KARADENİZ DAĞLARINDA İKİ ÖNCÜ SUFİ: HAMZA ŞEYH VE TEBERRÜK HALİFE

Bu çalışmada Karadeniz Bölgesi'nin fethine katılan kolonizatör dervişlerden Hamza Şeyh ile halefi Teberrük Halife konu edilmiştir. 15. yüzyılın ilk yarısında hayatta olan Hamza Şeyh ve 17. yüzyılda hayatta olan halefi Teberrük Halife, Giresun ili Dereli ilçesinin güneyinde Sarıyakup köyünde yaşamıştır. Burada oluşturulan zaviye bölgedeki yerleşmeyi sağlamak bakımından önemli bir rol oynamışa benzemektedir. Aynı zamanda bu zaviye, dağların üzerinden geçen tarihi yolun stratejik noktasını tutmak amacıyla kurulmuştur. Burası, gelip geçene hizmet etmek yanında irşat faaliyetleriyle de öne çıkmış olmalıdır. Ayrıca zaviyenin 17. yüzyılın ortalarına kadar aktif olduğu anlaşılmaktadır.

HAMZAŞEYHVETEBERRÜKHALİFE: TWO SSCOUT SUFIS IN THE BALCK SEA MOUNTAINS

This study deals with Hamza Şeyh and his successor Teberrük Halife, two of the dervishes who were actively participated in the conquest of the Black Sea. Hamza Şeyh, who lived in the first half of the 15 th century, and Teberrük Halife, who lived in the 17 th century, inhabited in Sarıyakup village, in the south of Dereli, Giresun. The Islamic monastery (zawiyah) they established here contributed ver much to the settlement in the region. This zawiyah also used to control the strategic point of the historic road through the mountains. Apart from serving travellers, the zawiyah was a center of acts of showing people the true religious path. It is known that the zawiyah was in use until the second half of the 17 th century.

PDF

___

Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi: (VGM), Vakıf Defteri (=VD), nr. 2113, s. 333-334. Başbakanlık Osmanlı Arşivi: (BOA), Tapu Tahrir Defteri (=TT), nr. 37, s 450. BOA, TT, nr.255, s. 508. BOA, TT, nr. 557, s. 29. BOA, TT, nr. 716, s. 292. BOA, NFS.d, nr, 1066, v.9a.
EMECEN, Feridun, "Mitler ve Gerçekler Arasında: Giresun'da Seyyid Vakkas Efsanesi ve Giresunlu Seyyid Mehmet Paşa", Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Trabzon 2005, S:5, s. 77-91.
EMECEN, Feridun, Doğu Karadeniz'de İki Kıyı Kasabasının Tarihi: Bulancak-Piraziz,İstanbul 2005, s. 287.
OKUTAN, H. Tahsin, Şebinkarahisar ve Civarı Giresun 1949, s. 103.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Anadolu Beylikleri, Ankara 1969, s.159-162.
YEDİYILDIZ, Bahaeddin - ÜSTÜN, Ünal, Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları-I, Ankara 1992, s. 393.
YÜCEL, Yaşar, Eretna Devleti Kadı Burhaneddin Ahmet, Mutahharten ve Erzincan Emirliği, Ankara 1989, s. 229