Develi Şehrinin Selçuklular Dönemindeki Fiziksel Yapısı

Bugüne kadar Develi üzerine yapılan yayınlar, ağırlıklı olarak şehirdeki mimari anıtların envanterlenmesi ve zaman içerisindeki kullanımlarının belirlenmesine yönelik çalışmalardır. Şehrin gerek Türk dönemi öncesi mekansal kurgusu ve gerekse Türk dönemi sonrası oluşan kentsel dokusu üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışma, yukarıda belirtilen eksikliğin giderilmesine yönelik olarak ele alınmıştır. Çalışmada Develi’nin, Selçuklular dönemi sonunda oluşan fiziksel yapısı irdelenmiştir. Çalışmanın hazırlanması iki aşama şeklinde gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada; şehrin Selçuklu dönemi kentsel kurgusunun anlaşılabilmesini sağlamak için dönemin çağdaş kaynaklarında geçen bilgiler toplanmıştır. Bu esnada sadece Selçuklu dönemi kaynakları kullanılmamış aynı zamanda Osmanlı dönemi Tapu Tahrir ve İcmal defterlerinde geçen bilgilerde değerlendirilmiştir. Bu derlenen bilgiler ışığında şehirde yer alan Selçuklu kentsel dokusunu oluşturan mimari yapılar belirlenmiştir. İkinci aşamada gerek çağdaş gerekse günümüz yayınlarının değerlendirilmesi sonucu tespit edilen mimari anıtların şehir kurgusu içerisindeki konumları, yapılan arazi çalışması sonucu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kayseri, Develi, Selçuklu, Şehir, Ulu Cami

Physical Structure of the Town Develi in The Seljukid Age

Studies up to date are mostly based on listing of architectural structures and identifying their use in time. However, there is no study present on either pre Turkish or post Turkish era spatial setup of the town. In this article, given the absence of study of the particular subject, spatial setup of the town is examined. The article consists of two main parts. In the first part, in order to have a sound understanding of municipal setup in the era, primary sources of it’s time that includes information on the subject has been gathered together. In this part of the study, Seljuk era sources are used alongside Ottoman Era land ownership census and compendium books have been evaluated. Under the light of the gathered information, architectural structures which compose the municipal fabric of the town. In the second part, sources from both Seljuk era and modern times are evaluated and positions of architectural artifacts found in excavation efforts.

Keywords:

Kayseri, Develi, Seljuk, City, Great Mosque,

PDF

___

Ahmed EFLAKÎ (1987), Ariflerin Menkıbeleri, C.I, (çev. Tahsin Yazıcı), İstanbul. ALPTEKİN Coşkun (1987), “Selçuklular Döneminde Kayseri”, I. Kayseri Kültür ve Sanat Haftası Konuşmaları ve Tebliğler 7-13 Nisan. ANONİM (1966), “Develi yada Everek”, Türk Ansiklopedisi, C. XIII, Ankara, s.150. AYDINAK Bilgin (2006), 47 Numaralı Develi Şer’iyye Sicilinin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Kayseri. BAYKARA Tuncer (1996), “Ulu Cami” Selçuklu Şehrinde İskânı Belirleyen Bir Kaynak", TTK Belleteni, LX/227, Ankara, s.34-59. -----, (2002), “Türkiye Selçuklu Döneminde Toplum ve Ekonomi”, Türkler, C.VI, Ankara, s. 223-257. ÇAYIRDAĞ Mehmet (2001), “Kayseri’de Basılmış İslami Paralar”, Kayseri Tarihi Araştırmaları, Kayseri, s.161-183. ERAVŞAR Osman (2002), “Ortaçağ Anadolu Kentleri”, Türkler, C. VII, Ankara, s. 333-343 ERKİLETLİOĞLU Halit (2003), “Develi Kitabeleri ve Develi’de Darbedilen Sikkeler”, Bütün Yönleriyle Develi I. Bilgi Şöleni 26-28 Ekim 2002, Develi, s. 6 ESTEREBADİ Aziz b. Erdeşir-i (1990), Bezm u Rezm, (çev. Mürsel Öztürk), Ankara. GÖDE Kemal (2003), “Develi’de Eretnalılar Devri (1327-1381) Şeyh Ümmi Zaviyesi ve Vakfiyesi”, Bütün Yönleri ile Develi I. Bilgi Şöleni 26-28 Ekim 2002, Develi, s. 277-281. GÜRLEK Ahmet (1975), Memleketim Develi, Ankara. HAMİLTON W.J. (1842), Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia; With Some Account of Their Antiquities and Jeology II, London. HILD F. (1977), Das Byzantinishe Straβen System in Kappadokien, Wienne. Ibn-i Bibi (1996), Elevamirü’l Ala’iye Fi’l-Umuri’l Ala’iye (Selçukname), C.II, (Haz: Mürsel Öztürk), Ankara.