Belirsizliğe Tahammülsüzlüğün Yordayıcısı Olarak Endişe ile İlgili Olumlu ve Olumsuz İnançlar

Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin belirsizliğe tahammülsüzlük düzeylerinin endişe ile ilgili olumlu ve olumsuz inançlar tarafından ne derece yordandığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesine devam etmekte olan 105 kadın ve 70 erkek olmak üzere toplam 175 üniversite öğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri; araştırmacılar tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu, Sarıçam vd. (2014)’nin Türk Kültürüne uyarladığı Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği (BTÖ-12) ve Sarı ve Dağ (2009) tarafından Türk Kültürüne uyarlanan Endişenin Sonuçları Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde; değişkenler arasındaki ilişkiyi saptamak için pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı ile çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılırken farklılıklara ilişkin analizde ise bağımsız gruplar t-testi analizi kullanılmış olup; SPSS 15.0 programından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda üniversite öğrencilerinin; belirsizliğe tahammülsüzlüklerinin endişe ile ilgili olumlu ve olumsuz inançlar tarafından pozitif yönde anlamlı şekilde yordandığı bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca kadın üniversite öğrencilerinin erkek öğrencilere göre daha fazla belirsizliğe tahammülsüz oldukları tespit edilmiştir. Çalışma bulguları ilgili alan yazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ile ilgili olumlu inançlar, endişe ile ilgili olumsuz inançlar, üniversite öğrencisi

Positive and Negative Beliefs about Worry as the Predictors of Intolerance Caused by Uncertainty

The aim of this study is to determine to what degree the level of the intolerance of uncertainty of university students is predicted by their positive and negative beliefs about worry. The study was conducted on 175 attending students of Mehmet Akif Ersoy University consisting of 105 female and 70 male students. The research data were collected via personal information form, The Intolerance of Uncertainty Scale (IUS-12) which is adapted to Turkish culture by Sarıçam et. al (2014) and the Results of Worry Scale which is adapted to Turkish culture by Sarı and Dağ (2009). In the analysis of the data Pearson product-moment correlation coefficient, multiple linear regression analysis, the t-test analysis, and SPSS 15.0 program were used to determine the relation between the variables. At the end of the research, it was concluded that the intolerance caused by uncertainty of the university students were predicted positively by positive and negative beliefs about worry. In addition, it was determined that female university students are more intolerant in the face of uncertainty than male university students. The findings of the study were discussed in the light of the related studies previously done by the other researchers.

Keywords:

Intolerance of uncertainty, positive beliefs about worry, negative beliefs about worry, university student,

