AKÇAABAT / ORTAMAHALLE GİYİM KÜLTÜRÜ (1930-1970)

Trabzon ilinin batı sahilinde yer alan Akçaabat, kültüründe Roma, Bizans, Komnenos ve Osmanlı döneminin izlerini barındıran tarihi yerleri, zengin ve köklü kültürü, folkloru, jeopolitik konumu, coğrafik yapısı, çok zengin bitki örtüsüyle Doğu Karadeniz’in en eski yerleşim yerlerinden biridir. Antik çağdan günümüze Akçaabat ve çok sayıda tarihi eseriyle Ortamahalle, 19 yy. Osmanlı dönemi sivil mimarlık örneği tarihi evleri, dar sokakları, merdivenleri, duvarları, çeşmeleri ile geçmişin izlerini günümüze taşımaktadır. Akçaabat’ın diğer mahallelerine göre hep farklılık göstermiş Ortamahalle’de aile içinde, kadınlar tarafından kuşaktan kuşağa aktarılan bilgi, beceri ve deneyimler sonucu ortaya çıkmış giyim kültürü bu çalışmanın konusu olmuş, 1930’lu yıllardan itibaren Ortamahalle’de giyim kültürüne yön veren mahalle terzileri ve bu terziler tarafından Ortamahalle’de yaşamış kişilere dikilen gelinlik, gelin ağırlığı, nişan, nikâh, sokak ve ev kıyafetleri, erkek, çocuk, okul kıyafetleri araştırılmış, yaşamın içinde oluşan giyim kültürü saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmayı gerçekleştirmek için literatür taraması yapılarak çalışmanın bilimsel bir tabana oturtulması sağlanmış, araştırmada alan araştırması, kaynak kişi görüşmesi ve yerinde gözlem teknikleri kullanılmış, araştırma fotoğraflar ile belgelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Akçaabat, Ortamahalle, Giyim, Giyim Kültürü, Ortamahalle Giyim Kültürü

LIFE AND CLOTHING CULTURE IN THE DISTRICT OF ORTAMAHALLE, AKÇAABAT (1930-1970)

Located on the western coast of the province of Trabzon, Akçaabat is one of the oldest settlements in the Eastern Black Sea region. It is significant for its precious historical places displaying the traces of Roman, Byzantine, Komnenos and Ottoman period. It is marked with diverse and rooted culture, folklore, geopolitical position, geographical structure and prosperous flora. This study reviews the history of Akçaabat from ancient times to present day and explores many historical artefacts in Ortamahalle since the 19th century. The samples of historical houses from Ottoman period represent the civil architecture at the time through narrow streets, stairs, walls, and fountains, which carry the traces of the past to the present. This study examines the clothing culture that emerged as a result of the knowledge, skills, and experience passed down by women from generation to generation in Ortamahalle, always a remarkable district in Akçaabat. The study deals with the clothing culture, and its idiosyncratic place in social life through the wedding dress, bridal weight, engagement, wedding, street and house clothes, uniforms for men, child uniforms and school uniforms, all designed and made by the local tailors for generations long in Ortamahalle. The study reviewed field literature, historical accounts and other sources. The study also used field research, interviews with local persons and on-site observation techniques as well as surveying the relevant documents, including significant photographs.

Keywords:

