Üretirken Direnmek: Türkiye Punk Sahnesinde Kendin Yap

Bu çalışma, kapitalist sistemin içinde önemli bir alan işgal eden müzik endüstrisinin dışında kalarak alternatif yollarla müzik üretiminin nasıl gerçekleştiğini, bu üretim biçiminin ortaya çıkan ürünü nasıl biçimlendirebileceğini sorgulamaktadır. Kapitalizmde, üretimin ticari kaygılarla gerçekleştiriliyor olması, sanat ürünlerinin, özellikle bir endüstri haline gelen müzik alanında, kâr amacıyla yapılan bir iş haline gelmesine neden olmaktadır. Bir sanat dalı olan müzik de kapitalist sistem içinde bir endüstri dalı haline gelmiş, müzik eserleri, standart ürünler olarak “kültür endüstrisi”nin önemli bir parçası olmuştur. Müzik, endüstriyel bir ürün olduğunda ise özgürleştirmek ve düşündürmekten çok, sınırlayan bir ürün haline gelmektedir. Bu çalışma ise bu durumun aksine bir örnek üzerinden yapılandırılmış ve kapitalist üretim ve dağıtım araçlarını kullanmadan müzik endüstrisi içinde “başka bir müziğin” yapılma olanağını, nasıl yapıldığını ve dinleyicileriyle buluşma süreci ve yollarını anlamak için punk müziğin üretim ve dağıtımına odaklanılmıştır. Punk müziğin üretim ve tüketim süreçleriyle ilişkili 20 kişiyle yarı-yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler ve katılımlı gözlem teknikleriyle nitel veri toplanan çalışmada, punk müziğin kendin yap (DIY) ilkesiyle yaratıldığı, kâr amacı gütmeyen bu üretimin yaratımı özgürleştirdiği, bireylerin kendilerini rahatça ifade edebildiği, farklı düşünceleri keşfedebildiği, kapsayıcı bir alan yarattığı ve rekabetin aksine bir dayanışma kültürü yarattığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Punk müzik, müzik endüstrisi, kendin yap (DIY), Punk music, music industry, do-it-yourself

Resisting While Producing: Do-It-Yourself Ethics in Turkiye’s Punk Scene

This study is an inquiry into how alternative music production can be conducted outside of the music industry, which occupies an important place in the capitalist system, and how this form of production can shape the resulting product. The fact that capitalism requires a profit motive means that works of art are inevitably commodified. This study focuses on the production and distribution of punk music in Turkey in order to understand whether producing another kind of music is possible or not without using the capitalist tools of production and distribution and, if so, how. The study collected qualitative data through the participant observations and answers to semi-structured interview questions from 20 people in Turkey’s punk scene. The results indicate that those in the punk scene in Turkey have developed alternatives to the rules set by the music industry and as determined by the capitalist system because they do not seek profit or fame. Rather than standardizing their art to reach a wider audience, they have instead refused to give up their creative autonomy, even if this limits their audience. As can be clearly seen in the findings, the process of producing and distributing punk music in Turkey is the very thing what De Certeau (1980/2008) calls the art of making-do when describing resistance in everyday life.

Keywords:

