SEYRANİ KONCAGÜL, Mehmet Emin Vural, Ahmet KARATAŞ, Nalan AKÇA, MEHMET BİNGÖL

Reproductive performance of ewes and growth characteristics of lambs in Zom sheep reared in Karacadağ district

Bu araştırma, Zom koyunlarında bazı döl verimi ve kuzularda büyüme özelliklerini araştıran ve tanımlayan Türkiye’deki ilk çalışmadır. Araştırma, 2010 ve 2011 yıllarında, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin şehirlerinin çevrelediği Karacadağ bölgesinde Zom koyunu yetiştiriciliği yapan işletmeler arasından rastgele belirlenen 3 sürüde yürütülmüştür. Veriler, 2010 ve 2011 yıllarında doğum yapan sırasıyla 226 ve 214 baş koyun ve bunlardan doğan 242 ve 254 baş kuzularadan elde edilmiştir. Kuzulama oranı (KO), ikizlik oranı (İO), koçaltı koyun başına doğan kuzu sayısı (KKKS) ve doğuran koyun başına kuzu sayısı (DKKS) ortalamaları sırasıyla %94, %17, 1.09 ve 1.17 olarak tespit edilmiştir. İkinci sürüdeki İO hariç, koyun üreme performansı bakımından değişik yıllarda sürü içinde ya da aynı yılda sürüler arasında farklılık gözlemlenmemiştir. Ortalama doğum ağırlığı (DA), sütten kesim ağırlığı (SKA) ve altıncı ay canlı ağırlık (AACA) ortalaması sırasıyla 4.00, 22.06 ve 36.11 kg olarak tespit edilmiştir. DA, SKA ve AACA, ana yaşı, doğum tipi ve cinsiyet faktörlerinden önemli derecede etkilenmişlerdir (P

Anahtar Kelimeler:

döllenme gücü, büyüme oranı, kuzulama oranı, kuzu, yavru sayısı, canlı ağırlık artışı, dölverim performansı, cinsiyet farklılıkları, yaşayabilme, ikiz doğurma, sütten kesim ağırlığı, Türkiye, koyunlar, doğum ağırlığı, yaş farklılıkları, koyun

Karacadağ Yöresinde yetiştirilen Zom koyunlarının üreme performansı ve kuzularının büyüme özellikleri

This is the first study and report in which some ewe reproductive and lamb growth performances of Zom sheep were investigated and described in Turkey. The research was carried out on three different flocks randomly chosen among the Zom sheep flocks in the district of Karacadağ surrounded by Diyarbakır, Şanlıurfa and Mardin provinces, and lasted for two years, 2010 and 2011. The data consisted of 242 and 254 heads of lamb born from 226 and 214 heads of ewe in 2010 and 2011, respectively. Lambing rate (LR), twinning rate (TW), fecundity (FEC) and litter size (LITS) were found as 94%, 17%, 1.09 and 1.17 on average, respectively. There was no significant difference among flocks within years or among years within flocks in terms of ewe reproductive performance, except for the flock 2 in terms of TW. Average means of the birth weight (BWT), weaning weight (WWT) at 90th day and 6th month live weight (SMLW) were 4.00 kg and 22.06 kg, 36.11 kg, respectively. The effects of age of dam, type of birth and sex of lambs were significant on BWT, WWT and SMLW (P<0.05). Besides the WWT was also significantly affected by the year (P<0.05), every 1 kg increase in BWT caused 2.02±0.281 kg increase on average in WWT of lambs (P<0.01). In addition, it was observed that the havier lambs at birth were havier in terms of SMLW (P<0.01). The average daily weight gain (ADWG1) and survival rate (SR) of lambs at weaning were 200 g/day and 90%, respectively.

Keywords:

fecundity, growth rate, lambing rate, lambs, litter size, liveweight gain, reproductive performance, sex differences, survival, twinning, weaning weight, Turkey, ewes, birth weight, age differences, sheep,

