Fibromiyalji sendromu tanısı alan ve almayan hastaların erken dönem uyumsuz şemalar açısından karşılaştırılması
Çalışmanın amacı, fibromiyalji sendromu (FMS) ile erken dönem uyumsuz şemalar arasındaki ilişkiyiincelemektir. Çalışmanın örneklemi, araştırmaya katılma ölçütlerini karşılayan 153’ü klinik ve 153’ükontrol olmak üzere yaşları 20-65 arasında değişen, 306 kişiden oluşmaktadır. Klinik gruptaki katılımcıların 139’u (%90.8) kadın, 14’ü (%9.2) erkek, kontrol grubundaki katılımcıların ise 135’i (%88.2)kadın, 18’i (%11.8) erkektir. Katılımcılara çalışma kapsamında gönüllü katılım formu imzalatılmış, Young Şema Ölçeği ve Fibromiyalji Etki Anketi uygulanmıştır. Yapılan analizlerde klinik ve kontrol grubunun erken dönem uyumsuz şemalar açısından anlamlı şekilde farklılaştığı görülmüş, klinik ve kontrolgrubundaki bu farklılaşmanın %55’inin erken dönem uyumsuz şemalar tarafından açıklandığı saptanmıştır. Bununla beraber FMS tanılı hastaların, tanı almayanlara göre, iç içe geçme/bağımlılık, başarısızlık, dayanıksızlık, terk edilme, duygusal yoksunluk, kusurluluk, sosyal izolasyon/güvensizlik, karamsarlık, duyguları bastırma, yüksek standartlar, cezalandırma, kendini feda ve onay arayıcılık şemalarındandaha yüksek, ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim şemasından ise daha düşük puanlar aldığı bulgusuna ulaşılmıştır. Çalışmada FMS hastalarının diğer bütün erken dönem uyumsuz şemalardan daha yüksek puanalırken, ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim şemasından daha düşük puan almasında hastaların kendileriniayrıcalıklı görmeyen, dürtülerini aşırı kontrol eden ve baskılayan, duygularını ifade etmede ve haklarınısavunmada zorluk yaşayan yapıya sahip olmalarının etkili olduğu düşünülmektedir.
A comparison of patients diagnosed with fibromyalgia syndrome and patients diagnosed without fibromyalgia syndrome in terms of early maladaptive schemas
The goal of this research was to analyze the relationship between fibromyalgia syndrome (FMS) and early maladaptive schemas. The sample of the study consisted of 306 participants, 153 being in the treatment group and 153 being in the control group, with an age range between 20-65 and who have met the criteria for participating in the research. 139 (90.8%) of the participants in the treatment group were women, and 14 (9.2%) were men. 135 (88.2%) of the participants in the control group were women, and 18 (11.8%) were men. The participants signed a voluntary participation form, and the Young Schema Questionnaire Short Form (YSQ–SF3) and the Fibromyalgia Impact Questionnaire Scale (FIQ) were applied. In the conducted analyses, the included group had a significant impact on early maladaptive schema areas, and the group variable (treatment-control) accounted for 55% of the variance on the schemas. Also, it was found that patients with FMS diagnosis, as opposed to undiagnosed patients, leaned more towards enmeshment/dependence, failure, vulnerability to harm, abandonment, emotional deprivation, defectiveness, social isolation/mistrust, pessimism, emotional inhibition, unrelenting standards, punitiveness, self-sacrifice, and approval-seeking schemas while leaning less towards the entitlement/insufficient self-control schema area. In the study, it was found that FMS patients leaned more towards all schemas except entitlement/insufficient self-control. It is thought that FMS patients not seeing themselves as entitled, excessively controlling and repressing their impulses, experiencing difficulties when expressing emotions and defending their rights was influential in their lesser leaning towards the entitlement/insufficient self-control schema.
___
- Arnorld, L. M., Clauw, D. J. ve McCarberg, B. H. (2011). Improving the recognition and diagnosis of fibromyalgia. Mayo Clinic Proceeding, 86(5), 457-464.
- Bae, S. ve Lee, J. (2004). Cross cultural adaptation and validation of the Korean Fibromyalgia Impact Questionnaire in women patients with fibromyalgia for clinical research. Quality of Life Research, 13(4), 857-861.
- Bailleux, S., Romo, L., Kindynis, S., Radtchenko, A. ve Debray, Q. (2008). Study of the bonds between early maladaptive schemas and strategies of coping (among alcohol-dependent patients and depressed patients). Journal de Thérapie Comportementale et Cognitive, 18(1), 19-25.
- Benk, A. (2006). Üniversite öğrencilerinde mükemmeliyetçi kişilik özelliğinin psikolojik belirtilerle ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Bilgici, A., Akdeniz, O., Güz, H. ve Ulusoy, H. (2005). Fibromiyalji sendromunda depresyon ve sosyal uyumun rolü. Türk Fiziksel Tıp Rehabilitasyon Dergisi, 51(3), 98-102.
