KADIN CİNAYETLERİNDE ŞİDDETİ SERGİLEMEK: ŞEFİKA ETİK VAKASI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Habertürk Gazetesi, 07 Ekim 2011 tarihli sürmanşet haberinde “Kadına şiddette son nokta” başlığıyla kocasından şiddet gören ve sırtından bıçaklanarak öldürülen Şefika Etik’in fotoğrafını kullandı. Fotoğraf oldukça çarpıcıydı; yarı çıplak haldeki kadının sırtında bıçakla uzandığı anı gösteriyordu ve olaya ilişkin şiddetin en ağır biçimini temsil ediyordu. Bu fotoğrafın gazetede kullanılması hem diğer gazeteciler hem de okurlar tarafından tepkiyle karşılandı. Kimilerine göre bunun nedeni gazetenin reyting kaygısıydı ve etik bir ihlaldi; kimilerine göre de şiddeti yeniden üretiyor, kadın haklarını yerle bir ediyordu. Fotoğrafı yayınlama kararı alan gazetenin genel yayın yönetmeni Fatih Altaylı eleştiri oklarının hedefinde yer aldı ve ertesi günkü yazısında, kararını ve nedenlerini savundu. Bu çalışmada, söz konusu örnek olaydan yola çıkarak medyatik sergilemenin nesnesine dönüşen kadına şiddet olgusu incelenecektir. Şiddetin sergilenmesine ilişkin okurların, STK’ların, meslek örgütlerinin ve gazetecilerin tepkilerinden yola çıkarak bir tartışma geliştirilecektir. Medyanın ve okurun şiddetle ilişkisi, şiddeti üretme, tüketme, şiddete tepki verme boyutlarında ortaya çıkan çifte standartlara, haz temelli görünümlere, şiddetin “sıradan”la, mahrem olanla ve politik olanla ilişkisine dair alternatif bir bakış açısı ortaya konmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kadın, şiddet, Şefika Etik, Habertürk, Fatih Altaylı

SHOW VIOLENCE IN WOMEN’S MURDERS: AN ANALYSIS ON THE ŞEFİKA ETİK CASE STUDY

Daily Haberturk, printed the photograph of Sefika Etik adding to the news headed “The last point of voilence to women”, who exposed to violence and killed stabbing in the back by her husband, in 07 October 2011. The photograph was rather striking; woman was bare to the waist, there was a knife in her back and she was lying on the floor. This photograph displayed the most severe form of event-related voilence. Other journalists and readers reacted because of printing this photograph in the newspaper. Acording to some, it shows the rating concern of newspaper and it was an ethical issue; accordig to the others the voilence was reproduced by this photograph and it was razed to the rights of women. General editor Fatih Altaylı was a target of criticizm who printed the photograph in the newspaper and he argued his decision and its causes in own column the day after. In this study, will be examined the phenomenon of voilence against women turned into an object of mediatic display taking of from this case. Ethical dimension related displaying violence will be evaluated analysing the reactions of readers and the comments of the other journalists.

Keywords:

