Dil-Düşünce ve Dünya İlişkisi Bakımından Öznellik, Bireysellik ve Kimlik

Öz Dilin oluşturduğu bir anlam dünyası içine doğan kişi, yaşamının başlangıcından itibaren dilin dolayımından geçen bir Ben-Sen ilişkisini kurar ve bu temelde benliğini, kişiliğini ve kimliğini oluşturmaya başlar. Toplumsal ve kültürel bir olgu olan dilin dolayımından geçerek biçimlenen benlik, bir birey ve bir kişi olma durumunu kendinde barındırmaktadır. Bu, aynı zamanda sosyal ve kültürel ilişkilerin dilsel organizasyonu aracılığıyla biçimlenen öznelerarası bir benliği, kişiliği, bireyselliği ve kimliği ifade etmektedir. Felsefe tarihinde, genel olarak dil-düşünce ve dil-dünya ilişkisi çerçevesinde dile ilişkin iki temel bakış açısı söz konusudur. Bunlardan biri, dil ve düşünceyi özdeşleyen, dili yaratıcı bir etkinlik olarak gören anlayış; diğeri ise, dili, aklın bir ürünü, düşüncelerin iletilmesinin bir aracı ya da aleti olarak gören anlayış. Bu makalede, dilin düşünceyle ilişkisinde biçimlenen bir öznellik, bireysellik ve kimlik kavramları çerçevesinde, iki anlayışın uzlaştırılması olanağı üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Dil; Düşünce; Ben; Benlik; Kendilik; Kişilik; Bireysellik; Öznelerarasılık

PDF

___

AKARSU, Bedia (1984) Wilhelm Von Humboldt’da Dil-Kültür Bağlantısı, İstanbul: Remzi Kitabevi.

ALTUĞ, Taylan (2008) Dile Gelen Felsefe, 2. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

ARİSTOTELES (2002) Poetika, Çev. İsmail Tunalı, Onuncu Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.

ASTER, Ernst Von (1994) Bilgi Teorisi ve Mantık, Çev. Macit Gökberk, İstanbul: Sosyal Yayınlar.

BOLLONOW, Otto Friedrich (1983) “Der Mensch und seine Sprache”, Erschienen in: Kindlers Enzyklopädie der Mensch. Hrsg. von H. Wendt / N. Loacker. Bd. 6: Sprache, Kunst und Religion. Zürich. S. 17-56.

BUBER, Martin (2003) Ben ve Sen, Cev.İnci Palsay, Ankara: Kitabiyat Yayınları.

CEVİZCİ, Ahmet (2010) Felsefe Tarihi, İstanbul: Say Yayınları.

FOUCAULT, Michel (2011) Özne ve İktidar, Çev. Işık Ergüden&Osman Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

GADAMER, Hans-Georg (2009) Hakikat ve Yöntem, Çev. Hüsamettin Arslan& İsmail Yavuzcan, İstanbul: Paradigma Yayıncılık.

HABERMAS, Jürgen (2007) Bölünmüş Batı, Çev. Dilman Muradoğlu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

HABERMAS, Jürgen (1991) Erläuterungen zur Diskursethik, Erste Auflage, Frankfurt am Main: Shurkamp.

HABERMAS, Jürgen (1997) İdeoloji Olarak Teknik Ve Bilim, Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

HABERMAS, Jürgen (2001) İletişimsel Eylem Kuramı, Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

HABERMAS, Jürgen (1988) Nachmetaphysisches Denken, Frankfurt am Main: Shurkamp Verlag.

HABERMAS, Jürgen (1998) Sosyal Bilimlerin Mantığı Üzerine, Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

HABERMAS, Jürgen (2009) Sprachtheorische Grundlegung der Soziologie, Shurkamp Verlag: Frankfurt am Main.

HEIDEGGER, Martin (2004) Varlık ve Zaman, Çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları.

HUMBOLT, W. Von (1963) Schriften zur Sprachphilosophie, In W. von Humboldt: Werke, Bd. 3. Hg. A. Flitner, K. Giel. Stuttgart.

Jones, W. T. (2006) Ortaçağ Düşüncesi, Batı Felsefesi Tarihi, Çev. Hakkı Hünler, İstanbul: Paradigma Yayıncılık.

KINDERMAN, Thorsten (2004) Poetische Geschichte Zum Geschichtsverständnis Hamanns, Herders und Novalis, Philosophische Dissertation angenommen von der Neuphilologischen Fakultät der Üniversität Tübingen.

LOCKE, John (1996) İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme, Çev. Vehbi Hacıkadiroğlu, İkinci Basım, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

LYOTARD, Jean-François (2007) Fenomenoloji, Çev. İsmet Birkan, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.

MEAD, George Herbert (1972) Mind, Self and Society, The University of Chicago Press, Ltd., London, Copyright 1962 by Charles W. Morris.

PETERS E., Francis (2004) Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü, Çev. Hakkı Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları.

PLATON (1193) “Kratylos”, Çev. Teoman Aktürel, Diyaloglar I, Üçüncü Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.

SOYKAN, Ömer Naci (2006) “Wittgenstein Felsefesi: Temel Kavram ve Sorunlar”, Cogito, Wittgenstein: Sessizliğin Grameri, 4. Baskı, Sayı: 33 Güz, 2002, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, S. 40-78.

UYGUR, Nermi (2011) Dilin Gücü, 5. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

WITGENSTEIN, Ludwig (1996) Tractatus Logico-Philosophicus, Çev. Oruç Aruoba, 1. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

WYSS, Eva Lia (2002) “Sprache, Subjekt und Identität, Zur Analyse der scriftlichen Genderpraxis am Beispiel von Liebesbriefen aus dem 20. Jahrhundert”, In: Faschingbauer Tamara (Hg): Neuere Ergebnisse der Emrpirischen Genderforschung, Olms (Germanistische Linguistik Bd. 167-168), S. 176-206.