Akçaabat, Ortamahalle, Clothing Culture, Ortamahalle Clothing Culture,

PDF

___

http://june.com.tr/tr-TR/blog-detail/48/gelinligin-tarihi, Gelinliğin Tarihi, Şubat 20, 2017, erişim 13/ 08/2020
http://www.trabzonkulturturizm.gov.tr/TR,57613/akcaabat.html 2018
https://www.google.com.tr/search?q=akçaabat+ortamahalle
https://islamansiklopedisi.org.tr › muruvvet, (Erişim 13/01/ 2020)
https://eksisozluk.com/makarr-i-nisvan--2404743, erişim 06/ 04/ 2020
Akçaabat Tarihi Ortamahalle Evleri, Akçaabat Belediyesi, Trabzon 2017, s. 1.
AKSU, Yüksel, Tarihi Süreçte Trabzon Kadınının Giyinişi Albümü, Ankara 2016.
AYDIN, Nazmiye, “1940’lı Yıllarda Trabzon’da Bir Terzi “Nazire Ata”, Al- Farabi 4. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi 2-5 Mayıs 2019, Ed. Özlem Ülger-Atabek Movlyanov, Erzurum 2019, ss.1024-1042.
AYDIN, Nazmiye, “Yorgancılık Sanatı ve Bir Yorgancının Yaşamı”, Taras Shevchenko International Congress on Social Sciences- 2, Ankara 2019, ss. 252-270.
AYDIN, Nazmiye-SARAL, Nermin, “Akçaabat Ortamahalle’de Yaşam ve Giyim Kültürü Şener Ailesi Örneği”, Uluslararası Dünden Bugüne Akçaabat Sempozyumu 12-14 Ekim 2018, Akçaabat Belediyesi, İstanbul 2019, ss. 217-230.
AYGÜN, Necmettin, “XIX. Yüzyılın Ortalarında Trabzon’da Sosyal ve İktisadi Yapı”, Karadeniz Araştırmaları, C: 5, S: 17, Bahar 2008, ss.75-111.
BAYRAKTAR, Fatma, Dış Giyim Temel Bilgi ve İşlemler, Ankara 1976.
BURSALIGİL, Gözde, Antropolojik Açıdan Giyim Kültürü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2009, s. IV.
GEDİKOĞLU, Haydar, Trabzon Folkloru, Trabzon Valiliği, İstanbul 2016.
GÜNVARAN, Şadiye-GÖKÇEL, Olcay, Giyimde Ön Bilgiler, Emel Matbaası, Ankara 1968.
Kültür Sanat ve Turizm Şehri Akkçaabat, Akçaabat Belediyesi, Trabzon 2017.
LERMİOĞLU, Muzaffer, Akçaabat Tarihi ve Birinci Genel Savaş Hicret Hatıraları, İstanbul 2011.
Moda Geçmişten Günümüze Giyim Kuşam ve Stil Rehberi, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2013.
MURATOĞLU, Yurdagül, DEMİR ŞENER, Fatma, Kadın Giysi Tasarımı Etek, Ya-Pa Yayınları, İstanbul 2002.
ÖZDİL, Yılmaz, Mustafa Kemal, İstanbul 2018.
SAKA, Emine Akın-ERTÜRK Sevinç-ÖZEN Hamiyet, ”Geleneksel Akçaabat Evleri’nin Miras Değeri”, Uluslararası Dünden Bugüne Akçaabat Sempozyumu, 2013, Akçaabat Belediyesi, İstanbul 2014, ss. 445-460.
ŞİMŞEK, Eyyub, “On Sekizinci Yüzyılın Başında Trabzon’da Giyim-Kuşam (1700-1725)”, Mavi Atlas GŞÜ, Edebiyat Fakültesi Dergisi, Güz 2013, S: 1, ss. 51-66.
Trabzon, Haz. Volkan Canalioğlu-İsmail Kansız-Veysel Usta, Trabzon Valiliği, İstanbul 2002.
TUTAL, Tuğba, 17. ve 18. Yüzyıllarda Osmanlı Giyim Kültürüne Batı Giyim Kültürünün Etkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2018.
Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, İstanbul 1992.
TÜTENK, Uğur, Fotoğraflarda Yaşayanlar ve Akçaabat, 1930-1986, Trabzon 2018.
USTA, Veysel, “Kadınların Toplumsal Yaşama Katılmalarında Öncü Bir Kurum: Trabzon Biçki Dikiş Yurtları”, Uluslararası Geleneksel Sanatlar Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Trabzon 2017, ss. 590-613.
Kaynak Kişiler: Gülşen Şener ERDEMİR, Zehra Kocabaş KANDEMİR, Cevahir LERMİOĞLU, Nurselen ŞENER, Kadriye ŞENER, Suriye BAYRAKTAR, Haydar GEDİKOĞLU, Nevin Kaya GÜNGÖR, Ruzin OCAK, Şaduman AZAKLI, Nurhan Timurcioğlu ŞEN, Yılmaz AZAKLI, Mehmet TİMURCİOĞLU, Suzan SEZER