Gebelerde Algılanan Sosyal Destek Düzeyi ve Etkileyen Faktörler
Amaç: Çalışma, gebelerin algılanan sosyal destek düzeyi ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan araştırmada örneklemi zihinsel engeli olmayan, okuma-yazma bilen, gebelikle ilgili herhangi bir riski bulunmayan 329 gebe oluşturmuştur. Araştırma öncesinde ilgili kurum ve kişilerden etik izinler alınmıştır. Veriler Sağlık Bakanlığı Risk Değerlendirme Formu, Gebe Tanılama Formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) ile gebelerle yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzde, ortalama, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Bulgular: Gebelerin %64.4’ü doğum öncesi bakımda eğitim almadığı, %71.4’ünün gebeliğinin planlı olduğu bulunmuştur. Gebeliği planlı olanların tamamına yakını ilk trimestırda doğum öncesi bakım almıştır. Gebelerin ÇBASDÖ toplam puan ortalaması 53.86±20.21’dır. Ölçeğin Aile Desteği alt boyutu puan ortalaması 23.06±5.75 puan olup en yüksek düzeyde saptanmıştır. Aile desteği ile gebelerin yaşı, çalışma durumu, aile tipi, gebelik haftası, gebeliğin planlı olma durumu, eşin eğitim durumu ve sosyal güvence varlığı arasında istatistiksel olarak anlamlı fark tespit edilmiştir (p
Perceived Level of Social Support among Pregnant Women and Affecting Factors
Aim: This descriptive study was carried out to determine the perceived social support level of pregnant women and factors affecting them. Methods: The sample consisted of 329 pregnant women who had no mental disabilities, were literate and had no risks in pregnancy. Prior to the research, ethical permission was obtained from the relevant institutions and individuals. The data were collected by using the Risk Assessment Form of the Ministry of Health, the Pregnant Diagnosis Form and the Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS). The data collected were analyzed using the percentage, means, and the Mann Whitney U and Kruskal Wallis tests. Results: It was found that the majority of pregnant women (64.4%) did not receive education in prenatal care, and 71.4% of the pregnancies were not planned. Almost all of those who had a planned pregnancy took prenatal care in the first trimester. The total average of MSPSS for pregnant women was 53.86±20.21. The family support subscale of the scale was 23.06±5.75 and was the highest. A significant difference was found between family support and age, work status, family type, and gestational week of the pregnancy, whether the pregnancy was planned, the education level of the spouse and the social security of the women under study (p
___
- 1. Çalık YK, Aktaş S. Gebelikte depresyon: Sıklık, risk faktörleri ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2011;3(1):142-62. Available from: http://www.cappsy.org/archives/vol3/no1/cap_03_07.pdf
- 2. Vırıt OT, Akbaş ET, Savaş HT, Sertbaş GT, Kandemir HT. Gebelikte depresyon ve kaygı düzeylerinin sosyal destek ile ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2008;45(1):9. Available from: http://psycnet.apa.org/ record/2008-17733-003
- 3. Yıldırım İ. Algılanan sosyal destek ölçeği’nin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 1997;13(1):81- 7. Available from: http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/ makaleler/1180-published.pdf
- 4. Perry SE, Hockenberry MJ, Lowdermik DL, Wilson D. Maternal Child Nursing Care. 4nd ed. Mosby Elsevier; 2010.
- 5. Ricci SS, Kyle T. Maternity and Pediatric Nursing. Wolters Kluwer Health; 2009.
- 6. Youngkin E, Davis M. Women A Primary Care Clinical Guide. 3nd ed. Practice Hall, New Jersey; 2004.
- 7. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. 13th ed. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2016.
- 8. Okanlı A, Tortumluoğlu G, Kırpınar İ. Gebe kadınların ailelerinden algıladıkları sosyal destek ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2003;4(2):98-105. Available from: https:// search.proquest.com/openview/3219e889a1dbd83f334bcfad2fb7408a /1?pq-origsite=gscholar&cbl=136214
- 9. Baklaya AN. Postpartum dönemde annelerin bakım gereksinimleri ve ebe-hemşirenin rolü. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2002;6:42-9. Available from: http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/ makale/614.pdf
- 10. Webster J, Linnane J, Dibley L, Hinson J, Starrenburg S, Roberts J. Measuring social support in pregnancy: can it be simple and meaningful?. Birth: Issues In Perinatal Care. 2000;27(2):97-103. doi: 10.1046/j.1523-536x.2000.00097.x
- 11. Murray S, McKinney E. Foundations of Maternal-Newborn and Women’s Health Nursing. 5nd ed. Saunders Elsevier; 2010.
- 12. Bingöl TT, Tel HT. Postpartum dönemdeki kadınlarda algılanan sosyal destek ve depresyon düzeyleri ile etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007;10(3):1. Available from: http:// dergipark.gov.tr/download/article-file/29366
- 13. Yıldırım A, Hacıhasanoğlu R, Karakurt P. The relationship between postpartum depression and social support and affecting factors. International Journal of Human Sciences. 2011;8(1):31. Available from: https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/ view/1013/645
- 14. Hung C, Chung H. The effects of postpartum stress and social support on postpartum women’s health status. Journal Of Advanced Nursing. 2001;36(5):676-84. doi: 10.1046/j.1365-2648.2001.02032.x.
