Mükerrer Nüzul Meselesi - I

Bu çalışma, Kur’ân-ı Kerîm’deki mükerrer nüzul meselesini ele almaktadır. Bu konu, kabul edenler ile etmeyenler arasında tartışmanın olduğu bir konudur. Çalışmamızda meselenin sınırlarını belirlemeyi; alimlerin görüşlerini, her görüşün delillerini, tartışması ve tercihi ile birlikte tetkik etmeyi; dikkatleri mükerrer nüzulü savunmaya yönelten sebeplere çekmeyi hedefledim.Çalışmamız, birtakım neticelere ulaşarak nihayete ermiştir ki, bunlardan başlıcaları şunlardır:1. Mükerrer nüzul söyleminin çerçevesinin daraltılması gerekmektedir. Çünkü asıl olan tekrarın olmamasıdır. Ancak varlığına dair sahih delillerin olduğu, cem’ veya tercihin mümkün olmadığı şeyler kabul edilir. 2. Bu mesele, ifrat ile tefrit arasında gelip gitmektedir. Uygun olan, mutlak bir kabul veya mutlak bir redde meyletmeyen orta halli bir tavrın benimsenmesidir.3. Mükerrer nüzul iddialarının çoğunluğu, esbab-ı nüzul rivayetlerinin çok sayıda olması durumunda ya da Mekki-Medeni sınırlandırmasında ihtilaf vaki olduğunda ortaya çıkmıştır. 4. Bazı alimler mükerrer nüzul söylemini, esbâb-ı nüzul rivayetleri arasında uyumsuzluk olduğunda sığınılacak bir yer edinmekle hata etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Tekrar, Tefsir, Mükerrer nüzul, Nüzul, Esbâb-ı nüzul

The Problem of Repeating Revelation - I

This study examines the idea of repeating revelation in Quran. This issue that discussing between accepters and decliners. I aim to figure the subject; scholars’ opinions, examine ever opinion their evidences’ with analysis and preference; and to attract notice the reason for Repeating Revelation. This study arrives some results: 1. Reducing this view 's scope. Because, what really matters is not to happen repetition. 2. this view is between understatement and extravagance. 3. Most of who defends an opinion repetition of descend shows up when the reports’ causes of nuzul increases or the describing Makki and Madani conflicts among the parties. 4. Some scientists in the wrong with win a seat when there is incompatibility among the reports’ causes of nuzul.

Keywords:

