Kübra Meltem KARAOĞLU, AYŞEGÜL DURAK BATIGÜN

Ekonomik güçlük ve intihar olasılığı arasındaki ilişkide algılanan stres, problem çözme becerileri ve evlilik uyumunun aracı rolü

Bu çalışmanın temel amacı, evli bireylerin algıladıkları ekonomik güçlük ile intihar olasılığı arasındaki ilişkide algılanan stres, evlilik uyumu ve problem çözme becerilerinin aracı rolünü belirlemektir. Ayrıca, cinsiyet ve eğitim düzeyi gibi demografik değişkenler ile intihar olasılığı arasındaki ilişkilerin belirlenmesi de çalışmanın ikinci amacıdır. Çeşitli illerde ikamet etmekte olan20-60 yaş arası 307 evli birey örneklem grubunu oluşturmaktadır. Katılımcıların 173’ü (%56.4)kadın, 134’ü (%43.6) erkektir. Ekonomik Güçlükler İndeksi, İntihar Olasılığı Ölçeği, ProblemÇözme Becerileri Envanteri, Evlilik Uyumu Ölçeği ve Algılanan Stres Ölçeği veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Analizler sonucunda, problem çözme becerileri, evlilik uyumu ve algılanan stresin, hem toplam aylık gelir ve intihar olasılığı arasındaki ilişkide hem de ekonomikbaskı ve intihar olasılığı arasındaki ilişkide kısmi aracılık rolünün bulunduğu belirlenmiştir. Çalışmada cinsiyet ve eğitim düzeyi değişkenlerinin intihar olasılığı ile ilişkisine de bakılmış, cinsiyet açısından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Ancak, ilköğretim ve lise mezunlarının intiharolasılığı puanlarının üniversite ve üzerinde eğitim alanlardan anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bulgular, intihar olasılığının değerlendirilmesinde bireylerin yaşadıkları ekonomik güçlüklerin yanı sıra, problem çözme becerilerindeki yetersizlik, düşük evlilik uyumu vealgılanan stresin de göz önünde bulundurulması gerektiğini göstermektedir. Elde edilen bulguların, terapilerin yapılandırılması aşamalarında ruh sağlığı çalışanlarına değerli ipuçları sağlayabileceği düşünülmektedir.

The mediating role of perceived stress, problem solving skills and marital adjustment in the relationship between economic hardship and suicide probability

The aim of the study was to determine the mediating role of perceived stress, marital adjustment, and problem-solving skills in the relationship between the economic hardship perceived by married individuals and the suicide probability. In addition, determining the relationship between demographic variables such as gender, education level and suicide probability was the second aim of the study. 307 married individuals between the ages of 20 and 60, who live in various provinces, constitute the sample group. 173 (56.4%) of the participants are women and 134 (43.6%) are men. Data were collected using the Economic Hardship Scale, Suicide Probability Scale, Problem Solving Skills Inventory, Marital Adjustment Scale and Perceived Stress Scale. It was found that problem solving skills, marital adjustment and perceived stress had a partial mediating role both in the relationship between total monthly income and suicide probability, and in the relationship between economic pressure and suicide probability. The relationship between gender and education level and the probability of suicide was also examined, and no significant difference was found in terms of gender. However, suicide probability scores of primary and high school graduates were found to be significantly higher than those who had university education and above. Findings suggests that besides the economic difficulties, inadequate problem-solving skills, low marital adjustment, and perceived stress should be taken into consideration in evaluating the probability of suicide. It is thought that the findings can provide valuable clues to mental health professionals during the structuring of the therapies.