- 15. Gilbert ES, Harmon JS. Manual of High Risk Pregnancy & Delivery. 2rd ed. New York: Mosby; 2002.
- 16. Aksakallı M, Çapık AT, Ejder Alpay ST, Pasinlioğlu T, Bayram S. Loğusaların destek ihtiyaçlarının ve doğum sonu dönemde alınan destek düzeylerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2012;3(3):129. doi: 10.5505/phd.2012.57441.
- 17. Mermer G, Bilge A, Yücel U, Çeber E. Gebelik ve doğum sonrası dönemde sosyal destek algısı düzeylerinin incelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2010;1(2):71-76. Available from: http://www. journalagent.com/phd/pdfs/PHD_1_2_71_76.pdf
- 18. Baheiraei A, Mirghafourvand M, Charandabi SM, Mohammadi E, Nedjat S. Health-promoting behaviors and social support in Iranian women of reproductive age: A sequential explanatory mixed methods study. International Journal Of Public Health. 2014;59(3):465-73. doi: 10.1007/s00038-013-0513-y.
- 19. Harley K, Eskenazi B. Time in the united states, social support and health behaviors during pregnancy among women of Mexican descent. Social Science & Medicine. 2006;62(12):3048-61. doi: 10.1016/j. socscimed.2005.11.036.
- 20. Zimet G, Dahlem NW, Zimet SG, Farley GK. The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment. 1988; 52(1): 30-41. doi: 10.1207/s15327752jpa5201_2
- 21. Eker D, Arkar H, Yaldız H. Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 2001;12(1):17-25. Available from: http://www.turkpsikiyatri.com/c12s1/cokboyutlualgilanan.pdf
- 22. Karataş T, Mete S. Gebelikte bulantı kusma sorunu yaşama durumu ile sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2012;5(2):47-52. Available from: http://hdl.handle.net/20.500.12397/4527
- 23. Metin A, Pasinlioğlu T. Gebelerin algıladıkları sosyal destek ile prenatal bağlanma arasındaki ilişki. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi. 2016;5. doi: 10.17367/JACSD.2016516857.
- 24. Şen S, Egelioğlu Cetişli N, Saruhan A. Göçün gebelikteki depresyon, kaygı düzeyi ve sosyal destekle ilişkisi. International Journal of Human Sciences. 2012;(9)2:1-13. Available from: https://www.academia. edu/8046765/G%C3%B6%C3%A7%C3%BCn_gebelikteki_depresyon_ kayg%C4%B1_d%C3%BCzeyi_ve_sosyal_destekle_ili%C5%9Fkisi
- 25. Yılmaz F, Pasinlioğlu T. Gebelerde algılanan sosyal destek ile gebeliğe ve anneliğe uyum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi. 2014;1. doi: 10.17367/JACSD.2014019294.
- 26. Özdemir F, Bodur S, Nazik E, Nazik H, Kanbur A. Hiperemezis gravidarum tanısı alan gebelerin sosyal destek düzeyinin belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2010;9(5):463-70. Available from:https://www.ejmanager.com/mnstemps/1/khb_009_05-463.pdf
- 27. Şentürk V. Gebelik ve doğum sonrası dönemde sık görülen ruhsal bozukluklar. Kriz Dergisi. 2008;16(1):25-34. Available from: http:// acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/3754/
- 28. Arıkan D, Kahriman İ. Yenidoğan bebeği olan primipar annelerin ailelerinden algıladıkları sosyal desteğin sorun çözme becerilerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2002;5,60-7. Available from: http://dergipark.gov.tr/ataunihem/issue/2621/33732
- 29. Oruçlu D. Diyarbakır Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Antenatal Kliniğinde Yatan Riskli Gebelerde Algılanan Sosyal Destek İle Stresle Başetme Düzeyleri Arasındaki İlişki [master’s thesis]. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2011.
- 30. Türkoğlu NT, Çelik Sis AT, Pasinlioğlu T. Annelerin doğum sonrası sosyal destek ihtiyaçlarının ve alınan desteğin belirlenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2014;11(1):18-24.
- 31. Available from: http://www.kuhead.org/jvi.aspx?pdir=kuhead&plng=t ur&un=KUHEAD-28247
- 32. Yılmaz SD, Beji NK. Gebelerin stresle başa çıkma, depresyon ve prenatal bağlanma düzeyleri ve bunları etkileyen faktörler. Genel Tıp Dergisi. 2010;20(3):99-108. Available from: http://www.geneltip.org/upload/ sayi/65/GTD-00523.pdf
- 33. Özcan H, Kızılkaya Beji N. Gümüşhane il merkezindeki gebelerin sağlık uygulamaları. Perinatoloji Dergisi. 2015;23(1):13-9. doi:10.2399/ prn.15.0231003.
- 34. Chou FH, Kuo SH, Wang RH. A longitudinal study of nausea and vomiting, fatigue and perceived stress in, and social support for pregnant women through the three trimesters. Kaohsiung J Med Sci. 2008;24(6):306-14. doi: 10.1016/S1607-551X(08)70157-8.
- 35. Charlan D, Kroelinger MA, Kathryn S. Partner support and pregnancy wantedness. Birth Berkeley Calif. 2000;27(2):112-9. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11251489