Ciddi Ruhsal Hastalık Tanısı Konmuş Olan Bireylerde Öz Yeterlilik, Algılanan Sosyal Destek ve Yaşamda Anlamın Değerlendirilmesi

Amaç: Ciddi ruhsal hastalık tanısı konmuş bireylerin özyeterlilik, algılanan sosyal destek ve yaşamda anlam düzeyleri belirlenerek, bu parametrelerin birbirleri arasındaki ilişkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı bir çalışma olan bu araştırmanın, örneklemini ciddi ruhsal hastalık tanısı konmuş ve 2021 yılının Temmuz- Ekim aylarında Psikiyatri Polikliniğine ayaktan başvuran araştırmaya katılmaya gönüllü olan 168 birey oluşturdu. Veriler; Tanıtıcı Bilgi Formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek (ÇBASDÖ), Genel Öz Yeterlilik (GÖYÖ) ve Yaşamda Anlam Ölçekleri (YAÖ) ile toplandı. Veriler Mann-Whitney U, Kruskall Wallis testleri, Spearman Korelasyon ve Regresyon analizi ile değerlendirilmiş, tüm analizlerde güven aralığı 95 ve anlamlılık p<0.05 olarak değerlendirildi. Bulgular: Katılımcıların yaşamda anlam, sosyal destek ve öz yeterlilik düzeyleri orta derecede değerlendirildi. YAÖ ve ÇBASDÖ puanlarına bakıldığında ölçeklerin tüm alt boyutları arasında anlamlı pozitif yönde güçlü (p<0,05) bir ilişki olduğu saptandı. YAÖ ve GÖYÖ puanları incelendiğinde yaşamda anlam arayışı alt boyutu ve ısrar alt boyutu arasında ilişki olmadığı ancak diğer tüm alt boyutlar arasında pozitif yönde güçlü bir ilişki olduğu (p<0,005), ÇBASDÖ ve GÖYÖ puanları incelendiğinde ise ölçeklerin tüm alt boyutları arasında anlamı pozitif yönde güçlü (p<0,05) bir ilişki olduğu saptandı. Sosyal Desteğin aracı rolü incelendiğinde öz yeterlilik ve yaşamda anlam duyguları arasında sosyal desteğin kısmi aracı olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuç: Çalışmada incelenen kavramların birbirini pozitif yönde güçlü bir şekilde etkilediği ve sosyal desteğin bir aracılık rolü üstlendiği görüldü. Bireylerin tedavi süreçleri bu ilişkiler kapsamında desteklenmeli ve ciddi ruhsal hastalık tanısı almış bireylerin yaşamda anlam ve öz yeterlilik düzeylerinin ilişkileri detaylı şekilde incelenmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Ciddi ruhsal hastalık, sosyal destek, öz yeterlilik, yaşamda anlam

Evaluation of Self-Sufficiency, Perceived Social Support, and Meaning in Life in Individuals Diagnosed with Serious Mental Illnesses

Objective: It was aimed to determine the levels of self-sufficiency, perceived social support, and meaning in life of individuals diagnosed with serious mental illnesses and to evaluate the relationships between these parameters. Methods: The sample of this descriptive study consisted of 168 individuals who were diagnosed with serious mental illnesses and volunteered to participate in the study, who applied to the Psychiatry Outpatient Clinic in July-October 2021. The data were collected with the Introductory Information Form, the Multidimensional Perceived Social Support (MDPSS), the General Self-Sufficiency (GSS), and the Meaning in Life Scales (MLS). The data were evaluated with Mann-Whitney U, Kruskall Wallis tests, Spearman Correlation, and Regression analysis, and the confidence interval was accepted as 95 and significance as p<0.05 in all analyzes. Results: The participants' levels of meaning in life, social support, and self-sufficiency were found to be moderate. When the ML and MDPSS scores were examined, a significant positive strong (p<0.05) relationship was found between all sub-dimensions of the scales. When the ML and GSS scores were examined, no relationship was found between the sub-dimension of seeking meaning in life and the sub-dimension of persistence, while a strong positive relationship was found between all other sub-dimensions (p<0.005). When the MDPSS and GSS scores were examined, a strong positive (p<0.05) relationship was found between all sub-dimensions of the scales. When the mediating role of Social Support was examined, it was concluded that social support was a partial mediator between self-sufficiency and feelings of meaning in life. Conclusion: It was seen that the concepts examined in the study affected each other in a positive way and social support played a mediating role. The treatment processes of individuals should be supported within the scope of these relationships, and the relationships between meaning in life and self-sufficiency levels of individuals diagnosed with serious mental illnesses should be examined in detail.

Keywords:

Serious mental ıllness, social support, self-sufficiency, meaning in life,

PDF

___

Argentzell E, Håkansson C, Eklund M. Experience of meaning in daily occupations among unemployed people with severe mental illness. Scand J Occup Ther. Advance online publication. 2012;19(1):49-58 doi: 10.3109/11038128.2010.540038
Bandura A, Wood RE. Effect of perceived controllability and performance standards on self-regulation of complex decision making. J Pers Soc Psychol. 1989;56:805–814 doi.org/10.1037/0022-3514.56.5.805
Bracke P, Christiaens W, Verhaeghe M. Self-Esteem, Self Efficacy, And The Balance Of Peer Support Among Persons With Chronic Mental Health Problems. J Appl Soc Psychol. 2008;38(2):436-459. doi.org/10.1111/j.1559-1816.2008.00312.x
Buzlu S. Şahin G. Ciddi Kronik Ruh Sağlığı Bozukluklarına Toplum Ruh Sağlığı Hemşireliği Yaklaşımı. Ünsal Barlas G, editör. Toplum Ruh Sağlığı Hemşireliği. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2018;62-7
Büyükçavdar PT. Sosyal Destek Algisi Ve Öz Yeterlilik Depresyonla Baş Etme Stratejileri Üzerine Etkisi [Tıpta Uzmanlık Tezi]. Erciyes, Türkiye: Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı; 2017
Çelik DN. Üniversite Öğrencilerinin Yaşamda Anlam Ve Yaşam Amaçları Arasındaki İlişki. Mediterranean Journal Of Humanities. 2016;6(1):133-141. Doı:10. 13114/MJH.2016119294
Demirdağ S, Kalafat S. Yaşamın Anlamı Ölçeği (YAÖ): Türkçeye Uyarlama, Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015;16(2):83-95. doi.org/10.17679/iuefd.16250801
Dewitz JS, Woolsey LM, Walsh, BW. College student retention: An exploration of the relationship between self-efficacy beliefs and purpose in life among college students. J Coll Stud Dev. 2009; 50:19–34 doı: 10.1353/csd.0.0049
Duman ZÇ, Aştı N, Üçok A, Kuşçu MK. Şizofreni Hastalarına Ve Ailelerine ‘Bağımsız Ve Sosyal Yaşam Becerileri Topluma Yeniden Katılım Programı’ Uygulaması. İzlenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2007;8(2):91-101
Eker D, Akar H, Yaldız H. Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin Gözden Geçirilmiş Formunun Faktör Yapısı. Geçerlik Ve Güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 2001;12(1):17-25.
Eroğlu T. Toplum Ruh Sağlığı Merkezlerinde Takip Edilen Şizofreni Hastalarının Hastalıklarına İlişkin Bilgi Ve Görüşleri İle İlaç Uyum Ve Genel Öz Yeterlilik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara, Türkiye: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2018
Gökbayrak SN. Mental Health, Health Behaviors, Social Support, Selfefficacy And Disease: An Integrative Model [Doktora Tezi]. ABD: University Of Rhode Island; 2015
Jafary F, Farahbakhsh K, Shafiabadi A, Delavar A. Quality of life and menopause: Developing a theoretical model based on meaning in life, self-efficacy beliefs, and body image. Aging Ment Health. 2011;15(5): 630- 637, DOI: 10.1080/ 13607863.2010.548056
Jinhee S, Hyebeen, S, Eunhee C. Influence Of The Meaning In Life, Depression, And Social Support On The Suicidal Ideation Of Old Adult Hemodialysis Patients. J Korean Acad Community Health Nurs. 2020;31(3):279-289. doi.org/10.12799/jkachn.2020.31.3.279
Joseph DS. Exploring the relationship between self-efficacy beliefs and purpose in life (PhD dissertation). Columbus, ABD: Ohio State University; 2004
Kleim B, Vauth R, Adam G, ve ark. Algılanan damgalama, şizofrenide düşük öz-yeterliliği ve kötü başa çıkmayı öngörür. J Ment Health. 2008;17(5):482-491 DOI: 10.1080/09638230701506283
Kök H, Demir S. Şizofreni ve bipolar bozukluğu olan hastalarda içselleştirilmiş damgalanma, benlik saygısı ve algılanan sosyal destek. Cukurova Medical Journal. 2018 ;43:99-106. doi.org/10.17826/cumj.340622
Krause N. (2007). Longitudinal Study Of Social Support And Meaning İn Life. Psychol Aging. 2007;22(3):456-469. DOI: 10.1037/0882-7974.22.3.456
Küçük A. Psikoaktif Madde Kullanım Bozukluğu Tanısı Alan 18-24 Yaş Arası Gençlerde Yaşam Amacı Oluşturma Ve Yaşamda Anlam Bulma Düzeylerinin Belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Antalya, Türkiye: Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019
Leufstadius C, Erlandsson LK, Björkman T, Eklund M. Meaningfulness in daily occupation among individuals with persistent mental illness. J Occup Sci. 2008;15: 27–35. doi.org/10.1080/14427591.2008.9686604
Saltzman KM, Holahan CJ. Social support, self-efficacy, and depressive symptoms: an integrative model. J Soc Clin Psychol. 2002;21(3):311-320. doi.org/10.1521/jscp.21.3.309.22531
Sapancı A, Bahtiyar M. (2018). Adil Dünya İnanci, Sürekli Umut, Pozitif Ve Negatif Duygu Durumu Ve Sosyal Desteğin Yaşamda Anlami Yordama Gücü. Turkish Studies Educational Sciences. 2018;13(19):1537-1549. doi.org/10.7827/TurkishStudies.14075
Sezer S. Yaşamın Anlamı Konusuna Kuramsal Ve Psikometrik Çalışmalar Açısından Bir Bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2012;45(1):209-227.
Steger MF, Frazier P. Meaning İn Life: One Link İn The Chain From Religiousness To Wellbeing. J Couns Psychol. 2005;52(4):574-582. doi.org/10.1037/0022-0167.52.4.574
Tetri B, Juujärvi S. Self-Efficacy, Internet Self-Efficacy, And Proxy Efficacy As Predictors Of The Use Of Digital Social And Health Care Services Among Mental Health Service Users İn Finland: A Cross Sectional Study. Psychol Res Behav Manag. 2022;15(15):291–303. doi.org/10.2147/PRBM.S340867
Vauth R, Kleim B, Wirtz M, Corrigan P. Self-efficacy and empowerment as outcomes of self-stigmatizing and coping in schizophrenia. Psychiatry Res. 2007;150 (1): 71-80. DOI: 10.1016/j.psychres.2006.07.005
Yıldırım F, İlhan Öİ. Genel Özyeterlilik Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2010;21(4):301-308.