CHRISTOPHER NOLAN’IN BATMAN-KARA ŞÖVALYE FİLMİNİN GREİMAS’IN EYLEYENSEL ÖRNEKÇESİNE GÖRE ÇÖZÜMLENMESİ

Sinema, gerek etki alanı gerek görselliği bakımından 20. yüzyılın en ilgi çekici anlatı sanatı olarak karşımıza çıkmaktadır. Sinemanın bir anlatı sanatı olarak görülmesi ve yazınsal ürünlerin çözümlenmesinde kullanılan anlatı kuramlarının, sinemasal çözümlemelerde de kullanılabilmesine neden olmaktadır. Bu bağlamda sinema filmleri anlatı bakımından tıpkı roman ve tiyatro eserleri gibi göstergebilimsel yöntemlerle çözümlenebilmektedir. Göstergebilim, ilk olarak dilbilimci Ferdinand de Saussure tarafından ele alınmış ve zamanla farklı alanlarda kullanılmaya başlanan bir disiplin olmayı başarmıştır. Rus halk masallarını inceleyen Vladimir Propp, Saussure’nin göstergebilimsel yönteminden yola çıkarak bir anlatı fonksiyonu oluşturmuş ve göstergebilimi masallar üzerinde kullanılan bir disiplin haline getirmiştir. Bir başka dilbilimci Algirdas Julien Greimas ise Saussure’nin çalışmaları ve Propp’un anlatı fonksiyonundan yola çıkarak göstergebilimi sinemaya uyarlamış, bu sayede sinema filmlerinin sunduğu anlatıların yorumlanmasını sağlamıştır. Bu çalışmada 2008 yılında dünyada en fazla gişe yapan, Christopher Nolan’ın, Batman-“Kara Şövalye” (The Dark Knight) adlı filmi, Greimas’ın eyleyensel örnekçesine göre çözümlenmiş ve anlatı durumu incelenmiştir. Bu bağlamda çalışmada bu filmdeki anlatımın nasıl kurulduğu ve anlamın nasıl inşa edildiğiyle ilgili sorulara yanıt aranmaya yoluna gidilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sinema, göstergebilim, Greimas, eyleyensel örnekçe

ANALYSIS OF CHRİSTOPHER NOLAN’S FILM BATMAN-THE DARK KNIGHT ACCORDING TO ACTANT ANALYSIS OF GREIMAS

Cinema appears before us as the most interesting narrative art of the 20th Century in terms of its influence area and visualization. The consideration of cinema as a narrative art makes it possible to use the Narrative Hypotheses used in the analyses of written works of art be used for analyses in cinema as well. In this context, cinema films may be analyzed with semiological methods just like novels and theater plays. Semiology was first put forth by linguist Ferdinand de Saussure, and succeeded to become a discipline used in different fields in time. Vladimir Propp, who investigated Russian folk tales, formed a narration function based on the semiological methods of Saussure; and made Semiology become a discipline established on tales. Another linguist AlgirdasJulienGreimas adopted Semiology to cinema by considering the works of Saussure and Propp’s Narrative Function; and in this way, ensured that the narrations in cinema films were interpreted. In this study, Christopher Nolan’s, Batman-The Dark Knight, which did well at the box offices all over the world in 2008, was analyzed according to actant method of Greimas, and the narration in this film was investigated. In this context, answers for questions like how the narration was established in this film, and how it was developed were sought in the study.

Keywords:

