Balkan Ulusçuluklarına Dair Bir Değerlendirme: Farklı Uluslar Farklı Usûller

Batı Avrupa ülkelerinin ekonomik, siyasi, kültürel birikimi ulusçuluk akımı ve ulusal devlet modelini üretmiştir. Çıktığı bölgeyle sınırlı kalmayan bu akım, yayıldığı farklı coğrafyaların ekonomik, siyasi, kültürel bikrimi ve o dönemin koşullarından dolayı farklı gelişim evreleri ortaya koymuştur. Balkanlar bölgesinde 19. yüzyıl sonunda, egemenliğini kaybetmeye devam eden Osmanlı yönetimi altında yaşayan halklar, ulusçuluk akımını kendi gelecekleri için çözüm yolu olarak tercih etmişlerdir. Kendi içlerinde farklı ulusalcılık örnekleri ortaya koysalar da ekonomik, siyasi, kültürel birikimleri ve dönemin yayılmacı-sömürgeci devletlerinin doğrudan veya dolaylı destekleriyle Osmanlı Devletine karşı giriştikleri ulusalcı hareketler bağımsız birer devlet olmalarına yetmemiştir.

Anahtar Kelimeler:

smanlı Devleti, ulusçuluk, Balkanlar, Balkan ulusçuluğu, Yunan ulusçuluğu, Bulgar ulusçuluğu, Sırp ulusçuluğu, Türk ulusçuluğu

An Interpretation about the Balkan Nationalisms: Different Nations Different Methods

The economic, political, cultural inheritance of the Western European countries produced the nationalism and the national state system. This trend was not pressed in the region where it was developed. It produced different development phases in the countries where the nationalism was spread because of the economic, political, cultural inheritance of those countries and the condition of the period. In the Balkans, during the end of the 19th century, people under the reign of the Ottoman State which was losing the sovereignty preferred the nationalistic way as a solution for their future. They put different kinds of nationalistic examples but these national movements were not strong enough to establish the system as an independent state, no matter these people had economic, political, cultural inheritance and political and economic supports of the imperialistic states.

Keywords:

Ottoman State, nationalism, Balkans, Balkan nationalism, Greek nationalism, Bulgarian nationalism, S,