Punk music, music industry, do-it-yourself,

PDF

___

Adorno, T. W. (1976). Introduction to the sociology of music. (E. B. Ashton, Çev.). The Seabury Press. google scholar
Adorno, T. W. (2007). Kültür endüstrisi: Kültür yönetimi. İletişim Yayınları. google scholar
Ak, M. (2018). Türkiye’nin ilk punk’ı: Tülay Akdeniz. Timeout. https://www.timeout.com/istanbul/tr/muzik/turki-yenin-ilk-punki-tunay-akdeniz google scholar
Atkins, E. T. (2017). A history of popular culture in Japan: From the seventeenth century to the present. Bloomsbury Academic. google scholar
Attali, J. (2009). Noise: The political economy of music (B. Massumi, Çev.). The University of Minnesota Press. google scholar
Baron, S. (1989). The Canadian West Coast punk subculture: A field study. Canadian Journal of Sociology, 14(3), 289–316. google scholar
Bayraktaroğlu, N. D. (2011). Türkiye’de 1980 sonrası bir altkültür grubu olarak Punk’ın oluşumu (Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi). google scholar
Beauchez, J. (2016). ‘Chaos in France’: Fieldnotes from the French punk experience. Cultural Dynamics, 28(3), 266–289. google scholar
Bennett, A. (2018). Kültür ve gündelik hayat. Phoenix. google scholar
Boynik, S., ve Güldallı, T. (Ed.). (2007). Türkiye’de Punk ve Yeraltı Kaynaklarının Kesintili Tarihi 1978-1999. BAS. google scholar
Chapple, S. ve Garofolo, R. (1977). Rock and roll is here to pay. Nelson-Hall. google scholar
Clark, D. (2003). The death and life of punk: The last subculture. D. Muggleton ve R. Weinzierl (Ed.), The Post-Su-bcultures Reader içinde (s. 223–236). Berg Publisher. google scholar
Collins, D. (1999). “No experts: Guaranteed!”: Do-it-yourself sex radicalism and the production of the lesbian sex zine “Brat attack”. Signs, 25(1), 65-88. google scholar
Cook, N. (1999). Müziğin abc’si. Kabalcı. google scholar
Çerezcioğlu, A. (2018). Türkiye’de Politik Pop. F. Kutluk (Ed.), Müzik ve Politika içinde(s. 121–158). h2o Yayın-cılık google scholar
De Certeau, M. (2008). Gündelik hayatın keşfi—1: Eylem, uygulama, üretim sanatları. Dost Kitabevi Yayınları. google scholar
DeNora, T. (2004). Music in everyday life. Cambridge University Pres google scholar
Duncombe, S. (1997). Notes from underground: Zines and the politics of alternative culture. Verso. google scholar
Erdoğan, İ. (2000). Müziğin ve toplumsalın üretimi: Müziğin siyasal ekonomisi, kültürü ve ideolojisi üzerinde araş-tırma gereği. Ve Müzik: Araştırma ve Yorum Dergisi, 6, 8–16. google scholar
Ertürk, E. (2010). İstanbul müzik endüstrisi: Temel yapısal özellikler, eğilimler, sorunlar ve öneriler. Kültür ve Tu-rizm Bakanlığı - Türkiye Bilimler Akademisi. google scholar
Ferrarese, M. (2017). A profane existence? Diy culture, sonic extremism and punk identity in 21st century In Malay-sia. Dines, M., A. Gordon, P. Guerra, R. Bestley (Ed.), The Punk reader: Research transmissions from the local and the global içinde (s. 271–293). Universidade do Porto. google scholar
Flinn, A. (2017). Preserving popular music heritage: Do-it-yourself, do-it- together. Archives and Records, 38(1), 159-161. google scholar
Frith, S. (1987). Towards an aesthetic of popular music. R. Leppert ve S. McClary (Ed.), Music and society: The politics of composition, performance and reception içinde (s. 133-150). Cambridge University Press. google scholar
Frith, S. (2000). Popüler müziğin endüstrileşmesi. J. Lull (Ed.), (T. İblağ, Çev.), Popüler müzik ve iletişim içinde (s. 71-106). Çivi Yazıları. google scholar
Gaines, D. (1990). Teenage wasteland: Suburbia’s dead end kids. Harper Collins. google scholar
Gordon, A. (2017). Sell-out bastards! Case-study accounts of the dilemmas of authenticity in Uk/Us punk 1984-2001 and beyond. Dines, M., A. Gordon, P. Guerra, R. Bestley (Ed.), The punk reader: Research transmissions from the social and the global içinde (s. 29-49). Universidade do Porto. google scholar
Griffin, N. (2012). Gendered performance performing gender in the DIY punk and hardcore music scene. Journal of International Women’s Studies, 13(2), 66-81 google scholar
Guerra, P. (2018). Raw power: Punk, DIY and underground cultures as spaces of resistance in contemporary Portu-gal. Cultural Sociology, 12(2), 241–259. google scholar
Hebdige, D. (2004). Altkültür: Tarzın anlamı. (S. Nişancı, Çev.). Babil Yayınları. google scholar