PDF

___

Aihara, H. ve Iki, M. (2003). An ecological study of the relations between the recent high suicide rates and economic and demographic factors in Japan. Journal of Epidemiology, 13(1), 56-61.
Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator– mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173.
Batıgün, A. D. (2005). İntihar olasılığı: Yaşamı sürdürme nedenleri, umutsuzluk ve yalnızlık açısından bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(1), 29-39.
Batıgün, A. D. ve Şahin, N. H. (2003). Öfke, dürtüsellik ve problem çözme becerilerindeki yetersizlik gençlik intiharlarının habercisi olabilir mi. Türk Psikoloji Dergisi, 18(51), 37-52.
Baumert, J., Schneider, B., Lukaschek, K., Emeny, R. T., Meisinger, C., Erazo, N. ve Ladwig, K. H. (2014). Adverse conditions at the workplace are associated with increased suicide risk. Journal of Psychiatric Research, 57, 90-95.
Beautrais, A. L., Joyce, P. R. ve Mulder, R. T. (1996). Risk factors for serious suicide attempts among youths aged 13 through 24 years. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 35(9), 1174-1182.
Borges, G., Nock, M. K., Abad, J. M. H., Hwang, I., Sampson, N. A., Alonso, J. ve Bruffaerts, R. (2010). Twelve month prevalence of and risk factors for suicide attempts in the WHO World mental health surveys. The Journal of Clinical Psychiatry, 71(12), 1617.
Burley, K. A. (1995). Family variables as mediators of the relationship between work-family conflict and marital adjustment among dual-career men and women. The Journal of Social Psychology, 135(4), 483-497.
Chang, S. S., Gunnell, D., Sterne, J. A., Lu, T. H. ve Cheng, A. T. (2009). Was the economic crisis 1997- 1998 responsible for rising suicide rates in East/Southeast Asia? A time-trend analysis for Japan, Hong Kong, South Korea, Taiwan, Singapore and Thailand. Social Science & Medicine, 68(7), 1322- 1331.
Cohen, S., Kamarck, T. ve Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 385-396.
Conger, R. D. ve Elder Jr, G. H. (1994). Families in troubled times: The Iowa youth and families project. Adapting to Change in Rural America, 3-19.
Conger, R. D., Elder, G. H., Lorenz, F. O., Conger, K. J., Simons, R. L., Whitbeck, L. B., Huck, S. ve Melby, J. N. (1990). Linking economic hardship to marital quality and instability. Journal of Marriage and the Family, 52, 643-656.
Cull, J. G. ve Gill, W. S. (1988). Suicide probability scale (SPS). Western Psychological Services.
Çolak, B. ve Devrimci Özgüven, H. (2019). Psikiyatrik hastalıklarda intihar davranışı. İntiharı anlama ve müdahale-temel kitap. Devrimci Özgüven H., Sercan M. (Ed), Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, s. 111-133.
D'Zurilla, T. J. ve Maydeu-Olivares, A. (1995). Conceptual and methodological issues in social problemsolving assessment. Behavior Therapy, 26(3), 409-432.
D'Zurilla, T. J., Chang, E. C., Nottingham IV, E. J. ve Faccini, L. (1998). Social problem‐solving deficits and hopelessness, depression, and suicidal risk in college students and psychiatric inpatients. Journal of Clinical Psychology, 54(8), 1091-1107.
Deniz, I., Ersöz, A. G., İldeş, N. ve Türkarslan, N. (2001). 1995-2000 yılları resmi kayıtlarından Batman'da gerçekleşen intihar ve intihar girişimleri üzerine bir inceleme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 4(4).
Deveci, A., Aydemir, O. ve Mızrak, S. (2005). İntihar girişiminde bulunanlarda sosyo-demografik özellikler, stres etmenleri ve ruhsal bozukluklar. Kriz Dergisi, 13, 1-9.
Devrimci Özgüven, H. ve Sayıl, I. (2003). Suicide attempts in Turkey: Results of the WHO-EURO multicentre study on suicidal behaviour. The Canadian Journal of Psychiatry, 48(5), 324-329.
Dilsiz, A. ve Dilsiz, F. (1993). İntihar girişimlerinde belirtilen nedenler. Kriz Dergisi, 1, 124-128.
Drentea, P. (2000). Age, debt and anxiety. Journal of Health and Social Behavior, 41, 437-450.
Erbek, E., Beştepe, E., Akar, H., Eradamlar, N. ve Alpkan, R. L. (2005). Evlilik uyumu. Düşünen Adam, 18(1), 39-47.
Ergül, A. ve Güre, A. (2012). Perceived economic strain and parent-adolescent relationships: The adolescent's and parents' perspective. XXX. International Congress of Psychology (ICP), Cape Town- South Africa, 22-27 July, Oral Presentation.