- Blumer, D. ve Heilbronn, M. (1981). The pain prone disorder: A clinical and psychological profile. Psychosomatics, 22(5), 395-402.
- Burckhardt, C. S., Clark, S. R. ve Bennett, R. M. (1991). The fibromyalgia impact questionnaire: development and validation. The Journal of Rheumatology, 18, 728- 733.
- Buskila, D. ve Neuman, M. (1996). Assessing functional disability and health status of women with fibromyalgia: Validation of a Hebrew version of the Fibromyalgia Impact Questionnaire. Journal of Rheumatology, 23(5), 903-906.
- Büyükbayraktar, Ç. (2011). Üniversite öğrencilerinde mükemmeliyetçilik ve öfke ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Doğan, S. ve Kesici, Ş. (2016). Üstün yetenekli öğrencilerin psikolojik ihtiyaçlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 5(8), 45-81.
- Dönmez, A. ve Erdoğan, N. (2010). Fibromiyalji sendromu. İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Anabilim Dalı.
- Evren, B., Evren, C., Yapıcı, A. ve Hoşafçı Güler, M. (2005). Fibromiyalji hastalarında ağrı şiddeti ile psikiyatrik belirtiler arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6(2), 69-74.
- Güleç, H., Sayar, K., Topbaş, M. ve Karakucak, M., (2004). Fibromiyalji sendromlu olan kadınlarda aleksitimi ve öfke. Türk Psikiyatri Dergisi, 15(3), 191-198.
- Güner, O. (2013). 10-16 yaş çocuk ve ergenler için erken dönem uyumsuz şema ölçekler takımı (ÇEŞÖT) geçerlik, güvenirlik ve norm çalışması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Güven, A. Z., Kulpanza, E. ve Gündüz, O. H. (2005). Depression and psychosocial factors in Turkish women with fibromyalgia syndrome. European Journal of Physical and Rehabilitation Medicine, 41(4), 309-313.
- Hayta, E., Doğan, Ö. T., Doğan, S. C., Akdeniz, D. Ş., Karakaşlı, S. ve Hizmetli, S. (2010). Fibromiyalji tanısı konan 100 kadın olgunun klinik özellikleri. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 32, 74-79.
- Hedin, P. J., Harnne, M., Burckhardt, C. S. ve EngstormLaurent, A. (1995). The fibromyalgia impact questionnaire, a Swedish translation of a new tool for evaluation of the fibromyalgia patient. Scandinavian Journal of Rheumatology, 24, 69-75.
- Jovev, M. ve Jackson, H. J. (2004). Early maladaptive schemas in personality disordered individuals. Journal of Personality Disorders, 18(5), 467-478.
- Kapçı, E. G. ve Hamamcı, Z. (2010). Aile işlevi ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişki: Erken dönem uyum bozucu şemaların aracı rolü. Klinik Psikiyatri Dergisi, 13,127-136.
- Kaya, E., Erden, D., Kayar, A. H. ve Kıralp, M. Z. (2010). Fibromiyalji sendromu olan kadın hastalarda aleksitimi, mizaç ve karakter özellikleri. Türk Fiziksel Tıp Rehabilitasyon Dergisi, 56(3), 105-110.
- Kırkpınar, İ., Deveci, E., Çamur, D. Z. ve Kılıç, A. (2014). Somatoform bozukluğu olan hastalarda erken dönem uyumsuz şemalar. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 3(2), 84-93.
- Kim, Y., Lea, S. ve Park, K. (2002). Validation of a Korean version of the Fibromyalgia Impact Questionnaire. Journal of Korean Medical Science, 17, 220-224.
- Köse, B. (2009). Early maladaptive schemas and well-being with the moderator effect of balanced integration differentiation model (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
- Köse Karaca, B. (2014). The effects of young schema domains, young maladaptive coping styles, and young parenting styles on working alliance among supervisors, therapists, and the clients (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
- Köse Karaca, B. (2015). Therapeutic alliance among supervisor, therapist, and client trio and schema concept as the affecting factor: A case analysis. Ayna Clinical Psychology Journal, 2(2), 13-39.
- Madenci, E., Herken, H., Keven, S., Yağız, E. ve Gürsoy, S. (2007). Fibromiyalji sendromlu hastalarda aleksitimi. Türkiye Klinikleri Dergisi, 27, 32-35.
- Nordahl, H. M. ve Stiles, T. C. (2007). Personality styles in patients with fibromyalgia, major depression and healthy controls. Annals of General Psychiatry, 9, 6-9.
- Offenbaecher, M., Waltz M. ve Schoeps P. (2000). Validation of a German version of the Fibromyalgia Impact Questionnaire. Journal of Rheumatology, 27(8), 1984-88.