Repeat Tafseer, Quran, Revelation, Repeating Revelation, Causes of nozul,

PDF

___

Abdülbâkî, Muhammed Fuâd, el-Mu'cemü'l-Müfehres li-Elfâzi'l-Kur'âni'l-Kerîm, Beyrut: Dâru’l-Endelüs, 1959/1378.
Abdülmün’im en-Nemr, Ulûmü’l-Kur’âni’l-Kerîm, Kahire : Dârü’l-Kitâbi’l-Mısri ; Beyrut : Dârü’l-Kütübi’l-İslâmiyye, 1983/1403.
Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybani, Kitâbü's-sünne, thk. Muhammed b. Saîd b. Salim el-Kahtani, ts. : Dâru Âlemi’l-Kütüb, 1996/1416
Abdürrezzak Hüseyin Ahmed, el-Mekkî ve’l-Medenî fi’l-Kur’âni’l-Kerîm, I-II, Kahire : Daru İbn Affân, 1999/1420.
Âlûsî, Ebü's-Senâ Şehâbeddîn Mahmûd b. Abdullâh b. Mahmûd, Ruhü'l-meani fî tefsiri'l-Kur'âni'l-azim ve's-seb’i'l-mesani, Beyrut : Dâru İhyai't-Türasi'l-Arabi, I-XXX, ts.
Ahmed Muhtar Ömer, Mu’cemü’l-lugati’l-Arabiyyeti’l-muâsıra, Kahire : Alemü’l-Kütüb, I-IV, 2008/1429.
Batalyûsî, İbn Seyyid, el-İnsâf fi’t-Tenbîh ale’l-Meânî ve’l-Esbâbi’lletî Evcebeti’l-İhtilâfü beyne’l-Müslimîne fî Ârâihim ve Mezâhibihim ve İ’tikâdâtihim, thk. Muhammed Rıdvan ed-Daye, Dımaşk : Darul Fikr, 2003.
Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali, Şuabü'l-iman, thk. Ebû Hacer Muhammed Zaglul, Beyrut : Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, I-IX, 1990.
Cedî, Abdullah Yusuf, el-Mukaddimâtü’l-Esâsiyye fî Ulûmi’l-Kur’ân, Britanya: Merkezü’l-Bühûs el-İslâmiyye, 2000.
Cevherî, es-Sıhah, İsmail b. Hammad Cevheri, thk. Ahmed Abdülgafur Attar, Beyrut : Dârü'l-İlm li'l-Melayin, I-VI, 1990.
Dâvûdî, Şemseddin Muhammed b. Ali b. Ahmed, Tabakatü'l-müfessirin, Beyrut : Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, I-II, ts.
Ebu Davud, Süleyman b. Eş'as b. İshak b. el-Ezdi, el-Merasil, thk. Şuayb el-Arnaut, Beyrut : Müessesetü'r-Risâle, 1988.
Ebû Şâme, Abdurrahman Ebû Şame el-Makdisi, Nûrü’l-Mesrâ fî Tefsîri Âyeti’l-İsrâ’, thk. Ali el-Bevvab, Riyad : Mektebetül Maarif, 1985.
Ebû Şehbe, Muhammed b. Muhammed, el-Medhal li-diraseti'l-Kur'âni'l-kerim, Riyad : Daru’l- Liva, 1992.
Elbânî, Muhammed Nâsırüddin, Silsiletü'l-ehâdîsi's-sahiha, Dımaşk : el-Mektebetü'l-İslâmiyye, I-IV, 1979.
Emîr Abdülazîz, Dirasat fî ulumi'l-Kur'ân, Beyrut : Müessesetü'r-Risâle, 1983.
Fadl Hasan Abbâs, İtkanü'l-burhan fî ulumi'l-Kur'ân, Amman : Darü’n-Nefais, I-II, 2010/1430.
Gulâm Sa’leb, Ebû Ömer Muhammed b. Abdülvahid, Yakutetü’s-sırat fî tefsiri garibi’l-Kur’an, thk.
Muhammed b. Yakub Türkistani, Kahire, Mektebetü’l-Ulum ve’l-Hikem, 2002/1423, s. 589.
Hazim Haydar Saîd, Ulûmü’l-Kur’ân Beyne’l-Burhân ve’l-İtkân: Dirâse Mukârene, Medine : Mektebetu Dari'z-Zaman , 1420.
Heysemi, Nuriddin Ali b. Ebubekir, Keşfü’l-Esrâr an Zevaidi’-l Bezzar, thk. Habibü’r-Rahman el-Azamî, Beyrut : Müessesetü’r-Risale, I-IV, 1979.
Humeydân, I’sâm ibn Abdi’l-Muhsîn, Esbâbü’n-Nüzul ve Eserühâ fi’t-Tefsîr(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Câmiatü Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, Riyad 1408/1986.