Eskin, M. (1993). Reliability of the Turkish version of the perceived social support from friends and family scales, scale for interpersonal behavior, and suicide probability scale. Journal of Clinical Psychology, 49(4), 515-522.
Eskin, M., Akoğlu, A. ve Uygur, B. (2006). Ayaktan tedavi edilen psikiyatri hastalarında travmatik yaşam olayları ve sorun çözme becerileri: İntihar davranışıyla ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(4), 266-275.
Feskanich, D., Hastrup, J. L., Marshall, J. R., Colditz, G. A., Stampfer, M. J., Willett, W. C. ve Kawachi, I. (2002). Stress and suicide in the nurses' health study. Journal of Epidemiology & Community Health, 56(2), 95-98.
Fincham, F. D. ve Beach, S. R. (1999). Conflict in marriage: Implications for working with couples. Annual Review of Psychology, 50(1), 47-77.
Heppner, P. P. ve Petersen, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem-solving inventory. Journal of Counseling Psychology, 29(1), 66.
Hraba, J., Lorenz, F. O. ve Pechačová, Z. (2000). Family stress during the Czech transformation. Journal of Marriage and Family, 62(2), 520-531.
Kinnunen, U. ve Feldt, T. (2004). Economic stress and marital adjustment among couples: Analyses at the dyadic level. European Journal of Social Psychology, 34(5), 519-532.
Kishi, Y. ve Kathol, R. G. (2002). Assessment of patients who attempt suicide. Primary Care Companion to the Journal of Clinical Psychiatry, 4(4), 132.
Kumar, C. S., Mohan, R., Ranjith, G. ve Chandrasekaran, R. (2006). Gender differences in medically serious suicide attempts: A study from South India. Psychiatry Research, 144(1), 79-86.
Langhinrichsen-Rohling, J., Friend, J. ve Powell, A. (2009). Adolescent suicide, gender, and culture: A rate and risk factor analysis. Aggression and Violent Behavior, 14(5), 402-414.
Liker, J. K. ve Elder Jr, G. H. (1983). Economic hardship and marital relations in the 1930s. American Sociological Review, 48, 343-359.
Locke, H. J. ve Wallace, K. M. (1959). Short maritaladjustment and prediction tests: Their reliability and validity. Marriage and Family Living, 21(3), 251-255.
Mirowsky, J. (2013). Analyzing associations between mental health and social circumstances. Carol S. Anhensel (Ed.) Handbook of the sociology of mental health içinde (s. 143-165). Springer.
Molina, J. A. ve Duarte, R. (2006). Risk determinants of suicide attempts among adolescents. American Journal of Economics and Sociology, 65(2), 407-434.
Nehir, S., Çoban, A., Demirci, H., Özbaşaran, F. ve İnceboz, Ü. (2009) Menopozal belirtilerin ve evlilik uyumunun yaşam kalitesi üzerine etkisi. Cumhuriyet Medical Journal, 31, 15-21.
Nezu, A. M. ve Ronan, G. F. (1988). Social problem solving as a moderator of stress-related depressive symptoms: A prospective analysis. Journal of Counseling Psychology, 35(2), 134.
Orbach, I., Bar‐Joseph, H. ve Dror, N. (1990). Styles of problem solving in suicidal individuals. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 20(1), 56-64.
Öncü, B. (2019). İntihar davranışı: Tanım, epidemiyoloji ve risk etmenleri. Halise Devrimci Özgüven ve Mustafa Sercan (Ed.), İntiharı anlama ve müdahale-temel kitap içinde (s. 93-110). Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları.
Örücü, M. Ç. ve Demir, A. (2009). Psychometric evaluation of perceived stress scale for Turkish university students. Stress and Health: Journal of the International Society for the Investigation of Stress, 25(1), 103- 109.
Pollock, L. R. ve Williams, J. M. G. (2004). Problem-solving in suicide attempters; Problem-solving in suicide attempters, Psychological Medicine, 34(1), 163.
Portes, P. R., Sandhu, D. S. ve Longwell-Grice, R. (2002). Understanding adolescent suicide: A psychosocial interpretation of developmental and contextual factors. Adolescence, 37, 805-814.
Preacher, K. J. ve Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior Research Methods, 40(3), 879-891.
Qin, P., Agerbo, E. ve Mortensen, P. B. (2003). Suicide risk in relation to socioeconomic, demographic, psychiatric, and familial factors: A national register-based study of all suicides in Denmark, 1981–1997. American Journal of Psychiatry, 160(4), 765-772.
