Eski Çağ’da Maraş ya da Marqašti Germanicia

Kahramanmaraş arkeolojik olarak Anadolu'nun en önemli bölgelerinden biridir. Kentin önemi Prehistorik dönemden günümüze kadar neredeyse kesintisiz olarak iskân görmesinden ileri gelir. Yaptığımız araştırmada en eski Maraş yerleşmesinin, bu günkü kentin 32 km. güney-doğusunda Emiroğlu Köyü'ndeki Domuztepe Höyüğü olduğunu gördük. Bu Neolitik yerleşimden sonra, kent en geç Orta Tunç Çağı'nda bu günkü Hasancık Köyü mevkiine taşınmış olmalıdır. Buradaki Orta ve Geç Tunç Çağı yerleşmesinin adı Kültepe metinlerinde geçen MAMA olabileceği kanısına vardık. M.Ö. 1200 yıllarında Anadolu'yu tamamen tahrip eden Ege göçlerinden sonra kent Marqâsti ismiyle bu günkü Kale ve kuzeyindeki düzlüğe taşınmıştır. Aynı zamanda Maraş'ın altın çağı olan bu dönem M.Ö. 7. yüzyılın sonunda İranlılar nedeniyle son bulmuştur. Maraş'ın Hellenistik ve Roma dönemlerinde tekrar gelişip parlaması, Antiokhia ad Taurum ve Germanicia isimleriyle bu günkü Namık Kemal ve Dulkadiroğlu mahalleleri çevresinde olmuştur. Bizans dönemindeki büyük 1114 depreminde kent tamamen yok olmuş ve o zamanki isimleri ile Germanicia ya da Marasin, M.S. 15. yüzyılda Dulkadiroğlu Beyliği tarafından eski yerinde (kale çevresi) yeniden kurulmaya başlanmıştır. En azından M.S. 17. yüzyılda ise kentin adı Maraş olarak anılmaktaydı

Maraş or Marqašti Germanicia in the Old Age

Kahramanmaras is one of the most important archaeological sites in Anatolia. Importance of the city is, to arise from localized by peoples, from the prehistoric era to the present day nearly continuously. In our research, appeared that the oldest Maraş is Domuztepe, which is 32 km. south-east of modern Maraş in Emiroğlu. After this Neolithic settlement, the town should be moved to the vicinity of Hasancık village, at the latest in the Middle Bronze Age. We think that, The Middle and Late Bronze Age Settlement’s name should be MAMA, according to the text from Kültepe (Kaneŝ). Shortly after completely destroyed by migrates of Aegean in 1200s BC., the city with the name of Marqâsti has been moved to castle of Maraş and its north plains. At the same time, this period that the golden age of Maraş and had ended by Iranians in the end of 7th century BC. Maraş has been developed and shined again with names of the Antiokhia ad Taurum and Germanicia, around of district of Namik Kemal and Dulkadiroğlu, in the Hellenistic and Roman periods. The city completely destroyed by the great 1114 earthquake of Byzantine period. Germanicia or Marasin established again in the old place (castle vicinity) by the Principality of Dulkadiroğlu, in the 15th century AD. The name of the city was called Maraş, at least 17th centuryAD

