Anadolu’da var olan farklı kimlikler, bu coğrafyada Rus-Ermeni faktörünün ve işbirliğinin ortaya çıkışına kadar bir arada yaşamayı sürdürdüler. Şöyle ki Ermenilerin tüm faaliyetlerine Rusya başta olmak üzere dış güçlerin destek olduğunu gösteren çok sayıda belge ve tanık ifadeleri bulunmaktadır. Bu makalede Siirt ve çevresini dolaşarak, yaşayan tanıkların ve tanık yakınlarının dilinden Ermeni olaylarını dinleyerek yazmaya çalıştık. Böylece tanık ve yakınlarını dinleme noktasında yeni-yeni bilgilerle diğer tarihi olayları karşılaştırarak sözlü tarih denemesi yapmaya çalıştık. Ermeni isyanlarını gören ve yakınlarından duyan Siirt ve çevresindeki yaşlıların anlattıkları hem Anadolu’nun diğer yörelerinde hem de en son olarak Ermeni mezalimine maruz kalan Hocalı tanıklarının anlattıkları, yapılan zulmü ve tarihi olayları bir kez daha göz önüne getirdiği gibi hafızalarda da yeniden canlandırmıştır. Ermeniler ve destekçileri yıllarca sistemli bir şekilde çalışarak dünya kamuoyunu kendi istedikleri gibi yönlendirmişlerdir. Bu yüzden Müslüman Türklere yapılan soykırımın yeniden araştırılması her geçen gün önem arz etmektedir. Yeni bilgi, tanık ve kaynaklara dayanan bu tür çalışmalar arttıkça önyargılarda, hukuki ve siyasi yaklaşımlarda olumlu manada değişiklik meydana getireceği kanaatindeyim.