PDF

___

Abel, J. L., & Borkovec, T. D. (1995). Generalizability of DSM-III-R generalized anxiety disorders to proposed DSM-IV criteria and cross-validation of proposed changes. Journal of Anxiety Disorders, 9(4), 303–315.
Arbak, Y. (2005). Dominant values of Turkish organizations: A contradictory phenomenon. Review of Social, Economic & Business Studies, 5(6), 69–88.
Arslan, Y. (2013). Belirsizlik yönetimi (BELYÖN) programının belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyine etkisi; kadın öğretmen adayları üzerine deneysel bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Bakerman, D., Buhr, K., Koerner, N., & Dugas, M. J. (2004, November). Exploring the link between positive beliefs about worry and worry. 38. Annual Convention of the Association for the Advancement of Behavior Therapy, New Orleans, LA.
Borkovec, T. D., Robinson, E., Pruzinsky, T., & DePree, J. A. (1983). Preliminary exploration of worry: Some characteristics and processes. Behaviour Research and Therapy, 21(1), 9–16.
Borkovec, T. D., & Roemer, L. (1995). Perceived functions of worry among generalized anxiety disorder subjects: Distraction from more emotionally distressing topics? Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 26(1), 25–30.
Budak, S. (2003). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Buhr, K., & Dugas, M. J. (2002). The intolerance of uncertainty scale: Psychometric properties of the english version. Behaviour Research and Therapy, 40(8), 931–945.
Buhr, K., & Dugas, M. J. (2006). Investigating the construct validity of intolerance of uncertainty and its unique relationship with worry. Journal of Anxiety Disorders, 20(2), 222–236.
Carleton, R. N., Norton, M. A. P. J., & Asmundson, G. J. G. (2007). Fearing the unknown: A short version of the intolerance of uncertainty scale. Journal of Anxiety Disorders, 21(1), 105–117.
Cartwright-Hatton, S., & Wells, A. (1997). Beliefs about worry and intrusions: The meta-cognitions questionnaire and its correlates. Journal of Anxiety Disorders, 11(3), 279–296.
Çaplı, B., & Taş, O. (2010). Kriz haberciliği. In B. Çaplı ve H. Tuncel (Eds.), Televizyon haberciliğinde etik (pp.237-251). Ankara: Fersa Matbaacılık.
Çardak, M. (2012). Affedicilik yönelimli psiko-eğitim programının affetme eğilimi, belirsizliğe tahammülsüzlük, psikolojik iyi oluş, sürekli kaygı ve öfke üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Davey, G. C. L., Tallis, F., & Capuzzo, N. (1996). Beliefs about the consequences of worrying. Cognitive Therapy and Research, 20(5), 499-520.
Develi, E. (2006). Konya’da ilköğretim okullarında görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin sürekli kaygı durumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Dugas, M. J., Buhr, K., Ladouceur, R., Heimberg, R. G., Turk, C. L., & Mennin, D. S. (2004). The role of ıntolerance of uncertainty in etiology and maintenance. Generalized Anxiety Disorder: Advances in Research and Practice, 143–163.
Dugas, M. J., Freeston, M. H., & Ladouceur, R. (1997). Intolerance of uncertainty and problem orientation in worry. Cognitive Therapy and Research, 21(6), 593-606.
Dugas, M. J., Hedayati, M., Karavidas, A., Buhr, K., Francis, K., & Phillips, N. A. (2005). Intolerance of uncertainty and information processing: Evidence of biased recall and interpretations. Cognitive Therapy and Research, 29(1), 57–70.
Dugas, M. J., & Koerner, N. (2005). Cognitive-behavioral treatment for generalized anxiety disorder: Current status and future directions. Journal of Cognitive Psychotherapy, 19(1), 61–81.
Dugas, M. J., Schwartz, A., & Francis, K. (2004). Intolerance of uncertainty, worry, and depression. Cognitive Therapy and Research, 28(6), 835–842.
Erguvan, F. M. (2015). Üniversite öğrencilerinin belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri ile psikolojik iyi olma düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Ersanlı, K., & Uysal, E. (2015). Belirsizliğe karşı tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54), 46-53.
Ersöz, F., Ersöz, T., & Konuşkan, Ö. (2016). Belirsizlikle başa çıkmada etkili olan kriterlerin araştırılması: Bir üniversite uygulaması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 215-232.
Freeston, M. H., Rhéaume, J., Letarte, H., Dugas, M. J., & Ladouceur, R. (1994). Why do people worry? Personality and Individual Differences, 17(6), 791–802.
Grenier, S., Barrette, A. M., & Ladouceur, R. (2005). Intolerance of uncertainty and intolerance of ambiguity: Similarities and differences. Personality and Individual Differences, 39(3), 593–600.
Gümüş, K., & Sezgin, S. (2016). Multiple skleroz hastalarında belirsizliğe tahammülsüzlüğün intihar düşüncesine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47), 475-486.
Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences. California: Sage Publication.
Holowka, D.W., Dugas, M.J., Francis, K., & Langesen, N. (2000). Measuring beliefs about worry: A psychometric evaluation of the why worry-II questionnaire. In M. J. Dugas & M. Robichaud (Eds.), Cognitive-behavioral treatment for generalized anxiety disorder (pp.70–71). New York, NY: Taylor & Francis Group.
Kalaycı, Ş. (Ed.). (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Korkut, A., & Keskin, İ. (2015). Öğretmen adaylarının belirsizlikten kaçınma düzeylerine ilişkin karşılaştırmalı bir analiz. Electronic International Journal of Education, Arts and Science, 1(2), 31-57.
Ladouceur, R., Dugas, M. J., Freeston, M. H., Léger, E., Gagnon, F., & Thibodeau, N. (2000). Efficacy of a cognitive-behavioral treatment for generalized anxiety disorder: Evaluation in a controlled clinical trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68(6), 957–964.
Ladouceur, R., Gosselin, P., & Dugas, M. J. (2000). Experimental manipulation of intolerance of uncertainty: A study of a theoretical model of worry. Behaviour Research and Therapy, 38(9), 933–941.
Laugesen, N., Dugas, M. J., & Bukowski, W. M. (2003). Understanding adolescent worry: The application of a cognitive model. Journal of Abnormal Child Psychology, 31(1), 55–64.
Macit, G. (2010). İletişim tarzları üzerinde kültürel değerlerin etkisi: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi öğrencileri üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
Öztürk, Ö. (2013). İntihar olasılığı ve aile işlevselliği arasındaki ilişkide bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlük değişkenlerinin aracı rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Sarı, S. (2007). Sürekli kaygının yordayıcıları olarak belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ile ilgili inançlar ve kontrol odağının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Sarı, S., & Dağ, D. (2009). Belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeği, endişe ile ilgili olumlu inançlar ölçeği ve endişenin sonuçları ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 261-270.
Sarıçam, H. (2014). Belirsizliğe tahammülsüzlüğün mutluluğa etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 1-12.
Sarıçam, H., Erguvan, F. M., Akın, A., & Akça, M. Ş. (2014). Belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeği (BTÖ-12) Türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Route Educational and Social Science Journal, 1(3), 148-157.
Spencer, P. (2002). Anxiety. Palliative practices from AZ for the bedside clinician. In K. K. Kim & E. Peg (Eds.), Oncology nursing society (pp.23-26). Pittsburgh: PA.
Stanley Budner, N. Y. (1962). Intolerance of ambiguity as a personality variable. Journal of Personality, 30(1), 29–50.
Terzi, A. R. (2004). Üniversite öğrencilerinin güç mesafesi ve belirsizlikten kaçınma algıları üzerine bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 65–76.
Wells, A. (1995). Meta-cognition and worry: A cognitive model of generalized anxiety disorder. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 23(3), 301.
Wilkinson, A., Meares, K., & Freeston, M. (2011). CBT for worry and generalised anxiety disorder. Sage.
Yanar, M. (2015). Organ transplantasyonu bekleme sürecindeki hasta ve yakınlarının belirsizliğe tahammülsüzlük, umutsuzluk ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Yüksel, B. (2014). Kaygı belirtilerini açıklamada bağlanma, pozitif ve negatif duygu düzenleme ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkiyi bütünleyici model arayışı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.