Holtzman, B., Hughes, C., ve Van Meter, K. (2007). Do it yourself... and the movement beyond capitalism. S. Shu-kaits, D. Graber, E. Biddle (Ed.), Constituent imagination: Militant investigations//collective theorization için-de (s. 44-61). AK Press. google scholar
IFPI. (2019, Şubat 4). IFPI global music report 2019. https://www.ifpi.org/news/IFPI-GLOBAL-MUSIC-RE-PORT-2019 google scholar
İbrahimhakkıoğlu, F. (2019). Creating a magic world: Punk, DIY culture, and feminist ethics in contemporary Tur-key. P. Guerra, T. P. Alberto (Ed.) Keep it simple, make it fast! An approach to underground music scenes içinde (s. 157–169). Universidade do Porto google scholar
Jarrett, M. (1991). Concerning the progress of rock and roll: The rethinking of a 20th century cultural model of conventionalization predicated on heat-death. South Atlantic Quarterly, 90(4), 803-818. google scholar
Jefferson, T. (Ed.). (2002). Resistance through rituals: Youth subcultures in post-war Britain . Routledge. google scholar
Jeppesen, S. (2012). DIY zines and direct-action activism. K. Kozolanka, M. Mazepe, D. Skinner (Ed.), Alternative media in Canada: Policy, politics and process içinde (s. 264-281). UBC Press google scholar
Kohl, P. R. (1997). Reading between the lines: Music and noise in hegemony and resistance. Popular Music and Society, 21(3), 3–17. google scholar
Kruse, H. (1993). Subcultural identity in alternative music culture. Popular Music, 12(1), 31-43. google scholar
Kutluk, F. (2018). Müzik ve Politika. h2o Yayıncılık google scholar
Laing, D. (2002). Tek Akorlu Mucizeler: Punk Rock’ın Anlamı ve Gücü, (N. Özlem, Çev.), Altıkırkbeş Yayın. google scholar
Moran, I. P. (2011). Punk: The do-it-yourself subculture. Social Sciences Journal, 10(1), 58-65. google scholar
O’Hara, C. (2008). Punk felsefesi: Gürültünün ötesinde. Çitlembik Yayınları. google scholar
Pratt, W. S. (1907). History of music: A handbook and guide for students. G. Schirmer. google scholar
Roszak, T. (2017). Bir karşıt kültür ansiklopedisi: Teknokratik toplum ve gençliğin muhalefeti üzerine, (B. Karayal-çın, Çev.). Sum Yayınları. google scholar
Ryall, J. (2017, Eylül). Yakuza, drugs, ‘slave’ contracts: How japanese tv star rola became latest victim of a murky celebrity industry. SCMP. google scholar
Scott, J. C. (1989). Everyday forms of resistance. Copenhagen Papers, 4, 33-62. google scholar
Scott, J. C. (1990). Domination and the arts of resistance: Hidden transcripts. Yale University Press. google scholar
Scott, J. C. (2014). Tahakküm ve direniş sanatları: Gizli senaryolar. Ayrıntı Yayınları google scholar
Shank, B. (1994). Dissonant identities: The rock ’n’ roll scene in Austin, texas. Wesleyan University Press. google scholar
Silva, A. S. ve Guerra, P. (2017). The global and local in music scenes: The multiple anchoring of Portuguese punk. Dines, M., A. Gordon, P. Guerra, R. Bestley (Ed.), The punk reader: Research transmissions from the local and the global içinde (s. 69-97). Universidade do Porto. google scholar
Steward, T. (2017). ‘We just make music’: Deconstructing notions of authenticity in the iranian diy underground. Dines, M., A. Gordon, P. Guerra, R. Bestley (Ed.), The Punk reader: Research transmissions from the local and the global içinde (s. 229-249). Universidade do Porto. google scholar
Straw, W. (1991). Systems of articulation, logics of change: Communities and scenes in popular music. Cultural Studies, 53, 368-388. google scholar
Straw, W. (2004). Cultural scenes. Society and Leisure, 27(2), 411-422. google scholar
Straw, W. (2006). Scenes and sensibilities. E-compós, 6. google scholar
Straw, W. (2014). Some things a scene might be. Cultural Studies, 29(3), 476-485. google scholar
Street, J. (1986). Rebel rock: The politics of popular Music. Blackwell. google scholar
Thoma, M. V., La Marca, R., Brönnimann, R., Finkel, L., Ehlert, U. ve Nater, U. M. (2013). The effect of music on the human stress response. PLoS ONE, 8(8). google scholar
Tucker, B. L. (2008). Punk and the political: The role of practices in subcultural lives. Ohio University. google scholar
Vinthagen, S. ve Johansson, A. (2013). “Everyday resistance”: Exploration of a concept and its theories. Resistance Studies Magazine, 1, 1-46. google scholar
Wallaschek, R. ve Cattell, J. M. (1891). On the origin of music. Mind, 16(63), 375-388. google scholar
Williamson, L. (2011, Haziran). The dark side of South Korean pop music. BBC. https://www.bbc.com/news/wor-ld-asia-pacific-1376006 google scholar