PDF

___

1. Ertuğrul M, Dellal G, Elmacı C, Akın A O, Pehlivan E, Soysal Mİ, Arat S: Çiftlik Hayvanları Genetik Kaynaklarının Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası, VII Teknik Kongresi, Milli Kütüphane Kongre Salonu, 2010.
2. Kaymakçı M: İleri Koyun Yetiştiriciliği. 2006, Bornova - İzmir.
3. Koncagül S, Akça N, Vural M E, Karataş A, Bingöl M: Zom koyunlarının morfolojik özellikleri. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 18 (5): 829-837, 2012.
4. Wang CT, Dickerson GE: Simulation of life-cycle efficiency of lamb and wool production for genetic levels of competent traits. J Anim Sci, 69, 4324- 4337, 1991.
5. Matos CAP, Thomas DL, Nash TG, Waldron DF, Stookey JM: Genetic analyses of scrotal circumference size and growth in Rambouillet lambs. J Anim Sci, 70, 43-50, 1992.
6. SAS: SAS/STAT. SAS Inst Inc, Cary, NC, USA. 2000.
7. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V: Biyoistatistik. 10th ed., Hatipoğlu Yay. Ankara, 2002.
8. Düzgüneş O, Pekel E: Orta Anadolu Şartlarında Çeşitli Merinos x Akkaraman Melezlerini Verimle İlgili Özellikleri Üzerinde Mukayeseli Araştırmalar. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay.: 312, Bil. Araş. İnc. 194, Ankara, 1968.
9. Aygün T, Karaca O: Karakaş koyunlarında kimi döl verim özellikleri ve tekrarlanma derecesi tahminleri. Yüzüncü Yıl Üniv Zir Fak Derg, 6 (4): 177-189, 1996.
10. Kaçar C, Kamiloğlu NN, Gürbulak K, Pancarcm ŞM, Güngör Ö, Güvenç K, Saban H: The effect of administration of testosterone antibody, ß-carotene and vitamin E on multiple pregnancy and MDA (malondialdehyde) in Tuj sheep breed in non-breeding season. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 14 (1): 51-56, 2008.
11. Ceyhan A, Sezenler T, Yıldırır M, Erdoğan İ: Reproductive performance and lamb growth characteristics of Ramlıç sheep. Kafkaf Univ Vet Fak Derg, 16 (2): 213-216, 2010.
12. Akçapınar H, Kadak R:. Morkaraman ve Kangal - Akkaraman kuzularının büyüme ve yaşama kabiliyeti üzerinde karşılaştırmalı araştırmalar. Fırat Üniv Vet Fak Derg, 7 (1-2): 203-212, 1982
13. Odabaşıoğlu F, Aslan M, Yertürk M: Morkaraman ve Corriedale x Morkaraman (F1) kuzularda doğum ağırlığı ve yaşam gücü, Morkaraman koyunlarında gebelik süresine bazı faktörlerin etkisi. YYÜ Vet Fak Derg, 7 (1-2): 1-7, 1996.
14. Çolakoğlu N, Özbeyaz C: Akkaraman ve Malya Koyunlarının bazı verim özelliklerinin karsılastırılması. Turk J Vet Anim Sci, 23, 351-360, 1999.
15. Ceyhan A, Sezenler T, Erdogan I, Torun O: Improvement studies on mutton sheep for Marmara region conditions: I. Fertility, lamb survival, and growth traits of lambs. Turk J Vet Anim Sci, 35 (2): 79-86, 2011.
16. Boztepe S, Öztürk A: İvesi koyunlarında çevre faktörlerinin doğum ve sütten kesim ağırlığına etkileri ve bu karaktere ait kalıtım dereceleri. Sel Üniv Zir Fak Derg, 4, 94-100, 1994.
17. Demirulus H, Karaca O: Karakaş kuzularının köylü şartlarında kimi gelişme özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniv Zir Fak Derg, 4, 75-85. 1994.
18. Özbey O, Akcan A: Akkaraman, Morkaraman ve İvesi koyunlarının yarı- entansif şartlardaki verim performansı. II. Kuzularda büyüme ve yaşama gücü özellikleri. Vet Bilim Derg, 17 (1): 57-66, 2001.
19. Daskıran I, Koncagül S, Bingöl M: Growth characteristics of ındigenous Norduz female and male lambs. Tarım Bilim Derg, 16, 62-69, 2010.
20. Arslan M, Yılmaz O, Ateş CT: Morkaraman ve Corriedale x Morkaraman (F1) kuzularında büyüme. Yüzüncü Yıl Üniv Vet Fak Derg, 14 (1): 46-49, 2003.
21. Öztürk A, Aktaş A H, Gürkan M: Konya Merinosu koyunlarının doğum ağırlığının kalıtım derecesi. Turk J Vet Anim Sci, 20, 411-414, 1996.
22. Koyuncu M, Tuncel E, Uzun Ş K: Karacabey Merinosu koyunlarında doğum ağırlığı ve gebelik süresine bazı çevre faktörlerinin etkileri ve genetik parametreler. Atatürk Üniv Zir Fak Derg, 32 (2): 163-167, 2001.
23. Öztürk Y, Küçük M, Karslı A: A study on growth, slaughter and carcass traits of Morkaraman and Kivircik x Morkaraman (F1) lambs in semi-intensive condition.
24. Akkaya V, Eliçin A: Anadolu Merinoslarında karkas özelliklerinin fenotipi ve genetik parametreleri. Ank Üniv Fen Bil Enst Yay. 24, Ankara, 1984,
25. Vanlı Y, James J W, Mc Guirk B J, Atkins K: Avusturalya Merinos kuzularında bazı çevre faktörleri ile akrabalı yetiştirmenin sütten kesim özelliklerine etkileri. Doğa Bilim Derg, Seri: D. 9 (3): 274-281, 1985.
26. Rashidi A, Mokhtari M S, Jahanshahi A S, Abadi M R M: Genetic parameter estimates of pre-weaning growth traits in Kermani sheep. Small Rumin Res, 74, 165-171, 2008.
27. Kalantar M: Evaluation of some environmental effect on growth traits in Zandi sheep. Agric Res, 4, 49-58, 2003.
28. Dixit S P, Dhilon J S, Sing G: Genetic and non-genetic parameter estimates for growth traits of Bharat Merino lambs. Small Rumin Res, 42, 101-104, 2001.