İslam dini birey olarak her Müslüman’ın davranışlarını değiştirerek temiz bir toplum oluşturmayı hedefler. Son nebi olarak Peygamber (ASM) Kur’an’ın vahyi vasıtasıyla insanlık için en iyi ahlakı gerçekleştirmek için gönderildiği-ni tasdik etmiştir. O’ndan sonra müceddid ve muslih denilen pek çok salih kimse gelmiş ve İslam’ın ruhunu canlandırmış ve toplumun ahlaki tamirini sağlamışlardır. Bu müceddidler İslam aleminin farklı kısımlarında ilk asırlardan günümüze ortaya çıkmıştır. 19. yüzyılda Hausaland olarak bilinen Afrika kıta-sının bir kısmı, toplumun ıslahı için pek çok risaleler yazan Şeyh Osman İbn Fodiyo’nun tecdid faaliyetlerine mazhar olmuştur. Bu risaleler arasında Nurul Bab vardır. 20. yüzyılda Avrupa’nın bir yerinde, Türkiye’de Bediüzzaman Said Nursi olarak bilinen bir salih zat ortaya çıkmış ve yine toplumun ıslahı için pek çok neşriyatı içinde Hutbe-i Şamiye’yi yazmıştır. Bu makale bu iki müceddidin kendi toplumlarının ahlakı üzerine iman ve ilim temelli çabalarının dikkatli bir incelemesini yapmayı amaçlamaktadır. Çalışmadaki bu iki risale ahlak dersle-riyle yakından alakalı görünmektedir. Bu nedenle bu iki büyük şahsın ahlaki dersleri açısından bir değerlendirmesi amacıyla seçilmişlerdir. Araştırmacılar araştırmanın amacı için eleştirel analiz yöntemleri kullanacaklardır.

The religion of Islam aims at reforming the behaviour of every Muslim indi-vidual so as to provide a sanitized society. The Prophet (S.A.W) as the final messenger confirmed that he was sent to accomplish the best of morality to humanity through the Qur’anic revelation. After him come many righteous people in the name of revivalists/reformers who revive the spirit of Islam and ensure the moral rehabilitation of the society. Such revivalists appeared in dif-ferent parts of the Muslim world from the earliest centuries to date. In the 19th Century, a part of Africa Continent known as Hausaland witnessed the revivalist activities of Shaykh Uthman Ibn Fodiyo who wrote many treatises in a bid to reform the society. Among these treatises are Nur al-Bab. And in the 20th Century there appeared a righteous person in one part of Europe, Turkey in particular, known as Badiuzzaman Said Nursi who among numerous of his publications wrote “The Damascus Sermon” also in a bid to reform the society. This paper intends to make a careful assessment of the efforts made by these two revivalists on the morality of their respective societies based on faith and knowledge. The two treatises under study appear to be closely related in the te-achings of morality. This is why they are selected for a review to bring out ideas of these great men in relation to their moral teachings. The researchers would adopt critical analytical methods to meet the goals of the research.