Rachiotis, G., Stuckler, D., McKee, M. ve Hadjichristodoulou, C. (2015). What has happened to suicides during the Greek economic crisis? Findings from an ecological study of suicides and their determinants (2003- 2012). BMJ open, 5(3).
Scaramella, L. V., Sohr-Preston, S. L., Callahan, K. L. ve Mirabile, S. P. (2008). A test of the family stress model on toddler-aged children's adjustment among Hurricane Katrina impacted and nonimpacted low-income families. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 37(3), 530-541.
Schotte, D. E. ve Clum, G. A. (1982). Suicide ideation in a college population: A test of a model. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 50(5), 690.
Schumm, W. R., Bell, D. B. ve Gade, P. A. (2000). Effects of a military overseas peacekeeping deployment on marital quality, satisfaction, and stability. Psychological Reports, 87(3), 815-821.
Spanier, G. B. (1976). Measuring dyadic adjustment: New scales for assessing the quality of marriage and similar dyads. Journal of Marriage and the Family, 15-28.
Steen, D. M. ve Mayer, P. (2003). Patterns of suicide by age and gender in the Indian states: A reflection of human development? Archives of Suicide Research, 7(3), 247-264.
Stuckler, D., Basu, S., Suhrcke, M., Coutts, A. ve McKee, M. (2009). The public health effect of economic crises and alternative policy responses in Europe: An empirical analysis. The Lancet, 374(9686), 315-323.
Şahin, N. H. ve Batıgün, A. D. (2000). Yaşamı sürdürme nedenleri ve intihar olasılığı. Yayınlanmamış çalışma.
Şahin, N. H. ve Batıgün, A. D. (2009). Testing the probability of a model to predict suicide risk in high school and university students. Turkish Journal of Psychiatry, 20(1), 28-36.
Şahin, N. H., Onur, A. ve Basım, H. N. (2008). İntihar olasılığının, öfke, dürtüsellik ve problem çözme becerilerindeki yetersizlik ile yordanması. Türk Psikoloji Dergisi, 23(62), 79-88.
Şahin, N., Şahin, N. H. ve Heppner, P. P. (1993). Psychometric properties of the problem solving inventory in a group of Turkish university students. Cognitive Therapy and Research, 17(4), 379-396.
Şener, A. ve Terzioğlu, G. (2008). Bazı sosyo-ekonomik ve demografik değişkenler ile iletişimin eşler arası uyuma etkisinin araştırılması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 13(13), 7-20.
Şevik, A. E., Özcan, H. ve Uysal, E. (2012). İntihar girişimlerinin incelenmesi: Risk faktörleri ve takip. Klinik Psikiyatri, 15(4), 218-25.
Thomas, H. V., Crawford, M., Meltzer, H. ve Lewis, G. (2002). Thinking life is not worth living. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 37(8), 351-356.
Topbaş, F. (2007). İşsizlik ve intihar ilişkisi: 1975-2005 VAR analizi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 161-172.
Tutarel-Kışlak, Ş. (1999). Evlilikte uyum ölçeğinin (EUÖ) güvenirlik ve geçerlik çalışması. 3P Dergisi, 7(1), 50- 57.
TÜİK (2020). Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistik Veri Portalı. https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=%C 4%B0ntihar.
Uçar, N. (1999). Correlates of suicide ideation and relation to ego identity status among adolescents. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Ankara: The Graduate School of Social Sciences of METU.
Vilhjálmsson, R., Sveinbjarnardottir, E. ve Kristjansdottir, G. (1998). Factors associated with suicide ideation in adults. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 33(3), 97-103.
Whetstone, L. M., Morrissey, S. L. ve Cummings, D. M. (2007). Children at risk: The association between perceived weight status and suicidal thoughts and attempts in middle school youth. Journal of School Health, 77(2), 59-66.
WHO (2014). Preventing suicide. https://apps.who.int/iris/ bitstream/handle/10665/131056/9789241564779_eng.pdf
WHO (2018). Suicide data. https://www.who.int/mental_ health/prevention/suicide/suicideprevent/en/
Zhang, J., Mckeown, R. E., Hussey, J. R., Thompson, S. J. ve Woods, J. R. (2005). Gender differences in risk factors for attempted suicide among young adults: Findings from the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Annals of Epidemiology, 15(2), 167-174.