Sınıf Yönetiminde Disipline İlişkin Öğretmen ve Okul Yöneticisi Görüşler

Bu çalışmada bir ortaöğretim okulundaki öğretmenler ve okul yöneticilerinin görüşlerine dayanarak sınıf yönetiminde belirleyici bir role sahip olan disiplinin nasıl tanımlandığı, gerekçelendirildiği ve okuldaki aktörlerin disiplin ile nasıl ilişkilendiği araştırılmıştır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan bir örnek olay (durum) çalışmasıdır. Çalışma grubunu 2014- 2015 eğitim-öğretim yılında Ankara il merkezinde yer alan bir ortaöğretim okulundaki 20 branş öğretmeni, 4 rehber öğretmen ve 5 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Katılımcıların seçiminde amaçlı örnekleme tekniğine (purposeful sampling) başvurulmuştur. Araştırma verilerinin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Bulgular, tema ve alt temalar halinde kodlanmış ve frekanslarıyla birlikte tablolara dönüştürülmüştür. Araştırmanın sonucunda öğretmenler ve okul yöneticilerinin çoğunluğu disiplinin tanımlanmasında kurallar, çevreye uyum, istendik davranışlar, düzen, kontrol; disiplinin gerekçelendirilmesinde düzen, verimlilik, kurallar, kontrol ve başarı; disiplinle ilişkilenmede rol model olma, kontrol, kurallar, başarı ve düzen kavramlarına odaklanmıştır. Katılımcılar disiplinin tanımlanması ile disiplinin gerekçelendirilmesi arasında güçlü bir ilişki kurmuştur. Branş öğretmenleri ve okul yöneticileri okulda hakim disiplin anlayışına yatkınlık gösterirken, rehber öğretmenler disipline eleştirel konum almışlardır. Bu eleştirel konumlanmalarında rehberlik servisini ön-disiplin sağlayan, ödül ve disiplin kurulundan bir önceki ara bir mekanizma olarak nitelendirilmesini eleştirmektedirler.

The Views of Teacher and School Administrator’s on Discipline in Classroom Management

In this study, based on the opinions of teachers and school administrators at one of the secondary schools, it was investigated how discipline, which has a determining role in classroom management, is defined and justified and in what ways the actors in school develop a relationship with discipline. This study used a case study approach as part of qualitative research methodology. The study was conducted with twenty teachers, four school counselors, five school administrators at one of the secondary schools in Ankara between 2014-2015 academic year. Purposeful sampling technique was used in this study. Semistructured interview form is used to collect data. The results of the interviews were evaluated by content analysis and categorized into main and sub-themes with their frequencies. The results of the study indicate that the majority of teachers and school administrators used the concepts of “rules,” “adapt to environment” “desired behaviors,” “order,” and “control,” in defining discipline; “order,” “productivity,” “rules,” “control,” and “achievement,” in justifying; “role modelling,” “control,” “rules,” “achievement,” and “order” in developing a relationship with discipline. Participants developed a strong relationship between the definition and the justification of discipline. During the fieldwork, it is observed that while teachers and school administrators tended to develop a positive attitude toward discipline, school counsellors took a critical position. In their critical position, they problematize the standard evalution of guidance and counselling unit as an intermediate mechanism of reward and punishment committee to produce and regulate pre-discipline orders.

