YASADIŞI YAYINCILIKTAN TİCARİLEŞMEYE: FRANSA’DA KORSAN RADYOCULUĞUN KISA TARİHİ

Bu makale Batı dünyasında 70’li yıllarda doruk noktasına ulaşan gençlik hareketlerinin yedeğinde biçimlenen bir alternatif yayıncılık devrimini odağına alan serimleyici bir medya tarihi çalışmasıdır. Kıta Avrupası’nda ‘refah toplumu’ paradigmasının çöküşünden kapitalist ideolojinin neo-liberal yeniden yapılandırılmasına uzanan tarih diliminde radyo yayıncılığının geçirdiği dönüşüm sosyo-politk ve kültürel zeminde incelenerek medya politikaları ve regülasyon çıktılarına ışık tutmak amaçlanmaktadır. Bu bağlamda Fransa’da biçimlenen korsan radyo fenomeni ele alınarak, özel bir örnek olarak alternatif kamu yayıncılığı anlayışının Avrupa’dakievrimi tartışılmaktadır. Bu analizin bir ileri boyutu demokratik Avrupa ülkelerine özgü kamu yayıncılık sistemlerinin dönüşümünü değerlendirmek ve ticari yayıncılık anlayışının ortaya çıkışına dair gelişmeleri irdelemektir. Bu bağlamda makale öncelikli olarak 70’li yıllardan itibaren Avrupa’daki kamu yayın kurumlarının içine düştüğü bunalımı ele almaktadır. Bunu Fransa’daki korsan radyo hareketinin tarihsel bir dökümü izlemektedir. Tarihsel perspektifi takiben yasal süreçler ve oluşan yeni atmosferde korsan radyo hareketinin fikirsel ve kurumsal zemininin hangi yöne kaydığı tartışılmaktadır. Makalenin en temel bulgusu, korsan radyoların yasal çerçeveye kavuştuktan sonra kurumsal açıdan gelişme gösterdikleri ama muhalif perspektefleriyle katılımcı yapılarını yitirmeye başladıkları yönündedir. Bu durum zaman içinde derneksel radyoların (yasal süreç sonunda korsan radyolara verilen statü) büyük bölümünün ticari yayın formatını tercih etmesiyle sonuçlanan bir süreçtir

Anahtar Kelimeler:

Radyo, korsan yayıncılık, France, derneksel radyo

FROM ILLEGAL BROADCASTING TO COMMERCIALIZATION:A BRIEF HISTORY OF PIRATE RADIOS IN FRANCE

This paper is an expositive media history study which focuses on an alternative broadcasting revolution going parallel with the youth movement of 1970’s in the Continental Europe. It tries to shed light on a short term historical period of a close past between the collapse of ‘welfare society’ and the reborning of capitalism in the form of ‘neo-liberalism’. The transformation of radio broadcasting is being evalauted with a sociopolitical and cultural perspective in the context of the given period, along with the emerging legal reflections and the regulative outcomes in European countries. In this context, this paper treats the phenomenon of Pirate Radio movement in France as a specific example in terms of the concept of alternative public broadcasting. Further step of the analysis is to examine the transformation of the public broadcasting systems in Europe and the emergence of the commercial broadcasting. In this framework, the study discusses at the first hand the crisis of public broadcasters in the Continental Europe since 1960’s, followed by an historical exposition of pirate radio movement in France. After the historical perspective, legal process and its outcomes are being exposed along with projection of the way where pirate radios have channeled during this regulative turn over. One basic finding of ths study is that after being surrounded by legal boundries, pirate radios have devoleped in terms of institutionalisation while loosing their opponent and participative characteristics. This process has ended with commercialisation of most of the community radios (the term they use after the regulation of the scene).

Keywords:

Radio, pirate broadcasting, France, associative radio,

PDF

___

Asssociation des radiodiffuseurs communautaires du Québec (1991), Radio Communautaire: Introduction à la Gestion, Quebec.
Barnard, S. (2000),Studying Radio, Arnold, London.
Beard, A. (1983), “The Emergence of Public Broadcasting in Australia”, Australian Journal of Communication, 4, pp.21-28.
Bosch, T. E. (2006), “Radio as an Instrument of Protest: The History of Bush Radio”, Journal of Radio & Audio Media”, 13(2), pp.249-265.
Cankaya, Ö. (1997),Dünden Bugüne Radyo Televizyon, Beta, İstanbul.
Castells, M. (2011),The Rise of the Network Society, Wiley-Blackwell, Oxford.
Cazenave, F. (1984),Les Radios Libres : Des Radios Pirates aux Radios Locales Privées, Presses Universitaires de France, Paris.
Croteau, D. & Hoynes, W. (2000), Media / Society: Industries, Images, and Audiences, Pine Forge, Thosands Oaks, CA.
Debbasch, C. (1984),Droit de l'audivisuel, Presses Universitaires de France, Paris.
Deleu, C. (2006), Les anonymes à la radio: Usages, fonctions et portée de leur parole, De Boeck Superior, Paris.
Duran, R. (2001),Burası Dünya Polis Radyosu, YKY, İstanbul.
Fraser, C., ve Estrada, S. R. (2001),Community Radio Handbook, UNESCO, Paris.
Hendy, D. (2000),Radio in the Global Age, Polity Press, Cambridge.
Hodkinson, P. (2007), “Youth cultures: A critical outline of key debates”, Youth Cultures: Scenes, Subcultures and Tribes, Hodkinson P. &Deicke, W. (editörler) içinde, Routledge, New York, pp. 1-21.
Kouchner, J. (1994),Radio Locale : Mode d'emploi, Editions du Centre de Fonnalion ete de Perfectionnement des Journalistes, Paris.
Marcuse, H. (1967), “Ziele, Formen und Aussichten der Studentenbewegung”, Das Argument. 1, pp. 389-408.
Mutlu, E. (1999),Televizyon ve Toplum, TRT Yayınları, Ankara.
Pekman, C. (1997), Televizyonda Özelleşme, Beta, İstanbul.
Prot, R. (1998), Dictionnaire de la Radio, Press Universitaires de Grenoble, Grenoble.
Ramonet, I. (1997),Nouveaux Pouvoirs, Nouveaux Maitres du Monde, Éditions Galilee, Quaebec.
Ricaud, P. (2008), “Les radios Communautaires de la FM a Internet”, Médiamorphoses, 4, pp. 45-48.
Roncagliolo, R. (1995),Public Service Broadcasting. Cultural and Educational Dimensions, UNESCO, Paris.
Sabbagh, A. (1995),La Radio Rendez-vous sur les Ondes, Gallimard, Paris.
Sarabia, A. L. (2001), “Radio Womanwatch”, (Editörler, Bruce Girard), A Passionfor Radio, www.comunica.org/passion, pp.156-160. Erişim Tarihi: 13 Eylül 2016.
Soydan, E. (1998),Dünyada ve Türkiye'de Alternatif Radyo Yayıncılığı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Marmara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Topuz, H. (Koor.) (1990),Yarının Radyo ve Televizyon Düzeni, TÜSES & İLAD, İstanbul.
Topuz, H. (1993),Özel Yerel Radyo Yayıncılığı ve Almanya Deneyimi, TÜSES, İstanbul.
Türkoğlu, N. (2003),Kitle İletişimi ve Kültür, Naos, İstanbul