BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE DOĞUM YAPAN KADINLARIN DOĞUM ÖNCESİ BAKIM İÇERİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Amaç: Bu çalışmanın amacı doğum öncesi bakım hizmetlerinin nicelik ve nitelik olarak değerlendirilmesidir.Yöntem: Tanımlayıcı türdeki bu çalışmanın evrenini bir üniversite hastanesinde son bir yılda doğum yapan 2649 kadın oluşturmuştur. Çalışmaevreni bilinen örnekleme yöntemiyle; Şubat-Haziran 2017 tarihleri arasında kadın doğum servislerinde yatan, yeni doğum yapmış, araştırmayakatılmaya gönüllü 336 kadın üzerinde yürütülmüştür. Veriler sosyo-demografik özellikler, obstetrik özellikler, gebelikte alınan sağlık bakımı veeğitimi belirleme formları ile toplanmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistikler sayı, yüzde ve ortalama kullanılarak değerlendirilmiştir.Bulgular: Kadınların yaş ortalaması 28,92±5,71’dir. Gebelikte izlem sayısı ortalamasının 8,05±3,78 olduğu, %80,9’unun izlemlerinin hastanedeyapıldığı, %83,3’ünün hemşire ve ebeler tarafından izlendiği, %86’sının 14. haftadan önce izlemlerine başlandığı belirlenmiştir. Gebelikboyunca alınan sağlık hizmetlerinin çoğunluğu ultrasonografi, non-stres test ve kan testidir. Gebelik süresince en az eğitim alınan konular; ağızve diş sağlığı, sigara ve alkol kullanımı, vb. olarak saptanmıştır. Kadınların doğum sonu döneme hazırlıkta en çok anne sütü ve emzirme (%56,5)konusunda; yarısından daha azının ise yeni doğan bakımı, beslenme, aile planlaması, vb. ile ilgili konularda eğitim aldığı görülmüştür.Sonuç: Doğum öncesi bakım niteliği hala yeterli düzeyde olmayıp artırılması gereklidir. Sağlık personelinin doğum öncesi bakım hizmetlerininnicelik yanı sıra niteliği konusunda daha duyarlı olmalarına yönelik girişimler planlanmalıdır.

THE EVALUATION OF PRENATAL CARE CONTENT OF WOMEN GIVING BIRTH AT A UNIVERSITY HOSPITAL

Objective: The purpose of this study is to evaluate prenatal care services both qualitatively and quantitatively. Methods: Target population of the descriptive study consisted of 2649 women who had given birth at a university hospital within the past year. The study was implemented with 336 women had just given birth and been hospitalized in maternity services between February-June 2017 and volunteered to participate in the study using the sampling method with a known population. The data were collected with forms for sociodemographic characteristics, obstetrical characteristics, health care received during pregnancy and determination of education. The data were evaluated using descriptive statistics, number, percentage and mean. Results: Average age of the women was 28.92±5.71 years. It was determined that average number of follow-ups during pregnancy was 8.05±3.78 and 80.9% of them had their follow-ups at the hospital, 83.3% were followed by nurses and midwives and 86% were began to be followed before fourteenth week. Majority of healthcare services received throughout pregnancy were ultrasonography, non-stress test and blood test. The areas with minimum training throughout pregnancy were determined as mouth and dental health, smoking and alcohol abuse, etc. in pregnancy. It was determined that the women were mainly trained on breast milk and breastfeeding (56.5%) and less than half of them were trained on neonatal care, feeding, family planning, etc. in the preparation to the postpartum period. Conclusion: The quality of prenatal care remains insufficient and thus, it is required to increase it. It is suggested to plan interventions for the health staff to be more sensitive about the quantity and quality of prenatal care services.