PDF

___

Akpınar, B. & Özdaş, F. (2013). Lise disiplin sorunlarının sınıf değişkeni açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4), 1365-137.
Aksoy, N. (2014). Sınıf içi kuralları. E. Karip (Ed.) Sınıf yönetimi içinde (ss. 11-33). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Aküzüm, C. & Nazlı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetiminde karşılaştıkları disiplin sorunları, nedenleri ve bu sorunlarla baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 1(2), 88-102.
Altınkaynak Özen, Ş., Uysal Bayrak, H., Taşkın, N. & Akman, B. (2018). Çocukların ödül ve ceza algıları ile öğretmenlerin disiplin hakkındaki görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 1-12.
Arslan, H. (2012). Sınıf kurallarının oluşturulması. M. Şişman ve S. Turan (Ed.). Sınıf yönetimi içinde (ss. 97-109). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Balcı, Ö. & Yumuşak, G. (2018). Öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışları ile başa çıkma yöntemleri ve bu yöntemlerin etkililiğine ilişkin görüşleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 223-254.
Bourdieu, P. & Passeron, J. C. (2014). Varisler: Öğrenciler ve kültür. (Çev. A. Sümer ve L. Ünsaldı). Ankara: Heretik Yayıncılık.
Bozan, S. & Ekinci, A. (2020). Öğretmenlerin mesleklerinin ilk yıllarında sınıf yönetiminde yaşadıkları sorunlara ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 137-153.
Brophy, J. (2011). History of research on classroom management. Carolyn M. Evertson ve Carol S. Weinstein (Ed.), Handbook of classroom management: Research, practice and contemporary Issues, (pp. 17-43). New York: Routledge.
Çalık, T. (2012). Sınıf yönetimi ile ilgili temel kavramlar. Leyla Küçükahmet (Ed.). Sınıf yönetimi içinde (ss. 2-11). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Celep, C. (2004). Sınıf yönetimi ve disiplini. Ankara: Anı Yayıncılık.
Çetin, B. (2013). Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarıyla ilgili sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 255-269.
Durkheim, E. (2016). Eğitim ve sosyoloji. (Çev. Pelin Ergenekon). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Ekici, G. & Akdeniz, H. (2018). Öğretmen adaylarının “sınıfta disiplin sağlamak” kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 26-37.
Ercan, L. (2012). Sınıfta istenmeyen davranışların yönetimi. Leyla Küçükahmet (Ed.). Sınıf yönetimi içinde (ss. 187-206). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Evertson, C. M. & Weinstein, C. M. (2011). Classroom management as a field of inquiry. Carolyn M. Evertson ve Carol S. Weinstein (Ed.), Handbook of classroom management: Research, practice and contemporary Issues, (s. 3-16). New York: Routledge.
Foucault, M. (2000). Büyük kapatılma. (Çev. Işık Ergüden ve Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Foucault, M. (2005). Entelektüelin siyasi işlevi. (Çev. Işık Ergüden, Osman Akınhay, Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Gangal, M. & Öztürk, Y. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıflarında istenmeyen davranışlar ve başa çıkma yolları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 1100-1118.
Göktürk, D. & Ağın, E. (2020). Okul kurumunun kültürel-toplumsal eşitsizlik ve imtiyazların yeniden üretimindeki rolüne ilişkin bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 53(1), 329-354.
Güler, M. (2010). Sosyal psikoloji bakış açısından çocuk ve ergenlerde suçlu davranış gelişimi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 89, 355-372.
İnal, K. (1994). Durkheim’in eğitim anlayışı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24(2), 511-518.
Kayabaşı, Y. (2012). Sınıf yönetimi kavramının sınıfta disiplin sağlamadan farklı yanları ve temel özellikleri. Leyla Küçükahmet (Ed.). Sınıf yönetimi içinde (57-79). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Kentli, D. F. (2016). İdeal öğretmenlerin disiplin modelleri: Bir anlatı çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 290-302.
Lewis, C. T. (1984). A Latin dictionary founded on Andrews’ edition of Feund’s Latin dictionary. New York: Oxford University Press.
Merriam, B. S. (2015). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed. S. Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Nişanyan, S. (2009). Sözlerin soyağacı: Çağdaş Türkçenin etimolojik sözlüğü. İstanbul: Everest Yayınları.
Oğuzkan, F. (1981). Eğitim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Oktay, A. (2019). Öğretmen adaylarının sınıf yönetiminde tercih ettikleri disiplin modelleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 427-450.
Punch, F. P. (2005). Sosyal araştırmalara giriş. (Çev. D. Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Sadık, F. & Arslan, S. (2015). İlkokul sınıf öğretmenlerinin disiplin problemleri ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 115-138.
Şahin, M. & Adıgüzelli, Y. (2015). Sınıf yönetimi sürecinde istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 799-816.
Taşkın, P. (2014). Ortaöğretim okulları öğrencilere yönelik disiplin düzenleme ve uygulamalarının çocukların temel hak ve özgürlükleri bağlamında değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Tertemiz, N. (2012). Sınıf yönetimi ve disiplin modelleri. Leyla Küçükahmet (Ed.). Sınıf yönetimi içinde (ss. 109-135). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Turan, Ş. (2012). Sınıf yönetiminin temelleri. M. Şişman ve S. Turan (Ed.). Sınıf yönetimi içinde (ss. 1-15). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Türnüklü, A. (2014). Öğrenciler arasındaki çatışmaların çözümünde problem çözme ve arabuluculuk. E. Karip (Ed.). Sınıf yönetimi içinde (ss. 194- 231). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Ünsal, H. (2018). Öğretmen adaylarının sınıfta disiplin modellerine ilişkin tercihleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 519-531.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.