OKUDUĞUNU ANLAMA BECERİSİNİN GELİŞTİRİLMESİNDE ETKİLEŞİMSEL OKUMA ÖĞRETİMİNİN ROLÜ

Dil, etkili bir iletişim aracıdır. İnsanın etkili bir şekilde iletişim kurması ise dil becerilerini etkin bir şekilde kazanmasıyla mümkündür. Temel dil becerilerinden olan okuma ise hayat boyu kullanacağımız bir öğrenme alanı olarak öğretim programlarında yerini almaktadır. Okuma eylemi fizyolojik, zihinsel ve ruhsal yönleri bulunan karmaşık bir süreçtir. Okumayı öğrenme süreci temel okuryazarlıkla başlamakta ve daha sonraki eğitim süreçlerinde geliştirilebilmektedir. Öğrenme, araştırma, yorumlama ve eleştirel düşünmeyi içine alan bir beceri olan okuma, bir süreç içerisinde geliştirilebilir. Bireylerin bu süreç içerisinde eleştirel ve yaratıcı okumanın gerektirdiği donanıma sahip olmalarında okuma öğretiminde kullanılan strateji, yöntem ve tekniklerin büyük bir etkisi vardır. Okuma becerilerinin geliştirilmesinde öğrenciyi ön plana okuma modellerinin önemi de büyüktür. Literatüre bakıldığında etkileşimsel okuma modeli ile birlikte kullanılan okuma stratejilerinin, öğrencilerin okuma becerilerini geliştirdiği görülmektedir. Aşamalı bir şekilde bu strateji, yöntem ve tekniklerin nasıl uygulanacağı, öğrencilerin metinle nasıl etkileşim içerisine gireceği öğretilirse okuma becerilerini geliştirmede önemli bir adım atılmış olur.

Anahtar Kelimeler:

Etkileşimsel Okuma Modeli, Okuduğunu Anlama, Eğitim.

THE ROLE OF INTERACTIVE READING TEACHING IN DEVELOPING READING COMPREHENSION SKILLS

Language is an effective means of communication. Establishing effective communications by humans is only possible with the acquisition of language skills in an efficient manner. Reading, which is among the basic language skills, is given place in teaching curricula as one of the learning area that will be used by us in a lifelong manner. The act of reading is a complex process involving physiological, mental and psychological aspects. Learning reading process starts with basic literacy skills, and may be developed in following educational processes. Reading is a skill that covers exploring, interpreting, and critical thinking stages, and may be developed in future processes. The strategies, methods and techniques used during teaching reading have great importance in the process of making individuals acquire the equipment needed for critical and creative reading. The importance of reading models that put the student to the forefront is also great in developing reading skills. When the literature is reviewed, it is observed that the strategies used together with interactive reading model has developed the reading skills of students. If the issue of how these strategies, methods and techniques may be applied is taught in a gradual manner, and if the issue of how students may be in interaction with the text they read is taught, an important step will be taken in developing the reading skills of students.

Keywords:

Interactive Reading Model, Reading Comprehension, education.,

PDF

___

Adalı, O. (2010). Etkileşimli ve eleştirel okuma teknikleri. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
Akyol, H. (2003). Metinlerden anlam kurma. TÜBAR, 12, 49-58.
Akyol, H. (2014). Türkçe öğretim yöntemleri. (4. Baskı). Ankara: PegemA Akademi.
Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Balcı, A. (2013). Okuma ve anlama eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
Buehl, D. (2008). Classroom Strategies for Interactive Learning. USA: International Reading Asso- ciation.
Carrell, P. L. (1990). Introduction: Interactive approaches to second language reading. In P. L. Carrell, J. Devine, & D. E. Eskey (Eds), Interactive Approaches to Second Language Reading (pp. 1-7), Cambridge: Cambridge University Press.
Çakıcı, D. (2011). Şema kuramının okuduğunu anlama sürecindeki rolü, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 77-86.
Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretim programında belirtilen okuduğunu anlamayla ilgili kazanımlara ulaşma düzeyinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ensar, F. (2014). Türkçe öğretiminde beceri eğitimi: Kademeli Sorumluluk Aktarımı Modeli. International Online Journal of Educational Sciences, 6(1), 231-242.
Eskey, D.E. (1988). Holding in the bottom: An interactive approach to the languageproblems of second language readers. In P. L. Carrell, J. Devine ve D. E. Eskey (Eds.), Interactive app- roaches to second language reading (ss. 93-100). Cambridge: Cambridge University Press.
Goodman, K. (1990). The reading process. In P. L. Carrell, J. Devine, & D. E. Eskey (Eds), Interac- tive Approaches to Second Language Reading (pp. 11-21), Cambridge: Cambridge Univer- sity Press.
Gough, P.B. (1972). One second of reading. In J.F. Kavanagh & I.G. Mattingly (Eds.), In Language by ear and by eye (pp. 331-358).Cambridge, Mass: MIT Press.
Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
Grabe, W. (1990). Reassessing the term “interactive”. In P. L. Carrell, J. Devine, & D. E. Eskey (Eds), Interactive Approaches to Second Language Reading (pp. 56-70), Cambridge: Camb- ridge University Press.
Guthrie, J. T. (2002). Engagement and motivation in reading, Handbook of reading research, New York: Lawrence Erlbaum.
Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Nobel Yayınevi.
Hurd, S., & Lewis, T. (2008). Language learning strategies in the independent settings. USA: Multi- lingual Matters.
Karatay, H. (2007). İlköğretim Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuduğunu Anlama Becerileri Üzerine Alan Araştırması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
Kavcar, C., Oğuzkan, F., & Sever, S. (2005). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayıncılık.
Klinger, J. K., Vaugh, S., & Boardman, A. (2007). Teaching Reading Comprehension to Students with Learning Diffuculties. New York: The Guilford Press.
Kuzu, T. (2003). Etkileşimsel modele uygun okuma öğretiminin Türkçe bilgilendirici metinleri anlama düzeyine etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kuzu, T. S. (2004). Etkileşimsel modele uygun okuma öğretiminin Türkçe bilgilendirici metinle- ri anlama düzeyine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt:37 No:1, 55-77.
Macaro, E. (2003). Teaching and learning a second language: A guide to recent research and its applica- tions. Continuum: London.
Manzo, A. V, Manzo, U. C. & Estes, T. H. (2001). Content Area Literacy Interactive Teaching for Active Learning. United States of America: John Wiley & Sons.
McClelland, J., & Rumelhart, D. (1981). An interactive activation model of the effect of context in perception. Psychological Review 88, 375-407.
Meb (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakan- lığı Yayınları.
Meb (2015). Türkçe dersi (1-8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınla- rı.
Meb-Earged. (2003). Uluslararası okuma becerilerinde gelişim projesi ulusal rapor PIRLS (2001), An- kara: MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
Meb-Earged. (2005). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı-OECD PISA (2003) araştırmasının Türkiye ile ilgili sonuçları. Ankara: MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkan- lığı.
Meb-Earged. (2007). PISA 2006 uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme program ulusal ön rapor. Ankara: MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
Meb-Earged. (2010). PISA 2009 projesi ulusal ön raporu. Ankara: MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliş- tirme Dairesi Başkanlığı.
Meb-Earged. (2013). PISA 2012 projesi ulusal ön raporu. Ankara: MEB-Eğitimi Araştırma ve Geliş- tirme Dairesi Başkanlığı.
Meb (2016). PISA 2015 projesi ulusal raporu. Ankara: MEB-Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hiz- metleri Genel Müdürlüğü.
Minskoff, E. (2005). Teaching reading to struggling learners. Maryland: Paul H. Brookes Publishing Co.
Özbay, M. (2014). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
Özdemir, E. (2013). Eleştirel okuma. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
Rand Reading Study Group (2002) Reading for understanding. The Report Was Prepared For The Office Of Educational Research And Improvement (OERI), U.S. Department Of Education. www.rand.org/content/dam/rand/pubsadresinden 25.07.2012 tarihinde alınmıştır.
Rozmiarek, R. (2006). Improving reading skills across the content areas: ready- to- use activities and assesments for grades 6-12. California: Corwin Press.
Ruiz, Y. (2015). Improving reading comprehension through the use of interactice reading strategies: a quantitative study. Doctoral Dissertation, University of Phoenix Educational Technology, United States.
Rumelhart, D.E. (1977). Toward an interactive model of reading. In S. Dornic (Ed.) Attention and Performance, Volume 4. N.J.: Lawrence Erlbaum Associates.
Rumelhart, D. E. (1980). Schemata: the building blocks of cognition. In Theoretical issues in rea- ding comprehension(pp.33-58). Rand J. Spiro, Bertram C. Bruce, and William E. Brewer (Eds.).Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Schirmer, B. R. (2010). Teaching the struggling reader. USA: Pearson Education.
Senemoğlu, N. (2015). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Yargı Yayınevi.
Shahnazari, M. T., & Dabaghi, A. (2014). A critical overview of models of reading comprehen- sion with a focus on cognitive aspects. IJRELT, V ol 1 - Winter, N o. 3, 7-19.
Stanovich, K.E. (1980). Toward an interactive-compensatory model of individual differences in the development of reading fluency. Reading Research Quarterly, 16, 32-71.
Temizkan, M. (2009). Metin türlerine göre okuma eğitimi (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Underwood, G., & Batt, V. (1996). Reading and understanding: an introduction to the psycholog of reading. USA: Blackwell Publishers.
Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Ankara: Nobel Yayınları.
Vacca, R. T., & Vacca, J. A. L. (2005). Content area reading: Literacy and Learning Across the Cur- riculum. Pearson Education: Boston.
Verhoeven, L., & Perfetti, C. A. (2008). Introduction. Advances in text comprehension: Model, process and development. Applied Cognitive Psychology, 22, 293-301.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Ya- yıncılık.
Yıldız, C. (2013). Türkçe öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Yılmaz, M. (Ed.). (2014). Yeni gelişmeler ışığında Türkçe öğretimi. Ankara: PegemAkademi.
Zwann, R. A., & Radvansky, G. A. (1998). Situation models in language and reading compre- hension. Psychological Bulletin, 123, 162-185.