Tarımsal Alan Kullanım Değişimlerinin Bazı Peyzaj Metrikleri ile İncelenmesi: Kahramanmaraş Örneği

Kahramanmaraş kenti ve yakın çevresi için yürütülen bu araştırma ile, tarımsal alan kullanım yapısında 2000 ve 2012 yılları arasında meydana gelen değişimlerin bazı peyzaj metrikleri yardımıyla incelenmesi amaçlanmıştır. Coğrafi bilgi sistemi ortamında yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri kullanılarak gerçekleştirilen çalışmalar, tarım alanları yüzölçümünün azaldığını ve lekelerin bölünerek küçülme eğiliminde olduğunu göstermiştir. Araştırma alanında en yüksek kayıp %25 ile bağ ve bahçe alanlarında meydana gelmiştir. Konut alanlarının zeytinlikler üzerinde gelişmesi, yaşanan bu kayıpların başlıca nedenidir. Tarla tarımı yapılan alanlarda %15 düzeyindeki azalma ise, karayolları çevresinde gelişen endüstriyel yapılardan kaynaklanmaktadır. Kahramanmaraş kenti çevresindeki tarımsal alan kayıplarının önlenmesi, arazinin potansiyeline uygun biçimde değerlendirilmesi ve kentin sosyo-ekonomik ve kültürel kimliğinin korunması bakımından önem taşımaktadır

Anahtar Kelimeler:

Kentleşme, alan kullanım değişimi, tarım alanları, peyzaj ölçütleri, Kahramanmaraş

Investigating Agricultural Land Use Changes by Using Some Landscape Metrics: The Case of Kahramanmaras

Objective of this study, which was conducted in the city of Kahramanmaraş and surrounding region, was to investigate changes in agricultural land use occurred between 2000 and 2012, by using some landscape metrics. The studies by using geographical information systems and high resolution satellite images showed that areal coverages of agricultural areas have decreased, and the patches were shrinked and fragmented. The highest loss in the study areas was occurred with 25% in orchards. Expansion of housing constructions on olive groves is the main reason of this loss. Farmlands have been decreased by 15% due to expansion of industrial establishments along with roads. Avoiding loss of agricultural areas in the city of Kahramanmaraş is important from the viewpoint to use as the land potential, and to protect cultural and socio-economic identity of the city.

Keywords:

Urbanization, land use change, agricultural areas, landscape metrics, Kahramanmaraş,

PDF

___

Akdoğdu G. 2014. Kentleşme sürecinde kırsal yerleşmelerde yaşanan peyzaj değişimlerinin irdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 135 s. İstanbul.
Anonim 2015. Kahramanmaraş Şehir Kimliği Çalıştayı Sonuç Raporu. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kahramanmaraş, 117 s.
Deniz M. H. 2009. Sanayileşme perspektifinde kentleşme ve çevre ilişkisi. Coğrafya Dergisi, 19, 95-105.
Doygun H. 2009. Effects of urban sprawl on agricultural land: a case study of Kahramanmaraş, Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 158, 471–478.
Doygun H., Alphan H., Gürün D. K. 2007. Kahramanmaraş kenti ve yakın çevresinde arazi örtüsü - alan kullanımı değişimlerinin belirlenmesi ve sürdürülebilir alan kullanım önerileri geliştirilmesi. Araştırma Projesi, TÜBİTAK.
Doygun, N., Erdem, Ü., 2012. Bornova ilçesinde alan kullanım potansiyeli ile alan kullanım yapısı arasındaki etkileşimlerin belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(5), 141-150.
Doygun H., Atmaca M., Zengin M. 2015. Kahramanmaraş’ta Kentleşme ve Yeşil Alan Varlığındaki Zamansal Değişimlerin İncelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 18(4), 55-61.
Gökyer, E., 2012. Bartın kenti ve Arıt havzası peyzaj yapısının değerlendirilmesind peyzaj ölçümlerinin kullanımı üzerine bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12(1), 55-61.
Işık Ş. 2005. Türkiye’de kentleşme ve kentleşme modelleri. Ege Coğrafya Dergisi, 14, 57-71.
Kalnay E., Cai M. 2003. Impact of urbanization and land-use change on climate. Nature, 423, 528-531.
Kara F., Karatepe A. 2012. Uzaktan algılama teknolojileri ile Beykoz ilçesi (1986-2011) arazi kullanımı değişim analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, 25, 378-389.
Karadağ A. A., Yıldız K. 2013. Peyzaj Fonksiyonlarının Hendek İlçesi Örneğinde Değerlendirilmesi. Ormancılık Dergisi, 9(1), 77-96.
Moser D., Zechmeister H. G., Plutzar C., Sauberer N., Wrbka T., Grabherr G. 2002. Landscape patch shape complexity as an effective measure for plant species richness in rural landscapes. Landscape Ecology, 17, 657-669.
Nas İ. 2016. Kentleşmenin tarım alanlarına etkisinin yasal ve yönetsel açıdan irdelenmesi: Denizli örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Fen BilimleriEnstitüsü, 101 s. Bartın.
Oğuz H., Zengin M. 2012. Peyzaj patern metrikleri ve Landsat 5 Tm uydu görüntüleri kullanılarak arazi örtüsü/arazi kullanımı değişimi analizi (1984 - 2010): Kahramanmaraş örneği. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, Özel Sayı, 22-29.
Sönmez M. E. 2012. Adana şehrinin alansal gelişimi ve yakın çevresinin arazi kullanımında meydana gelen değişimler. Türk Coğrafya Dergisi, 57, 55-69.
Sümer G. Ç. 2014. Rize’de kentleşme süreci. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10, 1, 163-183.
Şatıroğlu E., Yıldızcı A. C. 2014. İstanbul’un Doğu Karadeniz kıyı alanları kullanımlarındaki değişimin saptanması. Akademik Ziraat Dergisi, 3(1), 33-40.
Veldkamp A., Verburg P. H. 2004. Modelling land use change and environmental impact. Journal of Environmental Management, 72(1-2), 1-3.