Serpil ÇELİK DURMUŞ, Yurdagül ERDEM, Esra DOĞAN YILMAZ

HEMŞİRELERİN TIBBİ HATA YAPMA EĞİLİMLERİ: BİR KAMU ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ ÖRNEĞİ

Amaç: Bu çalışma, bir kamu üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı.Gereç ve Yöntemler: Çalışmanın örneklemini, bir kamu üniversitesi hastanesinde çalışan ve araştırmaya katılmaya gönüllü 78 hemşire oluşturdu. Veriler, Demografik Bilgi Formu ve Hemşirelerin Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği ile toplanmıştır. Ölçek, 49 madde, 5 alt boyuttan oluşmaktadır (min: 49; maks:245). Ölçeğin puan ortalaması yükseldikçe hemşirelerin tıbbi hata yapma eğiliminin düşük olduğu kabul edilmektedir. Veriler, ortalama ve yüzdelik hesaplamaları, Kruskal-Wallis testi ve Mann-Whitney U testi ile değerlendirilmiştir.Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 32.44 ±7.11, %70.5’i kadın olup %26.9’u daha önce tıbbi hata yaptığını belirtmektedir. Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilim ölçeğinden aldıkları puan ortalamalarına göre, ilaç ve transfüzyon uygulamaları 84.84±5.29; hastane enfeksiyonlarının önlenmesi 55.66±4.83; hasta izlemi malzeme ve cihaz güvenliği 39.57±6.71; düşmelerin önlenmesi 21.96±4.26; iletişim 22.83±3.69; tıbbi hata yapma eğilim ölçeği toplam puan ortalaması 224.88±19.65’tir. Çalışılan birime göre düşmelerin önlenmesi alt boyutunda, cerrahi bilimlerde çalışan hemşirelerin puan ortalamasının en düşük (19.82±5.02) olduğu belirlenmiştir.Sonuç: Çalışmada, hemşirelerin genel olarak tıbbi hata yapma eğilimlerinin düşük olduğu, ancak iletişim ve düşmelerin önlenmesi boyutunda hemşirelerin tıbbi hata eğiliminin yüksek olduğu ve cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin tıbbi hataya eğiliminin yüksek olduğu saptandı.

Anahtar Kelimeler:

Eğilim, tıbbi hatalar, üniversite, hemşirelik, hastane

Tendency of Nurses toMake Medical Error: The Case of A Public University Medical Faculty Hospital

Objective: This study was carried out as a descriptive study to determine the tendency of the nurses working in a public university hospital to make a medical mistake.

Keywords:

