1652-53 TARİHLİ ŞER’İYE SİCİLİ'NE GÖRE TEMEŞVAR

1552'de Osmanlı eyalet merkezi haline getirilen Temeşvar, 1718'e kadar,166 yıl Osmanlı idaresinde kalmıştır. Çalışmamızda 1652-53 yıllarınaait Temeşvar Şer'iye Sicili incelenmiştir. Bu sicilin aslı BosnaHersek'te Saraybosna Tarih Arşivi'nde muhafaza edilmiş olup, birnüshası da İSAM (Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi)Şer'iye Sicilleri Kataloğu'nda bulunmaktadır. Söz konusu sicil günümüzdeRomanya toprakları içerisinde yer alan Temeşvar'a ait tek KadıSicili'dir. Bu makalede eyaletin genel idarî durumu yansıtılmaklabirlikte, Temeşvar'ın 17. yüzyıl ortalarındaki sosyal ve kültürel yaşamınadair yeni bilgiler ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Temeşvar, Osmanlı, Şer’iye Sicili, Temeşvar Vakıfları, Kadı

-

Abstarct Becoming a province of Ottoman in 1552, Temeshwar was under ruled of Ottoman Empire for 166 years. In the present study, Court Registers of Temeshwar dated 1652-53 were reviewed. Original of this register was kept at Historical Archive of Sarajevo in Bosnia-Her- zegovina. One copy of it is at Kadı Registers Catalogue of Turkish Re- ligious Foundation Center for Islamic Studies (ISAM). The register mentioned is the unique Kadı register in Temeshwar located on mo- dern Romania. The article presents overall administrative status of the province and gives new information on social and cultural life of Temeshwar in the 17.Century

Keywords:

Temeshwar, Ottoman State, Court Register, Temeshwar Foundation, Kadı,

PDF

___

Arşiv Kaynakları
1652-53Temeşvar Şer’iye Sicili, İSAM (Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştır- maları Merkezi), Şer’iye Sicilleri Kataloğu
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) BOA, TT, 579:4 BOA, TT, 671:11 BOA, İE.EV, 867
BOA, AE.SMST.II, 1439
BOA, AE.SMST.II, 1440
BOA, MAD.d., 20673: 4
BOA, KK.d., 431: 41vd. Araştırma Eserleri
AYVERDİ Ekrem Hakkı (1979). Avrupa'da Osmanlı Mimârî Eserleri, Roman- ya, Macaristan I, (A. Yüksel, G. Ertürk, İ. Numan ile), İstanbul.
BİLGE Sadık Müfit (2000). “Macaristan’da Osmanlı Hakimiyetinin ve İdarî Teşkilatının Kuruluşu ve Gelişmesi”, OTAM, 11: 33- 81.
DAVID Geza (2000). “Temeshwar”, EI2, X: 417.
----- (2012). “Osmanlı Macaristanı’nda Bazı Vakıflar”, Balkanlarda Osmanlı Vakıfları ve Eserleri Uluslararası Sempozyumu, İstanbul-Edirne 9-11 Mayıs 2012, Ankara, 143- 148.
ERGENÇ Özer (1984). “Osmanlı Şehrindeki ‘Mahalle’nin İşlev ve Nitelikleri Üzerine”, Osmanlı Araştırmaları, IV: 69-78.x
Evliya Çelebi (1310). Seyahatname V, Dersaadet, İkdam Matbaası.
FEKETE L. (1949). “Osmanlı Türkleri ve Macarlar”, (Çev. Sadrettin Karatay), Belleten, XIII (52): 663-746.
FENEŞAN Cristina (1996). “Research on the Tahrir Defterleri on Rou- mania”, Osmanlı Araştırmaları, XVI: 25-36.
GÜNAY Vehbi (2003). “Balkan Şehir Tarihleri Kaynağı Olarak Şer’iye Sicille- rinin Envanter ve Kataloglarının Tespiti Hakkında”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XVIII (2): 71-82.
HALASİ-KUN Tibor (1980). “The Rumanians of Districti Volahalis
Tverd”, Archivum Ottomanicum, VI: 115-145.
----- (1983). “The Rumanians of Districti Volahales Monostor and Sugya”, Archivum Ottomanicum, VIII: 251- 279.
----- (1984). “Haram County, and the Ottoman Modava Nahiyesi”, Archivum Ottomanicum, IX: 27-89.
----- (1985). “Krasso County, and the Ottoman Nahiyes: Boğça, Kıraşova- Bitilnik, And Şemlit, I: Boğça Nahiyesi”, Archivum Ottomanicum, X: 103- 141.
HATEGAN Ioan (2005). Cronologia Banatului II/2 - Vilayetul de Timişoara, Timişoara.
KALDY-NAGY Gy. (1990). “Budin Beylerbeyi Mustafa Paşa (1566
1578)”, Belleten, LIV (210): 649-663.
MAXİM Mihai (2011). “Temeşvar”, DİA, 40: 94-95.
Naima (2007). Târih-i Na‘îmâ III-IV, (Haz. Mehmet İpşirli), Ankara.
OTTENDORF Henrik (2006), De La Viena La Timişoara, 1663, (Curator: Ioan Hategan), Timişoara.
Peçevi (1999). Peçevi Tarihi I, (Haz. Bekir Sıtkı Baykal), Kültür Bakanlığı Yayınları Ankara.
Silahdar (1928). Silahdar TarihiI, İstanbul.
SPAHO Fehim Dz.(1981). “Saraybosna Müesseselerinde Muhafaza Edilen Türk Dilindeki Arşiv Malzemeleri”, (Çev. Atilla Çetin), Türk Dünyası A- raştırmaları, 12: 102-106.