PDF

___

1. Çatak B, Öner C, Oğuz İ, Gülay M, Özbek R, Baştürk S. Doğum öncesi bakım hizmetlerinin sahada izlemi ve değerlendirilmesi: Bursa örneği. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2014;18(2):63-69. doi:10.2399/tahd.14.00063
2. Kaya F, Serin Ö. Doğum öncesi bakımın niteliği. TJOD Derg. 2008;5(1):28-35.
3. Pirinçci E, Polat A, Köroğlu A, Kumru S. Bir üniversite hastanesinde doğum yapan kadınların doğum öncesi bakım alma durumu ve etkileyen faktörler. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2010;11(2):1-7.
4. WHO. Provision of effective antenatal care 2006. tarihinde http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/eff ective_antenatal_care.pdf 09 Nisan 2018’de erişildi.
5. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye, 2013. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf 09 Kasım 2018’de erişildi.
6. Terzioğlu F. Doğum öncesi bakım. Taşkın L ed. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, Genişletilmiş 13. Baskı, Ankara, Akademisyen Tıp Kitapevi; 2016: 187-188.
7. Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi, Yayın No: 924. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı,2014. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/dogumonubakim.pdf
8. Sönmez Y. Doğum öncesi bakım hizmetleri. STED. 2007;16(1):9-12.
9. Catak B, Ikiisik H, Kartal SB, Öner C, Uluç HH, Seğmen Ö. Evaluation of prenatal care in Istanbul: A populationbased study. Perinatal Journal. 2012;20:126-134. doi:10.2399/prn.12.0203003
10. Beşer E, Ergin F, Sönmez A. Aydın il merkezinde doğum öncesi bakım hizmetleri. Kor Hek. 2007;6(2):137-141.
11. Kılıç S, Uçar M, Temir P, ve ark. Hamile kadınlarda doğum öncesi bakım alma sıklığı ve bunu etkileyen faktörler. Kor Hek. 2007;6(2):91-97.
12. Özvarış SB., Akın A. Türkiye'de doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma 1998. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/turkiyede_dogum_onces i.pdf 09 Aralık 2018’de erişildi.
13. Kılıçaslan S, Şahin E. Edirne şehir merkezindeki son trimester gebelerin sosyodemografik, özellikleri yaşam kaliteleri, kaygı düzeyleri [Uzmanlık Tezi]. Edirne: Trakya Üniversitesi; 2008.
14. Joshi C, Torvaldsen S, Hodgson R, Hayen A. Factors associated with the use and quality of antenatal care in Nepal: a population-based study using the demographic and health survey data. BMC Pregnancy and Childbirth. 2014;14(1):94. doi:10.1186/1471-2393-14-94
15. Pervin J, Moran A, Rahman M, et al. Association of antenatal care with facility delivery and perinatal survival - a populationbased study in Bangladesh. BMC Pregnancy and Childbirth. 2012;12:111. doi:10.1186/1471-2393-12-111
16. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK. Ankara, Türkiye, 2008. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TNSA2008- AnaRapor.pdf
17. Çatak B, Aksan DA, Zencir M. Karabük toplum sağlığı merkezi bölgesinde doğum öncesi bakım hizmetlerinin nicelik ve niteliği. TAF Prev Med Bull. 2012;11(2):153-162. doi:10.5455/pmb.20110725054246
18. Omaç M, Güneş G, Karaoğlu L. Arapgir devlet hastanesine başvuran gebelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma durumları ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi (Haziran 2004-2005). Fırat Tıp Dergisi. 2009;14(2):115-119.
19. Yücel U, Çiçeklioğlu M, Öcek ZA, Taner Ş. İzmir’in Bornova ilçesinin üç semtinde yaşayan gebelerin doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanma düzeyi. TAF Prev Med Bull. 2015;14(5):370-377. doi:10.5455/pmb.1- 1428673248
20. Anya SE, Hydara A, Jaiteh LE. Antenatal care in The Gambia: missed opportunity for information, education and communication. BMC Pregnancy and Childbirth. 2008;8(1):9. doi:10.1186/1471-2393-8-9
21. Heaman MI, Sword WA, Akhtar-Danesh N, et al. Quality of prenatal care questionnaire: instrument development and testing. BMC Pregnancy and Childbirth. 2014;14(1):188. doi:10.1186/1471-2393-14-188
22. Ghosh R, Sharma AK. Intra- and inter-household differences in antenatal care, delivery practices and postnatal care between last neonatal deaths and last surviving children in a peri-urban area of India. J Biosoc Sci. 2010;42:511–530. doi:10.1017/S0021932010000040
23. Ciceklioglu M, Soyer MT, Ocek ZA. Factors associated with the utilization and content of prenatal care in a western urban district of Turkey. Int J Qual Health Care. 2005;17(6):533-539. doi:10.1093/intqhc/mzi076
24. Kılıç M. Doğum öncesi bakım almayı etkileyen faktörlerin çoklu analizi: bir İç Anadolu örneği. J Clin Anal Med. 2014;5(6):498-502. doi:10.4328/JCAM.1575
25. Mirkovic KR, Lathrop E, Hulland EN, et al. Quality and uptake of antenatal and postnatal care in Haiti. BMC Pregnancy and Childbirth. 2017;17(1):52. doi:10.1186/s12884-016-1202-7
26. World Health Organization (WHO) Recommendations on Antenatal Care for a Positive Pregnancy Experience. Geneva, Switzerland: World Health Organization. 2016.
27. Yanıkkerem E, Mutlu S. Maternal obezitenin sonuçları ve önleme stratejileri. TAF Prev Med Bull. 2012;11(3):353-364. doi:10.5455/pmb.1-1325850422
28. Yılmaz L, Koruk F, Koruk İ. Şanlıurfa’da bir devlet hastanesinde doğum yapmış kadınların doğum öncesi bakım hizmetlerini alma durumu, bu hizmetlerin niteliği ve etkileyen faktörler. Mersin Univ Saglık Bilim Derg. 2018;11(2):209-218.
29. Benova L, Tunçalp Ö, Moran AC, Campbell OMR. Not just a number: examining coverage and content of antenatal care in low-income and middle-income countries. BMJ Glob Health. 2018;3(2):e000779. doi:10.1136/bmjgh-2018- 000779
30. Aydemir H, Hazar H.U. Düşük riskli, riskli, yüksek riskli gebelik ve ebenin rolü, Gümüşane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;3(2):815-833.