PDF

___

Acara, Meryem (2010), "Bizans Dönemi'nde Maraş" Dağların Gazali Maraş, ss. 213-232.
Akurgal, Ekrem (1997), Anadolu Kültür Tarihi, TÜBİTAK, Ankara.
Alparslan, Metin (2009), Hititolojiye Giriş, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Alparslan-Yakar, Yaşar-Serdar (2009), Seyâhatnâme, Şehir Târihi ve Coğrafya Kitaplarına Göre Maraş, Ukde Yayınları, Kahramanmaraş.
Atalay, Besim (2008), Maraş Tarihi ve Coğrafyası, Ukde Yayınları, Kahramanmaraş.
Balkan, Kemal (1957), Letter of King Anum-Hirbi of Mama to King Warshama of Kaniş, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Bryce, Trevor Robert (2005), The Kingdom of the Hitites, Oxford University Press, Oxford.
Bryce, Trevor Robert (2012), The world of Neo Hittite Kingdoms, A Political and Military History, Oxford University Press, New York.
Canpolat, Salman (1948), Etiler Zamanında Maraş, İş Matbaası, Maraş. Campbell, Stuart (2010), “Çanakları,Mühürleri, Ölüm Çukuru’yla Domuztepe” Dağların Gazeli Maraş, ss. 113-124.
Çifçi-Greaves, Ali-Alan (2010), “Settlement Patterns in the Second and First Millennia BC Elbistan Plain, ANATOLICA XXXVI, 89- 110.
Donbaz, Veysel (1998), "Inscribed Spear Heads and some Tablets at the Gaziantep Archaeological Museum", Altorientalische Forschungen 25, ss. 173-185.
Eker, Fevziye (2013), "Kahramanmaraş'ın Tarihi Coğrafyasına Bir Bakış", KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2) 2013, ss. 25-38.
Erek, Cevdet Merih (2008), “ 2007 yılı Direkli Mağarası Kazıları” 30. Kazı Sonuçları Toplantısı Cilt.1, ss. 323-346.
Erek, Cevdet Merih (2010), “Kahramanmaraş Paleolitik Prehistoryası” Dağların Gazeli Maraş, ss. 97-112.
Ersoy, Ayşe (2010), “Mozaiklerle Adım Adım Kayıp Kent Germanikeia’ya…” Dagların Gazeli Maraş, 2010, ss. 185-212.
Ersoy, Ayşe (2011), “Kahramanmaraş, Merkez,Germanicia Antik Kenti Mozaikli Alan2009-2010 Yılı Kurtarma Kazısı” 20. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, ss. 97-116.Foss, Clive (1991), "Germanikeia", The Oxford Dictionary of Byzantium, Cilt 2, Oxford-New York, s.845.
Gökçek, L.Gürkan (2005), “Kahramanmaraş’ta Bulunmuş İki Yeni Asurca Tablet”, Anadolu Arşivleri, ss. 47-58.
Gökhan-Kaya, İlyas-Selim (2008), İlk Çağdan Dulkadirlilere Kadar Maraş, Ukde Yayınları, Kahramanmaraş.
Grayson, A. Kırk (1991), Assyrian Rulers of the Early First Millenium B.C. I (1114-859 B.C.), University of Toronto, London. Grayson, A. Kırk (2002), "Assyrian Rulers of the Early First Millenium BC II (857-745 BC)", The Royal Inscriptions from Mesopotamia vol. III., Toronto.
Hawkins, , John David (1982), "The Neo-Hittite States in Syria and Anatolia", CAH vol. 3 (1), ss. 372-441.
Hawkins, John David (2000), Corpus of Hierogliphic Luwian Inscriptions, İnscriptions of Iron Age, Volume 1, Berlin.
Honigmann, Ernest (1997), “Maraş” maddesi, MEB İslam Ansiklopedisi, Cilt 7, ss. 312-315, Eskişehir.
Kökten, İsmail Kılıç (1960), “Maraş Vilayetinde Tarihten Dip Tarihe Gidiş” Türk Arkeoloji Dergisi Sayı: X-1, ss. 42-60.
Küçükdağlı, Seydihan (2012), “Kahramanmaraş Germanicia Mozaikleri, JMR 5.
Luckenbil, Danial David (1968), Ancient Records of Assyria and Babylonis I-II., New York.
Macqueenn, James G. (2009), Hititler ve Hitit Çağında Anadolu, Çev. Esra Davutoğlu, Arkadaş Yayınları, Ankara.
Magie, David (1950), Roman Rule in Asia Minor I-II, Princeton. Miller, Jared L.( 2001), "Anum-Hirbi and his Kingdom" Altorientalische Forschungen, 28 (1), 65-101.
Mansel, Arif Müfit (1995), Ege ve Yunan Tarihi, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
Özgan, Ramazan (2013), Roma Portre Sanatı I, Ege Yayınları, İstanbul. Ramsay, William M. (1960), Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, Çev. Mihri Pektaş, İstanbul.
Sartre, Maurice (2007), The Middle East under Rome, Harvard University Press.
Sever, Erol (1996), Asur Tarihi, Kaynak Yayınları, İstanbul . Tekin, Oğuz (2010), “Pers İmparatorluğu’ndan Türk-İslam Egemenliğine Kahramanmaraş’ta Tarih,Kültür ve Para” Dağların Gazeli Maraş, ss. 157-183.Tiryaki, S. Gökhan (2010), Erken Demirçağ Gurgum (=Kahramanmaraş) Kabartmalı Mezar Taşları, (yayınlanmamış doktora tezi) Antalya.
Umar, Bilge (1993), Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
Ünal, Ahmet (2003), Hititler Devrinde Anadolu II, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
Vryonis, Speros Jr. (1971), The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh through the Fifteenth Century, California.
Wiesehöfer, Josef (2003), Antik Pers Tarihi, Çev. Mehmet Ali İnci, Telos Yayıncılık, İstanbul.
Yıldırım, Nurgül (2010), “Anadolu’da Bulunan Yeni Asurca Belgeler” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt.29, Sayı.48, ss. 119- 135.
Zoroğlu, Kamil Levent (2005), “Kahramanmaraş’ın İlk Çağdaki Yeri ve Önemi” I. Kahramanmaraş Sempozyumu Bildirileri, Cilt. I ss. 303-307.