Medya Okuryazarlığı Eğitimi Alanında Yapılan Çalışmaların Tematik, Metodolojik ve İstatistiksel Yönelimleri

Bu çalışmada Türkiye’de medya okuryazarlığı eğitimi alanında yapılan çalışmaların tematik, metodolojik ve istatistiksel yönelimlerinin dağılımlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma nitel araştırma paradigmasına göre desenlenmiş ve tematik içerik analizi ve betimsel analizden yararlanılmıştır. Ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak 104 bilimsel çalışmaya ulaşılmıştır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan değerlendirme matrisiyle toplanan veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. İçerik analizi sonucunda incelenen çalışmaların medya okuryazarlığı dersi ve medya okuryazarlık düzeyi temalarında yoğunlaştığı, çalışmalarda daha çok tarama modelinin ve nicel veri analiz yöntemlerinin ağırlıklı olarak kullanıldığı ortaya çıkmıştır. Eğitim fakültelerinde medya okuryazarlığı eğitimine yer verilmesi, medya okuryazarlığı dersinin ortaokulda zorunlu olması ve öğretmenlerin hizmet içi eğitim alması çalışmalarda öne çıkan önerilerdir.

Anahtar Kelimeler:

Medya okuryazarlığı, tematik içerik analizi, tematik yönelim

Thematic, Methodological and Statistical Tendencies of Studies in the Field of Media Literacy Education

In this study, it was aimed to determine the thematic and methodological distributions of studies on media literacy education in Turkey. The study was designed according to the qualitative research paradigm and utilized the thematic content analysis. 104 scientific studies were reached by using the criteria sampling method. Data collected with the evaluation matrix prepared by the researchers were analyzed by content analysis method. This study showed that studies examined were concentrated on media literacy course and media literacy levels themes, mostly survey model as a research model was used and quantitative analyzes were used predominantly. Media literacy education in education faculties, media literacy course in secondary school, and teachers’ in-service training have become prominent suggestions.

Keywords:

Media literacy, thematic content analysis, thematic tendency,

PDF

___

Aguaded, I. (2016). Perspectives on media literacy. The Journal of Media Literacy, 63 (1-2), 8-9.
Altun, A. (2011). Tavsiye kararları çerçevesinde Avrupa Birliği’nin medya okuryazarlığı eğitimi vizyonu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 5(1), 58-86.
Altun, A. (2014). Medya okuryazarlığı eğitimine yönelik Türkçe yayınlar: Bir bibliyografya denemesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9, 5-15.
Ardıç, E. (2016). Medya okuryazarlığı ile ilgili lisansüstü çalışmaların karşılaştırmalı incelemesi: Türkiye, ABD ve Kanada örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Aufderheide, P. (1993). Media literacy. A report of the national leadership conference on media literacy. Washington, DC: Aspen Institute. Erişim adresi: https://eric.ed.gov/?id=ED365294. (2017, Ocak 14).
Bilici, İ. E. (2014). Medya okuryazarlığı ve eğitimi. Ankara: Nobel.
Binark, M. ve Gencel Bek, M. (2010). Eleştirel medya okuryazarlığı: Kuramsal yaklaşımlar ve uygulamalar. İstanbul: Kalkedon.
Buckingham, D. (2003). Media education: Literacy, learning and contemporary culture. Cambridge: Polity Press.
Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). New York, NY: Routledge.
Çalık M., Sözbilir M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
Fazlıoğulları O. ve Kurul N. (2012). Türkiye’deki eğitim bilimleri doktora tezlerinin özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 43-75.
Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (2003). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill, Boston, MA.
Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M., ve Sozbilir, M. (2012). Trends in educational research in Turkey: A content analysis. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(1), 455-460.
Hepkon, Z. ve Aydın, O. Ş. (2007). Medya okuryazarlığına politik bir bakış: Medya okuryazarlığı hareketi. N. Türkoğlu ve M. C. Şimşek (Ed.), Medya okuryazarlığı (ss. 79-93). İstanbul: Kalemus.
Hobbs, R. (2010). Digital and media literacy: A plan of action. Washington, D.C. The Aspen Institute. Erişim adresi: http://www.aspeninstitute.org/events/ 2010/11/10/digital-media-literacy-plan-action. (2017, Ocak 14).
Işkın, P. ve Kesten, A. (2016). Medya okuryazarlığı dersinin işlenmesinde karşılaşılan sorunların öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(2), 387-410.
Karadağ, E. (2010). Eğitim bilimleri doktora tezlerinde kullanılan araştırma modelleri: Nitelik düzeyleri ve analitik hata tipleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(1), 49-71.
Kıncal, R. ve Korkmaz, S. (2015). Türkiye’de medya okuryazarlığı üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 5(10), 75-90.
Kozikoğlu İ. ve Senemoğlu N. (2015). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerinin içerik analizi (2009-2014). Eğitim ve Bilim, 40(182), 29-41.
Maden, S., Maden, A. ve Banaz, E. (2017). Medya okuryazarlığı ile ilgili tezlere yönelik bir içerik analizi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 588-605. doi: 10.18298/ijlet.1690
Marvasti, A. B. (2004). Qualitative research in sociology. London: SAGE Publication.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. California: Sage Publication.
Neuman, L. W. (2007). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar (S. Özge, Çev.). İstanbul: Yayın Odası Yayıncılık.
Pekman, C. (2007). Avrupa Birliği’nde medya okuryazarlığı. N. Türkoğlu ve M. C. Şimşek (Ed.), Medya okuryazarlığı (ss. 40-49). İstanbul: Kalemus.
Potter, W. J. (2008). Media literacy (4. Baskı). Los Angeles: Sage.
RTÜK. (2006a). İlköğretim çağındaki çocukların televizyon izleme alışkanlıkları araştırması. Erişim adresi: https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/ ilkogretim-cagindaki-cocuklarin-televizyon-izleme-aliskanliklari-arastirmasi0053-2.pdf. (2017, Şubat 17).
RTÜK. (2006b). Televizyon izleme eğilimleri araştırması. Erişim adresi: https://www.rtuk.gov.tr/assets/-Icerik/AltSiteler/televizyon-izleme-egilimleri-arastirmasi-20060053.pdf. (2017, Şubat 17).
RTÜK. (2016). Medya Okuryazarlığı. Erişim adresi: http://www.medyaokuryazar- ligi .org.tr/. (2017, Ocak 10).
Thoman, E. ve Jolls, T. (2008). Literacy for the 21st century: An overview & oriantation guide to media literacy education. Erişim adresi: http://webspace.ship.edu/hliu/etextbook/theory/doc/media%20literacy_v02.pdf. (2017, Ocak 14).
Toy, B. Y. (2015). Türkiye’deki hizmet öncesi öğretmen eğitimi araştırmalarının tematik analizi ve öğretmen eğitimi politikalarının yansımaları. Eğitim ve Bilim, 40(178), 23-60.
Tüzel, S. (2013). İngiltere, Kanada, ABD ve Avustralya ana dili öğretim programlarının medya okuryazarlığı bağlamında incelenmesi ve Türkçe öğretimi açısından değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 1-26.
UNESCO. (2012). Pedagogies of media and ınformation literacies. Russian Federation. Erişim adresi: http://iite.unesco.org/pics/publications/en/files /3214705.pdf. (2017, Ocak 5).
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştır¬ma Yöntemleri (10.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, G. K. (2015). Türkiye’deki teknolojik pedagojik alan bilgisi çalışmalarının analizi: bir meta- sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 40(178), 103-122.