Trabzon İlinde İklim Değişikliğinin Mevsimsel Bitki Su Tüketimine Etkisi: Penman-Monteith Yöntemi

Son yıllarda hızlı nüfus artışı ve gelişen sanayileşme ile doğal kaynakların azalması, su kaynaklarından en ekonomik ve verimli bir şekilde yararlanılmasını zorunlu kılmıştır. Sınırlı su kaynaklarının sürdürülebilir şekilde geliştirilmesi ve sudan devamlı, yüksek düzeyde yarar sağlanabilmesi; ancak bitkilerin yetiştikleri yörenin iklim şartlarına uygun olarak bitki su tüketim miktarlarının belirlenip, bitki yetişme dönemlerine göre uygun sulama programları oluşturularak sağlanabilmektedir. Bu çalışma Trabzon ilinde Penman-Monteith eşitliğinden yararlanılarak 2009-2012 yılları arasında referans bitki su tüketimi hesaplanarak bu değerlere bağlı olarak yıllık ve aylar arasında elde edilen Et0miktarlarında meydana gelen değişimi saptamaya yönelik yapılmıştır. Bu amaçla Trabzon ili Meteoroloji 1l. Bölge Müdürlüğü’nden alınan 2009-2012 yıllarına ait iklim verileri hesaplanan referans bitki su tüketimi yıllar içindeki değişen iklimsel değerler açısından değerlendirmeye alınmıştır. Değerlendirme sonucu yıllar arasındaki artan sıcaklık ve değişen verilere göre Et0 miktarlarında artış olduğu görülmüştür

Anahtar Kelimeler:

Bitki su tüketimi, Penman-Monteith yöntemi, iklim değişikliği

Evapotranspiration Seasonal Effects of Climate Change in Trabzon: The Penman-Monteith Method

In recent years, rapid population growth and industrialization in developing the natural resources in the most economical and efficient manner by a reduction in utilization of water resources has become compulsory. Limited water resources, sustainable development and water continuously, ensuring a high level of benefits, but the plants are grown in accordance with the favorable climatic conditions in the region are determine daccording to the seasons of crop water consumption amounts can be achieved by creating irrigation programs. This study was aimed to using the Penman-Monteith equation, between the years 2009-2012 in the province of Trabzon reference evapotranspiration calculated and months of the year depending on the values obtained were made to detect the change in the amounts of Et0. For this purpose, 11st Trabzon Meteorology Regional Directorate of climate data for the years 2009-2012 from the calculated reference evapotranspiration over the years in terms of changing climatic values were evaluated. Evaluation results according to data from they ears of increasing temperature and changing Et0 there was an increase in the amounts

Keywords:

Evapotranspiration, Penman-Monteith Method, climate change,

PDF

___

Akın, M., Akın, G., 2007. Suyun Önemi, Türkiye’de Su Potansiyeli, Su Havzaları ve Su Kirliliği, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47(2): 105-118.
Akman, Y., 1990. İklim ve Biyoiklim (Biyoiklim Metodları ve Türkiye İklimleri), Palme Yayın Dağıtım, Ankara.
Akpolat, A., 2011.Mikrometeorolojik ve Lizimetre Yöntemleriyle Belirlenen Buğday Bitki Su Tüketimlerinin Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Allen, R.G., Jensen, M.E., Wright, J.L. Burman, R.D., 1989. Operational estimate of reference evapotranspiration, Agron.J.81:650- 662.
Allen, R. G., Smith, M., Perkier, A., Pereira, L. S., 1994. An Update forthe Definition of Reference Evapotranspiration. ICID Bull.,43(2): 1-34.
Allen, R.G.,Pereira L.S., Raes D. ve Smith M., 1998. Crop Evapotranspiration (guidelines for computing crop water requirements): FAO Irrigation and Drainage Paper No. 56. 1981. Anonim, T.C. Müdürlüğü, Doğu Karadeniz Havzası Toprakları, Topraksu Genel Müdürlüğü Yayını, Yayın No: 310, Ankara. Topraksu Genel
Anonim, 2010. Trabzon İl Çevre Durum Raporu, T.C. Trabzon Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Trabzon.
Aydınşakir, K. Büyüktaş, D., 2003. Antalya Yöresinde Çim Kıyas Bitki Su Tüketimini Veren Bazı Ampirik Eşitliklerin Tarla ve Lizimetre Koşullarında Kalibrasyonu. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (1): 107-119.
Bayramoğlu, E., 2013. Damla Sulama Sistemi ile Berberis thunbergii ‘Atropurpurea Nana’ ve Ilex Olanaklılığının Araştırılması, Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Sulanma
Burman, R. D., Pochop L. O., 1994. Evaporation, Evapotranspiration and Climatic Data. Development in Atmospheric Science. Elsevier, the Netherlands, pp: 22:278.
Demirtaş, Ç., Büyükcangaz, H., Yazgan, S., 2007. Candoğan, B.N., Evaluation of Journal of Biological
Doorenbos, J., Pruitt, W.O., 1977. Guidelines for Irrigation and Dranaige Paper, Food and Agriculture organization of The United Nations, Rome, pp.144 Water Requirements.
Erinç, S., 1996. Klimatoloji ve Metodları, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
Hakgören, F., 1996. Sulama, Planlama ve Projeleme İlkeleri, Akdeniz Üniversitesi Yayını, Yayın No: 67, Antalya, 237 s.
Jensen, M.E., Burman, R.D., Allen, R.G., 1990. Evapotranspiration and Irrigation Water Requirements. ASCE Manuals and Reports on Engineering Practice No:70, ASCE, New York, 332 pp. Kaya, S., 2011. Yarı-Kurak İklim Koşullarında Farklı Yöntemlerle Hesaplanan Refereans Karşılaştırılması, Bilimleri Dergisi, 1(1):58-60, 2011. Değerlerinin Üniversitesi Fen
Monteith, J.L., 1965. Evaporation and the environment. In the state and movement of water in living organism. XIX. Symposium Soc. For Exp. Biol. Swansea, Cambridge University Pres.pp.205-234.
Saltürk, M., 2006. Problem of Water in the Middle East and Analysis of the Problem within the Perspective of Turkey, Journal of Security Strategies, 3: 21-38
Smith, M., Allen, R., Pereira, L. 1996. Revised FAO methodology for crop water requirements. Proceeding of the International Conference. (Eds. C.R. Camp, E.J. Sadler, and R.E.Y oder). 3-6 November, San Antonio,TX. pp. 116-123.
Ünlükara, A., Yürekli, K., Anlı, A.S., Örs, İ., 2010. Kayseri İlinin RDI (Reconnaissance) İndeksine Göre Kuraklığının Değerlendirilmesi, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(1):13-17.