BALKAN GAZETESİNİN YAZAR VE OKUR KÖŞESİNDEN BULGARİSTAN TÜRKLERİNİN SORUNLARI (1906-1908)

Bulgaristan sınırları içinde yaşayan Türklerin 1906- 1908 yılları arasında ne gibi sorunları olabilir? 1908 yılı Bulgaristan’ın Osmanlı’dan kesin olarak kopuşunu ifade etmektedir. Tam da bu tarihten iki yıl önce Filibe’de çıkan bir Jön Türk gazetesi olan Balkan’dan hareketle ülkede ya- şayan Müslüman Türklerin sorunları üzerine eğilmek istedik. Elimizde öne çıkan veri kaynağı, Balkan gazetesinde yayımlanan hem başyazar Edhem Ruhi’nin yazıları hem de gazeteye yazı gönderen okurların mektuplarıdır. Gerek Edhem Ruhi’nin yazılarına gerekse okur mektuplarına ciddi bir şekilde eğildiğimizde gördüğümüz manzara beklediğimizden çok farklıdır. Edhem Ruhi ve okurlar gazetede, sorun olarak daha çok Müslüman toplumun iç problemlerini merkeze almıştır. Öne çıkan sorunlar ise şunlardır: Partizanlık, müftüler, mektepler, vakıflar. Ancak bu sorunların her biri bir diğeri ile yakından ilgilidir. Bu da sorunların daha karmaşık ve girift bir hâle gelmesine sebep olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Balkan gazetesi, partizanlık, vakıf, müftü, mektep

PDF

___

A. Arşiv Kayıtları
Başbakanlık Osmanlı Arşivi
B. Gazeteler
Balkan Gazetesi
Rumeli Gazetesi
C. İnternet Kaynakları
http://bghelsinki.org/en/search/?cx=011031851458603178506%3Anyop0oeh_qo&cof=FORID%3A11&ie=UTF-8&q=The+Human+Rights+of+Muslims+in+Bulgaria+in+Law+and+Politics+since+&siteurl=www.bghelsinki.org%2Fen%2F&ref=www.google.com.tr%2F&ss=617j280657j3
http://grandmufti.bg/tr/za-nas-6.html
D. Diğer Kaynaklar
Adanır, Fikret (1996), Makedonya Sorunu, Çev: İhsan Catay, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Aydın, Mahir (1992), Şarkî Rumeli Vilayeti, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Ahmed, Feroz (1971), İttihat ve Terakki (1908-1914), Çeviren: Nuran Ülken, İstanbul: Sander Yayınları.
Berkes, Niyazi (1978), Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
Dayıoğlu, Ali (2005), Toplama Kampından Meclis’e, Bulgaristan’da Türk ve Müslüman Azınlığı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Günay, Hacı Mehmet (2012), “Vakıf”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 42, İstanbul, Diyanet Vakfı Yayınları.
Hanioğlu, Şükrü (2001), "Jön Türkler", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi,23, İstanbul, Diyanet Vakfı Yayınları.
İbrahimov, Osman (2016) , 1877-1908 Yılları Arasında Bulgaristan Müslümanlarının Dinî Kurumları, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karadjov, Alexander (2011), The Turkish Minority in Bulgaria and the Revival Process: The Construction of a Political Minority, Budapest, Hungary.
Karpat, Kemal (2012), Balkanlarda Osmanlı Mirası ve Milliyetçilik, İstanbul: Timaş Yayınları.
Keskioğlu, Osman (1985), Bulgaristan’da Türkler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Kılıç, Ömer (2010), Şarkî Rumeli’nin Sesi:Hilâl Gazetesi (1883-1885), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Koloğlu, Orhan (1985), ”Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt I, İstanbul: İletişim Yayınları.
Köse, Osman (2006), “Bulgaristan Emareti ve Türkler”, Turkish Studies, 1/2.
Mardin, Şerif (1992), Jön Türklerin Siyasi Fikirleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
Memişoğlu, Hüseyin (2015), “Bulgaristan Türklerinin Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapısı”, Rumeli-Balkanlar Özel Sayısı, IV, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Memişoğlu, Hüseyin (1998), “Bulgaristan’da Müftülükler ve Şer’iyye Mahkemeleri”, Vakıflar Dergisi, 27, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
Memişoğlu, Hüseyin (2015), “Türklerin Bulgaristan’a ve Balkanlara Yerleşmesi”, Rumeli-Balkanlar Özel Sayısı, I, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. Muyhtar, Fatme (2003), The Human Rights of Muslims in Bulgaria in Lawand Politics, since 1878, Bulgarian Helsinki Committee, Sofia.
Nalcıoğlu, Belkıs Ulusoy (2013), Osmanlı’da Muhalif Basının Doğuşu 1828-1878, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
Okur, Mehmet (2005), “Bulgaristan Türklerinin Maruz Kaldığı Uygulamalarla İlgili Olarak Rumeli İslam Muhacirleri Cemiyeti’nin Bir Talebi”, AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi-Prof.Dr.M.Fahrettin Kırzıoğlu Özel Sayısı, 28, Erzurum.
Özcan, Tuğrul (2014), “Kurumsallaşma Sürecinde Bulgar Millî Meclisi (1879-1885)”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11/25, Hatay.
Özlem, Kader (2008), “Bulgaristan Türklerinin Tarihsel Süreç İçerisinde Dönüşümü, AB Üyelik Süreci Ve Türk Azınlığa Etkileri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1/2.
Somel, Selçuk Akşin (2010), Osmanlı’da Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908), Çeviren: Osman Yener, İstanbul: İletişim Yayınları.
Şimşir, Bilal (2009), Bulgaristan Türkleri, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
Topal, Sezgin (2011), Filibe Türklerinin Sesi: Hamiyet Gazetesi (1896-1897), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tuncer, Hüner (2011), Osmanlı’nın Rumeli’yi Kaybı (1878-1914), İstanbul: Kaynak Yayınları.
Ülken, Hilmi Ziya (2013), Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Vatansever, Erhan (2015), “Prenslik ve Krallık Dönemlerinde Bulgaristan Türklerinin Hakları”, Rumeli-Balkanlar Özel Sayısı, IV, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.