PDF

___

ADANIR, Fikret, Süraiya FAROQHI (der.) The Ottomans and the Balkans: a discussion of historiography, Brill, Boston, 2002.
ARIKAN, Zeki, “1821 Ayvalık İsyanı”, Belleten, Ağustos 1988, C. LII, S. 203, s. 571- 601.
ASLANTAŞ, Selim, “Sırbistan: İsyanlar ve Bağımsız Devlet” Balkanlar El Kitabı, cilt 1: Tarih, s. 472-485, Karam & Vadi, Ankara, 2006.
BATAKOVIC, Dusan T., “A Balkan-Style French Revolution? The 1804 Serbian Uprising in European Perspective”, Balcanica, XXXVI, Serbian Academy of Sciences and Arts Institute for Balkan Studies, Belgrade, 2006, s. 113-128.
BELGE, Murat, “Tarih Boyunca Fener Patrikhanesi”, Birikim, Mart-Nisan 1995, S. 71–72, s. 162–164.
CASTELLAN, Georges, Balkanların Tarihi 14.–20. Yüzyıl, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1995.
ÇOTUKSÖKEN, Betül, “Aydınlanma-Romantizm Geriliminde Türkiye”, İlke (Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Atatürk’ün Doğumunun 125. Yılı ve Cumhuriyetimizin 83. Yılı Özel Sayısı), s. 17-24, Muğla Üniversitesi Yayınları, Muğla, 2006.
DAVİSON, Roderic H., “Turkish Attitudes Concerning Christian-Muslim Equality in the Nineteenth Century” The American Historical Review, cilt 59, No 4, (Temmuz 1954), s. 844-864.
DOGO, Marco, “Introduction Historians, Nation-Building, Perceptions”, The Balkans National Identities In A Hıstorical Perspective (der. Stefano Bianchini, Marco Dogo, s. 21-31, A Longo Edıtore, Ravenna, 1998.
EKİCİ, Nuray, “Bulgar Devletinin Gelişimi” Balkanlar El Kitabı Cilt 1: Tarih, s. 528- 541Karam & Vadi, Ankara, 2006.
EKSERTZOGLOU, Haris, Osmanlı’da Cemiyetler ve Rum Cemaati Dersaadet Rum Cemiyet-i Edebiyesi 1861-1912, Tarih Vakfı Yurt Yayınlar, İstanbul, 2004.
ELIOT, Charles Norton Edgecumble, Turkey in Europe, Barnes&Noble, New York, 1965.
GELLNER, Ernest, Language and Solitude: Wittgenstein, Malinowski and the Habsburg Dilemma, Cambridge University Press, New York, 1998
GLEENY, Misha, The Balkans: Nationalism, War and the Great Powers, 1804-1999, Penguin Books, New York, 2001.
GUEORGUIEVA, Tsvetana, “Bulgarians Between East and West” The Balkans National Identities In A Hıstorical Perspective (der. Stefano Bianchini, Marco Dogo, s. 153-160, A Longo Editore, Ravenna, 1998.
HUPCHICK, Dennis P., The Balkans, Palgrave Macmillan, New York, 2001.
İNAN, K. Erol, Türk Dış Politikası (1908–1912) (basılmamış YL tezi), danışman Prof. Dr. Refet Yinanç, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, 1990
ISSAWI, Charles, “Ekonomik Miras” İmparatorluk Mirası Balkanlar’da ve Ortadoğu’da Osmanlı Damgası, (der. L. Carl Bown), s. 332-359, İletişim yayınları, İstanbul, 2000.
KARPAT, Kemal, “Historical Continuity and Identity Change or How To Be Muslim, Ottoman and Turk”, Ottoman Past and Today’s Turkey, (der Kemal Karpat), s.1- 28Brill, Leiden, 2000.
KOHN, Hans, “Western and Eastern Nationalities” Nationalism (der. John Hutchinson, Anthony D. Smith), s. 162-165, Oxford University Press, Oxford, 1994.
KOSTOPOULO, Stella, “Thessaloniki and Balkan Realities”, Reconstructing the Balkans A Geography of the New Southeast Europe (der. Derek Hall, Darrich Danta), s. 149-155, Wiley, New York, 1996.
KUSHNER, David, The Rise of the Turkish Nationalism 1876-1908, Frank Cass, London, 1977.
LAMPE, John, “Reconnecting The Twentieth Century Histories of Southeastern Europe”, Ideologies and National Identities, The Case of Twentieth Century Southeastern Europe, (der. John Lampe, Mark Mazower), s. 1-18, University Press, New York, 2003.
Nationalism and War in the Near East (der. Lord Courtney of Penwith), Arno Press, New York, 1971.
ORTAYLI, İlber, “II. Abdülhamid Devrinde Taşra Bürokrasisinde Gayrimüslimler” Osmanlı İmparatorluğunda İktisadi ve Sosyal Değişim, Makaleler I, s. 193-199, Turhan Kitapevi, Ankara, 2004.
ORTAYLI, İlber, “Balkan Milliyetçiliği”, Türkiye Günlüğü, S. 36, Eylül-Ekim 1995, s. 5- 19.
ORTAYLI, İlber, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İletişim yayınları, İstanbul, 2005.
ORTAYLI, İlber, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Millet Sistemi” Türkler, c. 10, s. 216– 220, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002
PAMUK, Şevket, Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme (1820-1913), Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul, 1994.
PROTIC, Milan St., “The Serbian Radical Movement 1881-1903 A Historical Aspect”, Balcanica, XXXVI, 2005, Serbian Academy of Sciences and Arts Institute for Balkan Studies, s. 129-149.
ROUDOMETOF, Victor, Collective Memory, National Identity and Ethnic Conflict: Gereece, Bulgaria and the Macedonian Question, Praeger, Westport, 2002.
SETON-WATSON Hugh, The Decline of Imperial Russia 1855-1914, Westview Press, Boulder, 1985.
STAVRIANOS, Leften Stavros, The Balkans 1815-1914, Halt, Rinehart And Winston Inc., New York, 1963
SUGAR, Peter, “Nationalism in Eastern Europe” Nationalism (der. John Hutchinson, Anthony D. Smith), s. 171-177, Oxford University Press, Oxford, 1994.
TERKENLİ, Theano S., “Macedonian Cultural and National Identity”, Reconstructing the Balkans A Geography of the New Southeast Europe (der. Derek Hall, Darrich Danta), s. 89-97, Wiley, New York, 1996.
TODOROVA, Maria, “Balkanlarda Osmanlı Mirası”, İmparatorluk Mirası Balkanlar’da ve Ortadoğu’da Osmanlı Damgası, (der. L. Carl Bown), s. 70-112, İletişim yayınları, İstanbul, 2000.
TODOROVA, Maria, Balkanlar’ı Tahayyül Etmek, İletişim yayınları, İstanbul, 2003.
TODOROVA, S., İ. SAMUİLOV, A. STOYKOV, İ. DİMİTROV, S. PETROVA, N. GENCEV, S. MİRÇEV, Bulgaristan Devrimci Gençlik Hareketi Tarihi, Çağrı Yayınevi, Ankara, 1975.
ZÜRCHER, Erik Jan, “Young Turks, Ottoman Muslims and Turkish Nationalists”, Ottoman Past and Today’s Turkey (der Kemal Karpat), s. 150-179, Brill, Leiden, 2000.