İbn Abdilber, Ebû Ömer Cemaleddin Yusuf b. Abdullah b. Muhammed Kurtubi, Câmiu beyâni'l-ilm ve fazlihi ve ma yenbagi fî rivayetihi ve hamlihi, thk. Ebu’l Eşbl ez-Züheyrî, Daru ibn Cevzi, yy. ts.
İbn-i Aşûr, Muhammed Tahir b. Muhammed b. Muhammed et-Tunusi, Tefsirü’t-tahrir ve't-tenvir, Tunis : ed-Dârü't-Tunisiyye, I-XXX, 1984.
İbn Dureys, Ebû Abdullah Muhammed b. Eyyub el-Beceli, Fezailü'l-Kur'ân vema unzile mine'l-Kur'ân bi-mekke vema unzile bi’l-Medîne, thk. Gazve Bedir, Dımaşk : Dârü'l-Fikr, 1988.
İbn-i Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed, Fethü'l-bari bi-şerhi Sahihi'l-Buhari, Kahire : el-Mektebetü’s-Selefiye, I-XIII, yy.
________, el-‘Ucâb fî Beyâni’l-Esbâb, thk. Abdülhakim Muhammed el-Enis, Demmâm : Dâru İbni’l-Cevzi, I-II, 1997.
________, Takribü't-Tehzib, thk. Abdülvehhab Abdüllatif, Beyrut: Darul Fikr, I-II, 1415.
İbn Hâleveyh, Ebu Abdillah el-Huseyn ibni Ahmed, İ'rabü'l-kıraeti's-seb'a ve ileliha, thk. Abdurrahman b. Süleyman el-Useymin, Kahire : Mektebetü'l-Hanci, 1992.
İbn Mâlik, Cemalüddin Ebu Abdillah M b. Abdill.en-Nahvi et-Tai, Metnü Elfiye, thk. Abdüllatif b. Muhammed el-Hatîb, Kuveyt, 2006.
İbn-i Kesîr, Ebü'l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer, el-Bidâye ve’n-nihaye, thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki, Cize : Hicr li't-Tıbaa ve'n-Neşr , I-XXI, 1997/1418.
________, Tefsirü'l-Kur'âni'l-Azim, Beyrut : Dârü'l-Ma'rife, I-IV, 1969/1388.
İbn-i Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe Dîneverî, Te'vilu müşkili'l-Kur'ân, şrh., nşr. es-Seyyid Ahmed Sakr, Beyrut : Dârü'l-Kitabi’l-Arabi, 1973/1393.
İbn-i Teymiyye, Ebü'l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim, Ref'u'l-melam ani'l-eimmeti'l-a'lâm, el-Mektebetü’l-Mekkiyye, 1396.
________, Mecmûu’l-Fetâvâ, thk. Abdurrahman b. Muhammed Kâsım vd., er-Riâsetü’l-Âmme li Şuûni el Haremeyni’ş-Şerîfeyn, I-XXXVII, 2004.
________, Mukaddime fî usuli't-tefsir, Beyrut : Daru İbn Hazm, 1994/1414.
İbnü’l-Cezerî, Ebü'l-Hayr Şemseddin Muhammed b. Muhammed, Gayetü'n-nihaye fî tabakati'l-kurra, neşr. Gotthelf Bergstraesser Beyrut : Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, I-II, 2006.
İbnü’l-Esîr, Ebü'l-Feth Ziyaeddin Nasrullah b. Muhammed b. Muhammed, el-Meselü's-sair fî edebi'l-katib ve'ş-şair, thk. Ahmed Muhammed el-Havfi, Bedevi Tabane, Kahire : Dâru Nehdati Mısr, I-IV, ts.
İbnü’l-Kayyım, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed, er-Rûh, thk. Bessam el-Amuş Kahire : Daru ibn Teymiyye, 1406.
________, Zadü'l-mead fî hedyi hayri'l-ibad, thk. Şuayb el-Arnaut, Abdülkadir Arnaut, Beyrut : Müessesetü'r-Risâle, I-VI, 1981.
İbnü’n-Nakîb, Ebû Abdullah Cemaleddin Muhammed b. Süleyman b. Hasan el-Makdisi el-Belhi el-Hanefi, Mukaddimetu tefsiri İbnü'n-Nakib, thk. Zekeriyyâ Saîd Ali, Kahire : Mektebetü'l-Hanci, 1995/1415.
İbrahim Enis, el-Mu'cemü'l-vasit, yy., Mektebetü'ş-Şuruk ed-Duveliyye, 2004/1425.
Mennâü’l-Kattân, Mebâhis fî ulûmi'l-Kur’ân, Beyrut : Müessesetü'r-Risâle, 1986/1407.