- Perrot, S., Dumont, D., Guillemin, F., Pouchot, J. ve Coste, J. (2003). Quality of life in women with fibromyalgia syndrome: Validation of the QIF, the French version of the Fibromyalgia Impact Questionnaire. Journal of Rheumatology, 30(5), 1054-1059.
- Rivera, J. ve Gonzalez, T. (2004). The fibromyalgia impact questionnaire: A validated Spanish version to assess the health status in women with fibromyalgia. Clinical & Experimental Rheumatology, 22(5), 554-560.
- Saariaho, A. S., Saariaho, T. H., Mattila, A. K., Karukivi, M. ve Joukamaa, M. I. (2015). Alexithymia and early maladaptive schemas in chronic pain patients. Scandinavian Journal of Psychology, 56(4), 428-437.
- Saariaho, T. H., Saariaho, A. S., Karila, I. A. ve Joukamaa, M. I. (2011). Early maladaptive schemas in Finnish adult chronic pain patients and a control sample. Scandinavian Journal of Psychology, 52(2), 146-153.
- Saariaho, T., Saariaho, A., Karila, I. ve Joukamaa, M. (2010). Early maladaptive schemas in Finnish adult chronic male and female pain patients. Scandinavian Journal of Pain, 1(4), 196-202.
- Saariaho, T., Saariaho, A., Karila, I. ve Joukamaa, M. (2012). Early maladaptive schema factors, chronic pain and depressiveness: A study with 271 chronic pain patients and 331 control participants. Clinical Psychology & Psychotherapy, 19(3), 214-223.
- Sarmer, S., Ergin, S. ve Yavuzer, G. (2000). The validity and reliability of the Turkish version of the Fibromyalgia Impact Questionnaire. Rheumatology International, 20, 9-12.
- Sarzi-Puttini, P., Atzeni, F., Fiorini, T., Panni, B., Randisi, G., Turiel, M. ve Carrabba M. (2003). Validation of an Italian version of the Fibromyalgia Impact Questionnaire (FIQ-I). Clinical & Experimental Rheumatology, 21(4), 459-464.
- Shahamat, F. (2011). Predicting general health symptoms (somatization, anxiety, depression) from early maladaptive schemas. Journal of Psychology, 5(20),103-124.
- Sivas, F. A., Başkan B. M. ve Aktekin L. A. (2009). Fibromiyalji hastalarında depresyon, uyku bozukluğu ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 55, 8-12.
- Soygüt, G., Karaosmanoğlu, A. ve Çakır, Z. (2009). Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Young Şema Ölçeği Kısa Form 3’ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(1), 75- 84.
- Stopa, L., Thorne, P., Waters, A. ve Preston, J. (2001). Are the short and long forms of the Young schema questionnaire comparable and how well does each version predict psychopathology scores? Journal of Cognitive Therapy, 15(3), 253-272.
- Tander, B., Akyol, Y., Durmuş, D., Alaylı, G., Cengiz, K., İlhanlı, İ., Ulus, Y. ve Cantürk, F. (2010). Bone mineral density and depression in premenopausal women with primary fibromyalgia syndrome. Turkish Journal of Rheumatology, 25, 105-109.
- Tekintaş, N. S. (2018). Majör depresif bozukluk ve fibromiyalji sendromu hastalarında işlevsel somatik semptomların belirleyicileri (Tıpta uzmanlık tezi). Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul.
- Welburn, K. R., Coristine, M., Dagg, P., Pontefract, A. ve Jordan, S. (2002). The schema questionnaire-short form: Factor analysis and relationship between schemas and symptoms. Cognitive Therapy and Research, 26(4), 519-530.
- Wolfe, F., Ross, K., Anderson J, Russel I. J. ve Hebert, L. (1995). The prevalence and characteristics of fibromyalgia in the general population. Arthritis & Rheumatism, 38(1), 19-28.
- Wolfe, F., Smythe, H. A., Yunus, M. B., Bennett, R. M., Bombardier, C., Goldenberg, D. L. ve ark. (1990). The American college of rheumatology 1990 criteria for the classification of fibromyalgia. Report of the multicenter criteria committee. Arthritis and rheumatism, 33, 160- 172.
- Young, J. E. (1999). Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach. Professional Resource Press.
- Young, J. E., Klosko, J. S. ve Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner’s guide. The Guilford Press.
- Young, J. E., Klosko, J. S. ve Weishaar, M. E. (2009). Şema terapi (T.V. Soylu, Çev.). Litera Yayıncılık.
- Young, J., Norman, S. ve Thomas, J. (1995). Schema questionnaire. Journal of Cognitive Therapy and Research, 19, 295-321.
- Young, J. ve Rygh, J. (1994). Young-Rygh Avoidance Inventory. Cognitive Therapy Center of New York.
- Yunus B. M., Masi, A. T. ve Aldağ, J. C. (1989). A controlled study of primary fibromyalgia syndrome: Features and association with other functional syndromes. The Journal of Rheumatology, 16(19), 62-71.