Woman, violence, Şefika Etik, Habertürk, Fatih Altaylı,

PDF

___

Altaylı, F. (8 Ekim 2011). Rahatsız oldunuz değil mi? Habertürk Gazetesi. Online bkz. http://www.haberturk.com/yazarlar/fatih-altayli/677372-rahatsiz-oldunuz-degil-mi (Erişim tarihi: 23.11.2013).
Altun, A. ve Bek, M. G. (2013). Haberlerde aile içi şiddetin temsili. Kadın Araştırmaları Dergisi, 13, 1-34.
Altun, A., Bek, M. G. ve Altun, E. E. (2007). Aile içi şiddet haberlerinin üretim süreci ve medya profesyonelleri. İletişim Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 9-61. Online bkz. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/23/1820/19196.pdf (Erişim tarihi: 21.06.2017).
Balcı, A. (2000). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. (3. Baskı) Ankara: Pegem Yayıncılık.
Bourdieu, P. (2000). Televizyon Üzerine. (2. Baskı). (Çev: T. Ilgaz). İstanbul: YKY.
Button, A. D. (2014). Haberler. (Çev: Z. Baransel). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Cheviron, N. (2013). Televizyon ve İçimizdeki Şiddet. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Cumhuriyet Gazetesi. (02 Ocak 2017). Bir yılda 328 kadın katledildi. http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/654421/Bir_yilda_328_kadin_katledildi.ht ml (Erişim tarihi: 22.06.2017).
Çelenk, S. (2010). Kadınların medyada temsili ve etik sorunlar. Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel (Ed.), Televizyon Haberciliğinde Etik içinde (229-236). Ankara: Fersa Matbaacılık.
Dursun, Ç. (2010). Kadına yönelik şiddet karşısında haber etiği. Fe Dergi, 1(2), 19-32. Online bkz. http://cins.ankara.edu.tr/20101.html (Erişim tarihi: 15.06.2017).
Evin, M. (8 Ekim 2011). O bıçak vicdanınıza saplansın. Milliyet Gazetesi. Ayrıca bkz. http://gundem.milliyet.com.tr/o-bicak-vicdaninizasaplansin/gundem/gundemyazardetay/08.10.2011/1448158/default.htm (Erişim tarihi: 23.11.2013).
Evin, M. (24 Ocak 2012). Şefika Etik’i bir kez daha öldürdünüz!. milliyet.com.tr. Online bkz. http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/mehves-evin/sefika-etik-i-bir-kez-daha-oldurdunuz- -1493273/ (Erişim tarihi: 22.06.2017).
Gökulu, G. ve Hosta, N. (2013). Basında kadına yönelik şiddet haberlerinin analizi: hürriyet, sabah ve posta gazeteleri örneği (2005-2008). JASSS, 6 (2), 1829-1850. Online bkz. https://www.jasstudies.com/Makaleler/2136178431_95G%C3%B6kuluG%C3%B6khan -vd_S-1829-1850.pdf (Erişim tarihi: 15.06.2017).
Gözke. Ö. (20 Nisan 2002). Altaylı: tacizde bulunmazsam namerdim. BİA Haber Merkezi. İstanbul. http://bianet.org/bianet/insan-haklari/9375-altayli-tacizde-bulunmazsamnamerdim (Erişim tarihi: 22.06.2017).
Gül, S. S. ve Altındal, Y. (2005). Medyada kadın cinayeti haberlerindeki cinsiyetçi izler: Radikal https://www.researchgate.net/publication/291333514_Medyada_Kadin_Cinayeti_Haber lerindeki_Cinsiyetci_Izler_Radikal_Gazetesi (Erişim tarihi: 21.06.2017).
Gülşen, R. (8 Ekim 2011). Dün sırtımızda bıçakla gezdik. Habertürk Gazetesi. Online bkz. http://www.haberturk.com/yazarlar/rahsan-gulsan/677413-dun-sirtimizda-bicaklagezdik (Erişim tarihi: 23.11.2013).
Hakan, A. (8 Ekim 2011). Vur/Kır/Tutukla demek çok kolay - o fotoğrafa dair. Hürriyet Gazetesi. Online bkz. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/18929898.asp (Erişim tarihi: 23.11.2013).
http://t24.com.tr/haber/bakan-sahin-bugunku-haberturku-cocuklarina-gostereceklermi,173522 (Erişim tarihi: 19.06.2017)
http://www.basinkonseyi.org.tr/basin-konseyi-kararlari/basin-konseyi-haber-turk-gazetesininkinanmasina-karar-verdi (Karar No: 2011/39). (Erişim tarihi: 23.11.2013).
http://www.gazeteler.org/2011-ekim-07/ (Erişim tarihi: 21.06.2017).
https://twitter.com/search?q=%EF%80%A3boykothaberturk%20&src=typd (Erişim tarihi: 23.11.2013).
İlter, B. (8 Ekim 2011). Bıçak. Habertürk Gazetesi. Online bkz. http://www.haberturk.com/yazarlar/balcicek-ilter/677436-bicak (Erişim tarihi: 23.11.2013).
Köklü, N. (1994). Örnek olay çalışma metodları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27 (2), 771-779. Online bkz. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/491/5792.pdf (Erişim tarihi: 19.06.2017).
Matelski, M. J. (2000). TV Haberciliğinde Etik. (2. Baskı). (Çev: B. Ö. Düzgören). İstanbul: YKY.
Parin, S. (2007). Şiddetin fotoğrafı: yazılı basının şiddet konsepti üzerine sosyolojik bir çözümleme. Kadın Çalışmaları Dergisi, 2 (4), 40-55.
Tabur, M. ve Tamer, Ö. (2011). Medyada cinsel şiddet temsilleri ve kadın odaklı habercilik: burçin belge ile söyleşi. BÜ Kadın Gündemi, 20. İlgili link için bkz. http://www.bukak.boun.edu.tr/?p=632 (Erişim tarihi: 15.06.2017).
Talhaoğlu, Ç. (7 Ekim 2011a). Basın konseyi habertürk’ün haberine işlem başlattı. BİA Haber Merkezi. İstanbul. http://bianet.org/bianet/bianet/133271-basin-konseyi-haberturk-unhaberine-islem-baslatti (Erişim tarihi: 23.11.2013).
Talhaoğlu, Ç. (7 Ekim 2011b). Medya şiddetinde son nokta. BİA Haber Merkezi. İstanbul. http://bianet.org/bianet/bianet/133257-medya-siddetinde-son-nokta (Erişim tarihi: 23.11.2013).
Talhaoğlu, Ç. (8 Ekim 2011). Kadın örgütleri: habertürk şiddeti ifşa etmiyor, meşrulaştırıyor. BİA Haber Merkezi. İstanbul. http://bianet.org/bianet/bianet/133281-haberturk-siddetiifsa-etmiyor-mesrulastiriyor (Erişim tarihi: 23.11.2013).
Talhaoğlu, Ç. (9 Ekim 2011). Kadınlar Fatih Altaylı’yı protesto etti. BİA Haber Merkezi. İstanbul. http://bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/133288-kadinlar-fatih-altayli-yiprotesto-etti (Erişim tarihi: 23.11.2013).
Tanrıöver, H. U. (2007). Medyada kadınların temsil biçimleri ve kadın haklarının ihlalleri. Sevda Alankuş (Ed.), Kadın Odaklı Habercilik içinde (149-166). İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
Tekeli, E. S. (2016). Kadın cinayetlerinin haberleştirilmesi bağlamında medya etiğini yeniden tartışmak: habertürk gazetesi örneği. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (AKAR), 1 (1), 129-142. Online bkz. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/285585 (Erişim tarihi: 15.06.2017).
Temelkuran, E. (7 Ekim 2011). Bıçak. Blog yazısı için bkz. http://www.ecetemelkuran.com/kategori/blog/28319/bicak (Erişim tarihi: 23.11.2013).
Turner, B. S. (2000). Statü. (Çev: K. İnal). Ankara: Doruk Yayınları.
Vural, R. ve Cenkseven, F. (2005). Eğitim araştırmalarında örnek olay (vaka) çalışmaları: tanımı, türleri, aşamaları ve raporlaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (10), 126-139.