ve Besni’deki bahçede sırasıyla 15, 15 ve 17 gün sürmüştür. Pupa süresi Kahta ilçesi 1., 2. bahçede ve Besni ilçesindeki bahçede sırasıyla 34, 33 ve 31 gün olarak kaydedilmiştir. Kahta ilçesi 2. bahçede ve Besni ilçesindeki bahçede ilk beyaz pupa görülme tarihiyle ilk ergin çıkışının görüldüğü tarihler arasında (28 Şubat-27 Mart 2018) günlük ortalama sıcaklık değerleri sırasıyla 12.88 ve 14.05 ºC olarak tespit edilmiştir.

Determination of the Pupal Development and Timing of Adult Emergence of Almond Seed Wasp (Eurytoma amygdali End.) in Commercial Almond Orchards of Adıyaman Province

In this study, the timing of adult emergence and pupal development time of almond seed wasp (Eurytoma amygdali End. (Hymenoptera: Eurytomidae)) at Besni and Kahta district (Tuğlu and Hacıyusuf village) of Adıyaman Province was determined. In order to observe pupal development and adult emergence of E. Amygdali, three almond trees at each orchard site were randomly selected and chiffon branch cages in infested fruits from previous year were placed on their twigs on different directions (north, south and south-west). As a result of the study, there were no statistically significant differences between the times of first white pupal formation, the first adult emergence and pupal development time of the diapause larvae in the chiffon branch cages placed at three different directions (south-west, north and south) of the almond trees at three different orchard sites (P>0.05). The first white pupa formation was observed in 1st orchard (Tuğlu village), 2nd orchard (Hacıyusuf village) of Kahta district and in the orchard of Besni district on February 26, 28 and 26 respectively, where the almond trees were at the pink flower bud period. The first adult emergence was observed in the 1st, 2nd orchard of Kahta district and in the orchard in Besni district on March 27, 27 and 24 respectively where almond trees were at young almond fruit stage with the size of a lentil. The adult emergence period lasted 15, 15 and 17 days in the 1st orchard, 2nd orchard of Kahta district and in the orchard in Besni district respectively. Pupal development time was determined as 34, 33 and 31 days in the 1st, 2nd orchard of Kahta district and the orchard in Besni district respectively. Between the dates of first white pupa formation and first adult emergence (28 February-27 March 2018) in 2nd orchard of Kahta district and orchard of Besni district, the average daily temperatures were determined as 12.88 and 14.05 ºC, respectively.

PDF

___

Barut GB 2007. Kahramanmaraş Koşullarında Bademlerde Zararlı Badem İçkurdu, (Eurytoma amygdali Enderlein (Hymenoptera: Eurytomidae)'nun Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Çalışmalar. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 25 sy.
FAO 2019. Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://www.fao.org/faostat/ en/#data/QC (Alınma Tarihi: 08.12.2020).
Günaydın T, Ekici V 1969. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da (Eurytoma amygdali Enderlein) Üzerinde Araştırmalar. Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Bitki Koruma Bülteni Supplement 1: 1-28.
Ibrahim MY 2008. Biological and Ecological Studies on The Almond Fruit Wasp, Eurytoma amygdali End., (Hymenoptera:Eurytomidae) at Homs Governorate- Syria. Jordan Journal of Agricultural Science 4(1): 103-114.
Katsoyannos BI, Kouloussis NA, Bassiliou A 1992. Monitoring Populations of The Almond Seed Wasp, Eurytoma amygdali, with Sex Pheromone Traps and Other Means, and Optimal Timing of Chemical Control. Entomologia Experimentalis et Applicata 62 (1): 9-16.
Nîzamlıoğlu K 1962. Türkiye Ziraatına Zararlı Olan Böcekler ve Mücadelesi Fasikül 4: 63 - 65.
Özbek H, Güçlü Ş, Hayat R, Yıldırım E 1998. Meyve, Bağ ve Bazı Süs Bitkileri Zararlıları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi (İkinci Baskı), Erzurum, 272-273.
Rozsypal J, Kostal V, Zahradnickov H, Simek P 2013. Overwintering Strategy and Mechanisms of Cold Tolerance in The Codling Moth (Cydia pomonella). PLoS ONE 8: 1–11.
Plaut HN 1975. The contents of Mummified "Sticktight" Almond Fruit and Its Relevance to The Control of The Almond Wasp (Eurytoma amygdali End.). Hassadeh 55(8): 1294-1296.
Plaut HN, Mansour F 1973. Studies of The Behaviour, Dispersal, and Damage Potential of The Almond Wasp, Eurytoma amygdali. Entomologia Experimentalis et Applicata 16(4): 415-421.
SAS Institute Inc. 2009. SAS / STAT R User’s Guide, Version 6, 4th Ed. SAS Institute Inc., Cary, NC.
TÜİK 2019. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu. https:// biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul (Alınma Tarihi: 08.12 2020).
Tzanakakis ME, Karakassis EJ, Tsaklidis G, Karabina EC, Argalavini IC, Arabatzis G 1991. Diapause Termination in The Almond Seed Wasp, Eurytoma amygdali Enderlein (Hym., Eurytomidae), in Northern Greece and Under Certain Photoperiods and Temperatures. J. Appl. Entomol. 111: 86–98.
Tzanakakis ME, Veenendaal RL, Veerman A 1992. Effects of Photoperiod and Temperature on The Termination of Diapause in The Univoltine Seed Wasp Eurytoma plotnikovi. Physiol. Entomol. 17: 176–182.
Tzanakakis ME, Veerma, A 1994. Effect of Temperature on The Termination of Diapause in The Univoltine Almond Seed Wasp Eurytoma amygdali. Entomologia Experimentalis et Applicata 70(1): 27-39.
Yeşilyaprak M 2015. Şanlıurfa İli Badem Bahçelerinde Zararlı Olan Badem İçkurdu [(Eurytoma amygdali Enderlein (Hymenoptera: Eurytomidae)]’nun Yaygınlığı ve Zarar Durumunun Tespiti. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 36 sy..
Zerova MD, Fursov V.N 1991. The Palaearctic Species of Eurytoma (Hymenoptera: Eurytomidae) Developing in Stone Fruits (Rosaceae: Prunoideae). Bulletin of Entomological Research 81(2): 209-219.