Mülki Tatbikat-ı Baytariyye Mektebi (Muavin Baytar Mektebi): Kuruluşu ve İşleyiş Esasları

Mülki Tatbikat-ı Baytariyye Mektebi, Osmanlı Devleti’nin sivil veteriner hekimliği teşkilatını güçlendirecek uzman personel yetiştirmek amacıyla 1910 yılı Ekim’inde açılmış bir meslek yüksekokuludur. Kuruluşunda, salgın hayvan hastalıklarına karşı etkin bir mücadele sağlama hedefi temel etkendir. İlkin Muavin Baytar Mektebi adıyla kurulan okul vasıtasıyla kısa sürede veteriner hekim maiyetinde olmak üzere mesleki hizmet verebilecek uzman memurlar yetiştirilmesi, böylece salgın hastalıklarla daha aktif bir mücadele yapılması planlanmıştır. Ele alınan çalışma, söz konusu okulun iç hizmet yönetmeliği olarak günümüz Türkçesine aktarabileceğimiz “Dâhili Talimatnamesi”ni konu edinmektedir. Söz konusu talimatnamede okulun açılış amacı, akademik ve idari kadrosu, buraya ayrılan bütçe, öğrenci kabulündeki temel şartlar, derslerin idaresi ve içerikleri vb. muhtelif konu hakkında ayrıntılı bilgi mevcuttur. Buradan ve konuyla ilgili birincil kaynak niteliğindeki arşiv kayıtlarından hareketle okulun Türk veteriner hekimliği tarihine sunduğu katkıların değerlendirilmesi ve konu hakkındaki çalışmaların güncellenmesi amaçlanmıştır.

An Evaluation of the Internal Service Regulation of the Mülki Tatbikat-ı Baytariyye Mektebi (Muavin Baytar Mektebi)

Mülki Tatbikat-ı Baytariyye Mektebi is a vocational college opened in October 1910 with the aim of educating specialist staff to strengthen the organization of the Ottoman State’s civilian veterinary medicine. In the establishment of the school, the main objective was to provide an effective fight against epidemic animal diseases. It was planned to train specialist officers who would be able to provide vocational services in the veterinary profession in a short time through this school which was established firstly as Muavin Baytar Mektebi. Thus, a more effective struggle against epidemic diseases would be achieved. The main subject of this study is the School’s Internal Service Regulation (Partial Instruction). In the work supported by the archival records of the primary source, the contributions of Mülki Tatbikat-ı Baytariyye Mektebi to the history of Turkish veterinary medicine are tried to be evaluated.

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: İ.DUİT. 87/15.

Melikoğlu B, Özgür A, Osmanağaoğlu Ş: Osmanlı Devletinde veteriner hekimliği mezuniyet belgeleri. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 18 (1): 7-14, 2012. DOI: 10.9775/kvfd.2011.4425

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü: Hayvan sağlığı kabini açılışı, çalışma ve denetleme usul ve esaslarına dair yönetmelik. Resmi Gazete, 26456: 2007.

Dinçer F: Türkiye’de askeri veteriner hekimlik tarihi üzerinde araştırmalar III. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 27 (1-2): 294-321, 1980. DOI: 10.1501/Vetfak_0000000899

Bekman M: Veteriner Tarihi. Ankara Basımevi, Ankara, 1940

Aslan R: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e veteriner hekimlik eğitimi: Bir mektup analizi. Kocatepe Vet J, 9 (4): 332-338, 2016. DOI: 10.5578/kvj.39341

Anonim: Seferberlikte orduya alınan mükellef sivil me’murin-i baytariyye ile muavin Baytar Mektebi me’zunu hakkında kanun-ı muvakkat. Düstur, 2 (6): 1035-1036, 1914.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: MV., 236/53.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: MV., 167/29

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: BEO., 4065/304803.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: MV., 152/44.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: BEO., 3894/292025.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: BEO., 3885/291330.

Ticaret ve Ziraat Nezareti: Tatbikat-ı Baytariyye Mektebi Nâmının Kemâ fi’s-Sâbık Muavin Baytar Mektebi Ünvanına Tahvil Edildiğine Dâir Tahrirat-ı Umumiye. Ticaret ve Ziraat Nezareti Mecmuası, 33-34: 746, (R 1329-M 1913).

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: BEO., Dosya/Gömlek No: 3896/292172.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: BEO., Dosya/Gömlek No: 3880/290999.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: BEO., Dosya/Gömlek No: 3723/279218.

Anonim: Tatbikât-ı baytariyye memurları nizamnamesi. Düstur, 2 (3): 354-356, 1911.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: DH.MUİ., Dosya/Gömlek No: 23.2/20.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: BEO., Dosya/Gömlek No: 3651/273777.

Bekman M: Veteriner Tali Meslek Mektepleri Hayvan Sağlık Memurları Okulu,. Hüsnütabiat Basımevi, İstanbul, 1950.

Anonim: Tatbikat-ı Baytariyye Mektebi. Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık, İstanbul, 1911.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: BEO., Dosya/Gömlek No: 2996/224656.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: BEO., Dosya/Gömlek No: 2859/214406.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: BEO., Dosya/Gömlek No: 2702/202633.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: DH.MKT. Dosya/Gömlek No: 802/24.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi: Fon Kodu: DH.MKT., Dosya/Gömlek No: 2555/136.

Erk N: Tarihte önemli sığır vebası salgınları ve 1920’ye kadar memleketimizdeki durumu. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 10 (3.4): 221-237, 1963. DOI: 10.1501/Vetfak_0000002032

Ak M: Osmanlı Devleti’nde veba-i bakarî (sığır vebası). OTAM, 39, 215- 240, 2016, DOI: 10.1501/OTAM_0000000689

Melikoğlu B, Osmanoğlu Ş: Veteriner sağlık teknisyenliği eğitiminin başlangıcı ve tarihsel gelişimi. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Dergisi, 9 (3- 4): 78-86, 2009.

Melikoğlu Gölcü B, Özgür A: Osmanlı Devleti’nde sivil veteriner hekimliğine yönelik ilk mevzuat düzenlemeleri. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 62, 7-12, 2015.

Anonim: Mülkiye baytarları nizamnamesi. Düstur, 1 (6): 1426-1429, 1893.

Anonim: Memalik-i Şahane’de istihdam olunacak mülkiyye baytarları hakkında nizamname. Düstur, 1 (3): 539-541, 1876.

Anonim: Fenn-i Baytarî Tahsîli için Mekteb-i Tıbbiyeye alınacak askerî ve mülkiye baytar şâkirdânı hakkında nizamname. Düstur, 1 (3): 533-538, 1873.