Muhammed Hâlid Mansûr, Tenkîhu’l-Vasît fî İ’lmi’t-Tecvîd, Amman : Daru’l-Menahic, 1421.
Müsâid et-Tayyâr, Füsûl fî Usûli’t-Tefsîr, Dammam : Daru İbnül Cevzî, 1420.
Müslim, Ebü'l-Hüseyin el-Kuşeyri en-Nisaburi Müslim b. el-Haccac, Sahih-i Müslim, naşir: Muhammed Fuâd Abdülbâkî, Kahire : Dâru İhyai'l-Kütübi'l-Arabiyye, 1955/1374-1956/1375.
Nûrettîn Itr, Ulûmü’l’Kur’âni’l-Kerîm, Kahire : Dârü’l-Besâir, 2012/1433.
Sehâvî, Ebü'l-Hasan Alemüddin Ali b. Muhammed b. Abdüssamed, Cemalü'l-kurra ve kemalü'l-ikra, thk. Ali Hüseyin Bevvab, Mekke : Mektebetü't-Türas, I-II, 1987.
Seyyid Ahmed Abdülgaffar, Kadâyâ fî Ulûmi’l-Kur’ân Teayyün alê Fehmih, İskenderiye : Darul Marife el- Camiiyye, 2011.
Subhî es-Sâlih, Mebahis fî ulumi'l-Kur'ân, Beyrut : Dârü'l-İlm li'l-Melayin, ts.
Suyûtî, Ebü'l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr Suyuti, et-Tahbîr fî ‘ilmi’t-Tefsîr, thk: Fethi Abdülkadir Ferid, Riyad : Darul Ulum, 1402.
________, el-İtkan fî ulûmi’l-Kur'ân, talk.: Mustafa Dib el-Buga, Dâru İbn Kesir, Dımaşk 1987.
________, Lübabü'n-nükul fî esbabi'n-nüzul, Beyrut : Daru İhyaü’l-Ulum, 1403.
Süleyman Kar’âvî, Mustalahâtü ‘Ulûmü’l-Kur’ân; Arz, Tahlîl, İstidrâk, yy. ts.
Şâtıbî, Ebû İshak İbrâhim b. Musa b. Muhammed el-Gırnati, el-Muvafakat fî usuli'ş-şeria; şrh. Abdullah Diraz, yy. ts.
Şâyî’, Nuzûlü’l-Kur’âni’l-Kerîm, Riyad, ts.
Şükrü Özen, “Tearuz”, DİA, XL, Ankara, 1997.
Taberânî, Ebü’l-Kâsım Müsnidü’d-Dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb, el-Mu'cemü'l-kebir, thk. Hamdi Abdülmecid Selefi, Beyrut : Dâru İhyai't-Türasi'l-Arabi, I-XXV, 1984/1404.
Taberi, Ebû Cafer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid, Câmiü'l-beyân an tevili Âyi'l-Kur'ân, thk. Abdüllah b. Abdülmuhsin et-Türki, Kahire : Hecr li tibaati’n-Neşr, I-XXVI, 2001.
Tâhir el-Cezâirî, et-Tibyân fî Ba’di’l-Mesâili’l-Müteallikati bi’l-Kur’ân, thk. Abdulfettah Ebu Gudde, Haleb : Mektebetül MAtbuatül İslamiyye, ts.
Tirmîzî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sülemi, el-Câmiü's-sahih, thk. Ahmed Muhammed Şakir, y.y. : el-Mektebetü'l-İslâmiyye, t.y.
Vahidi, Ebü'l-Hasan Ali b. Ahmed b. Muhammed en-Nisaburi, Esbabü'n-nüzul, thk. Isam el-Humeydan, Demmam : Darul Islah, 1412.
Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman, Tarihü'l-İslâm ve vefeyatü'l-meşahir ve'l-a'lâm, thk. Ömer Abdüsselâm Tedmürî, Beyrut : Dârü'l-Kitâbi'l-Arabi, LIII, 1988.
________, Siyeru a’lâmi’n-nübelâ, thk. Şuayb el-Arnaut, Hüseyin el-Esed, Beyrut : Müessesetü'r-Risâle, XXV, 1985/1405.
Zencânî, Ebü'l-Menakıb Şehabeddin Mahmûd b. Ahmed b. Mahmûd, Tahricü'l-füru' ale'l-usul, thk. Muhammed Edib Salih, Beyrut : Müessesetü'r-Risâle, 1982.
Zerkânî, Muhammed Abdülazîm, Menâhilü'l-irfân fî ulûmi'l-Kur'ân, Kahire : Matbaatü İsa el-Halebi, I-II, 1943/1362.
Zerkeşi, Bedreddin Muhammed b. Abdullah, el-Burhan fî ulumi'l-Kur'ân, thk. Muhammed Ebü'l-Fazl İbrâhim, Dâru’l-Mârife, Kahire : 1958/1377.