Medical error, Tendency, nursing, university, Hospital,

PDF

___

1. Joint Commission International Akreditasyonu. Accessed date: 10 January 2019: https://www.jointcommissioninternational.org/standards/international-patient-safety-goals/.
2. Korkmaz AÇ. Patientsafetyfrompasttopresentday. J Inonu University Health Services Vocational School. 2018;6(1):10-19.
3. Akgün S. Hasta güvenliği, beklenmeyen ciddi tıbbi hatalar. Health Care Acad J. 2014;1(2):75-82.
4. Grober ED, Bohnen JMA. Definingmedicalerror. Can J Surg. 2005;48(1):39-44.
5. Ekici D. Sağlık Hizmetinde Toplam Kalite Yönetimi. 1. Baskı. Ankara. Sim, 2013.
6. Özdilek AO. Tıpta yanlış uygulama (malpraktis) sebebiyle hekimlerin hukuki sorumluluğu. Erişim tarihi: 12 Ocak 2019: http://www.hayad.org.tr/tipta-yanlis-uygulama-malpraktis-sebebiyle-hekimin-hukuki-sorumlulugu.
7. JCAHO. Sentineleventstatistics. Accesseddate: 12 January 2019: http://www.jointcommission.org/Library/T M_hysicians/ mp_11_06.htm.
8. Kohn LT, Corrigan JM, Donaldson MS. To err is human building a safer health system. editors committee on quality of healthcare in america. 1 st ed. Washington DC. National Academies Press, 2000;26-48. Accessed date: 12 January 2019: http://www.nap.edu/catalog/9728/to-err-is-human-building-a-safer-health-system.
9. Johnson SP, Adkinson JM, Chung KC. Addressing medical errors in handsurgery. J HandSurgAm. 2014;39(9):1877-82.
10. Cebeci F, Gürsoy E, Tekingündüz S. Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;15(3):188-96.
11. Avşar G, Atabek Armutçu E, Karaman Özlü Z. Hemşirelerin tıbbi hataya eğilim düzeyleri ve tıbbi hata türleri: bir hastane örneği. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Derg. 2016;3(2):115-22.
12. Işık O, Akbolat M, Çetin M, Çimen M. Hemşirelerin bakışıyla tıbbi hataların değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2012;11(4):421-30.
13. Canatan H, Erdoğan A, Yılmaz S. Hastanelerde yapılan tıbbi hataların türleri ve nedenleri üzerine bir araştırma: İstanbul ilinde özel bir hastane ile ilgili anket çalışması ve konuya ilişkin çözüm önerileri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2015;2(2):82-9.
14. Ersun A, Başbakkal Z, Yardımcı F, Muslu G, Beytut D. Çocuk hemşirelerinin tıbbi hata yapma eğilimlerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2013;29(2) 33-45.
15. Öztürk Y, Özata M. Hemşirelerde örgütsel vatandaşlık davranışı ile tıbbi hataya eğilim arasındaki ilişkinin araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2013;18(3):365-81.
16. Akgün Şahin Z, Kardaş Özdemir F. Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2015;12(3):210-4.
17. Er F, Altuntaş S. Hemşirelerin tıbbi hata yapma durumları ve nedenlerine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2016;3(3):132-9.
18. Özata M, Altunkan H. Hastanelerde tıbbi hata görülme sıklıkları, tıbbi hata türleri ve tıbbi hata nedenlerinin belirlenmesi: Konya örneği. Tıp Araştırmaları Dergisi. 2010; 8(2):100-11.
19. Aydın Sayılan A, Mert Boğa S. Hemşirelerin iş stresi, iş yükü, iş kontrolü ve sosyal destek düzeyi ile tıbbi hataya eğilimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2018;20(1)11-22.
20. Dikmen YD, Yorgun S, Yeşilçam N. Hemşirelerin tıbbi hatalara eğilimlerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;1(1):44-56.
21. Birgili F, Köse F. Tendencies of nursesto medical errors. Journal of Current Researches on HealthSector. 2018;8(2):249-66.
22. Çelik Durmuş S. Tıbbi hatalar: nedenleri ve çözüm önerileri. Social Sciences Studies Journal. 2018;4(23):4388-96.
23. Hosseinzadeh M, Aghajari EP, Mahdavi N. Reasons of nurses’ medicationerrorsandpersepectives of nurses on barriers of errorreporting. Journal of Hayat. 2012;18(2):66-75.
24. Hemşirelik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Kanun. No. 5634 Sayı: 26510.Erişim tarihi: 5 Şubat 2019: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/05/20070502-3.htm.
25. Wilson EB. Preventing Patient Falls. AACN Clin Issues. 1998;9(1):100-8.
26. Aştı T, Acaroğlu R. Hemşirelikte sık karşılaşılan hatalı uygulamalar. Cumhuriyet Nurs J. 2000;4(2):22-7.
27. Tutuarima JA, Meulen JHP, Haan RJ, Straten A, Limburg M. Risk factors for falls of hospitalized stroke patients. Stroke.1997;28:297-301.
28. Pronovost PJ, Weast B, Schwarz M, Rhonda W, Donna P, Shelley M et al. Medication reconciliation: A practical tool to reduce the risk form edication errors. Journal of Critical Care. 2003;18(4):201-5.