Cinema, semiology, Greimas, actant analysis,

PDF

___

Abisel, N. (2010). Sessiz Sinema. De Ki Yayınları: Ankara.
Akbulut, D. (2012). Amerikan Sineması. Etik Yayınları: İstanbul.
Altunkaya, H. (2012). Beyhude ömrüm adlı hikâyenin greimas’ın eyleyenler modeline göre incelenmesi. Turkish Studies, 7 (4), 761-771.
Bars, M. E. (2014). Vladimir propp’un biçimbilimsel yaklaşımı çerçevesinde basat depegözi öldürdügi boy üzerine bir inceleme. Turkish Studies, 9(3), 257-269.
Barthes, R. (1993). Göstergebilim Serüveni. (Çev: M. Rifat ve S. Rifat). Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
Bazin, A. (2011). Sinema Nedir?. (Çev: İ. Şener). Doruk Yayınları: İstanbul.
Berger, A. A. (1993). Kitle İletişiminde Çözümleme Yöntemleri. (Çev: N. Ulutak v.d.), Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir.
Betton, G. (1993). Sinema Tarihi. İletişim Yayınları: İstanbul.
Chapman, J. (2003). Cinemas of the World: Film and Society from 1895 to the Present. Reaksiton Books: London.
Dünya Çapında En Çok Gişe Yapan Filmler Listesi, http://www.boxofficemojo.com/yearly/?view2=worldwide&view=releasedate&p=.htm (Erişim Tarihi: 13.06.2017).
Erensoy, Ş. F. (2012). Hollywood’dan Indiwood’a Amerikan Sineması’nın Değişimi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi.
Gönen, M. (2007). Hollywood Sineması. Es Yayınları: İstanbul.
Güneş, A. (2012). Çağdaş bir çözümleme yöntemi: Göstergebilim. e-Journal of New World Sciences Academy, 7 (2), 31-43.
Güral, U. (2013). Sinema Tarihi. Detay Yayıncılık: Ankara.
Güzelşen, R. (1998). XX. Yüzyılda Dilbilim Ve Göstergebilim Kuramları 1-2. Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
Hamond, M. ve Williams, L. R. (2006). Contemporary American Cinema, Berkshire, https://books.google.com.tr/books?id=aD1EBgAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=tr#v =onepage&q&f=false (Erişim Tarihi: 25.11.2016).
Kara Şövalye Filminin Gösterildiği Salon Sayısı ve Elde Ettiği Hasılat, http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=darkknight.htm (Erişim Tarihi: 15.10.2016).
Kara Şövalye Filminin Künyesi, http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=darkknight.htm (Erişim Tarihi: 15.10.2016).
Kara Şövalye Filminin Oyuncu Kadrosu ve Oynadıkları Roller, http://www.imdb.com/title/tt0468569/fullcredits?ref_=tt_cl_sm#cast (Erişim Tarihi: 15.10.2016).
Kıran, A. ve Kıran, Z. (2003). Yazınsal Okuma Süreçleri. Seçkin Yayınları: Ankara.
Kırel, S. (1999). Sessiz ve sesli sinemanın ilk yıllarında güldürü. Marmara İletişim Dergisi, 10 (10), 221-232.
Koluaçık, İ. (2010). Kültür Endüstrisi ve İdeoloji: Hollywood ve Steven Spielberg Sineması Örneği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Mazdon, L. (2000), Encore Hollywood: Remaking French Cinema, BFI Publishing: London. http://www.halcyoninn.com/encore-hollywood-remaking-french-cinema-distributed-forthe-british-film.pdf (Erişim Tarihi: 03.12.2016).
Odabaş, B. (2013). Fransız Siyasal Sineması. Es Yayınları: İstanbul.
Oluk, A. (2004). Klasik Anlatı Sineması (Hollywood Sineması Bağlamında). Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
Oluk Ersümer, A. (2013). Klasik Anlatı Sineması. Hayalperest Yayınevi: İstanbul.
Orta, N. (2014). Hollywood sinemasına karşı avrupa film politikaları ve gelişen korumacı tedbirler. Marmara İletişim Dergisi, 13, (13), 161-169. http://e-dergimarmara.dergipark.gov.tr/maruid/issue/446/3524 (Erişim Tarihi: 11.09.2016).
Parkan, M. (2015). Brecht Estetiği ve Sinema.Yazılama Yayınevi: İstanbul.
Parsa, A. F. (2008). ‘Mutluluk Paradoksu’ Greimas’ın Eyleyensel Örnekçesiyle, https://www.researchgate.net/publication/308785482_'MUTLULUK_PARADOKSU'_ GREIMAS'IN_EYLEYENSEL_ORNEKCESIYLE (Erişim Tarihi: 14.06.2017). Parsa, S. ve Parsa, A. F. (2004). Göstergebilim Çözümlemeleri. Ege Üniversitesi Basımevi: İzmir.
Propp, V. (2008). Masalın Biçimbilimi: Olağanüstü Malasalların Yapısı. (Çev: M. Rifat ve S. Rifat), İş Bankası Kültür Yayınları: İstanbul.
Rifat, M. (1996). Homo Semioticus.Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
Saussure, F. (1985). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev: B. Vardar). Birey ve Toplum Yayınları: Ankara.
Scott, A. J. (2005). On Hollywood: The Place, The Industry. Princeton University Press: New Jersey.
Stringer, J. (2003). Movie Blockbusters. Rouledge: London.
Soydan, M. (2007). Yavuz Turgul’un gönül yarası filminin grieması’ın eyleyensel örnekçesine göre çözümlenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 1-15 http://journals.manas.edu.kg/mjsr/oldarchives/Vol09_Issue18_2007/556-1502-1-PB.pdf (Erişim Tarihi: 24.12.2016).
Taylor, A. (2007). He’s gotta be strong, and he’s gotta be fast, and he’s gotta be larger than life: ınvestigating the engendered superhero body. The Journal of Popular Culture, 40, (2), 344-360.
Thompson, K. (1999), Storytelling in the New Hollywood: Understanding Classical Narrative Technique, Harvard University Press: London. https://books.google.ca/books?id=0mqwcvOE7UC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false (Erişim Tarihi: 10.12.2016).
Teksoy, R. (2005). Dünya Sinema Tarihi. Oğlak Yayıncılık: İstanbul.
Yumlu, K. (1994). Kitle İletişim Kuram ve Araştırmaları. İzmir